Tarih, yaşanmış ve yaşanan hayatın her yönünü konu edinir. Dolaysıyla tarihin oluşmasına katkı sunan etkenler de çeşitli olabilir. Fakat aksini düşünenler de vardır. Mesela, Hegel-Marx çizgisindeki tarihçiler, tarih içindeki olayların tamamen iktisadî etkenler ile gerçekleştiğini savunurlar. Zira onlara göre insanı diğer varlıklardan ayıran en temel vasıf ekonomik ihtiyaçlarıdır. Bu yaklaşımın inkâr edilemez önemi olmakla birlikte, tarihin gelişimi ve anlamı tek faktör ile veya o faktöre bağlı bir olay ile anlaşılamayacak kadar çok yönlüdür ve karmaşıktır.