Türk Basın Tarihi Deneme Sınavı Sorusu #1121356

Aşağıdakilerden hangisi Matbuat-ı Dâhiliyye İdaresi'nin dönemin gazeteleri üzerinde koyduğu kurallardan birisi değildir?


Padişahın sağlığı, ürünlerin durumu ve ülkedeki ticari gelişmelerin aleyhine yazılar yazılmaması

Ahlaki açıdan zararı bulunmayacak bir tefrikanın yayını için eğitim bakanlığından izin alınması

Her yazının bir sayıda yayımlanabilecek ölçüde olması, “arkası yarın” veya “devamı var” gibi ifadeler kullanılmaması

Bir makalede beyaz yerler ve noktalarla geçilen boş yerler bırakılmaması, yanlış anlaşılabilecek ifadelere yer verilmemesi

Vali veya mutasarrıf gibi yöneticilerin yaptığı yolsuzlukların derhal yayınlanması


Yanıt Açıklaması:

Osmanlı basını, bu dönemde, 1865 yılında ilan edilmiş bir kanuna bağlıdır. Bu
kanuna göre, gazetelerin siyasi veya idari
yazıları yayımlamadan önce resmî izin
almaları gerekir. Bunun için Bâb-ı Ali’de,
Matbuat-ı Dâhiliyye İdaresi adıyla özel bir
kalem kurulur. Söz konusu kalem, gazeteleri kontrol ederek kanuna uygun olmayan
yerlerini sansür eder. Bazen de hiçbir ihtara gerek görmeksizin gazetelerin kapatılmasını isteyebilir. Bu kanun maddeleri
sonraki dönemlerde daha zorlaştırılıp yeni
bir talimatname olarak uygulamaya konulur. Talimatnamede şu noktalar üzerinde
durulmaktadır:
1. Padişahın sağlığı, ürünlerin durumu ve ülkedeki ticari gelişmelerin aleyhine yazılar yazılmaması.
2. Ahlaki açıdan zararı bulunmayacak bir tefrikanın yayını için eğitim bakanlığından
izin alınması.
3. Her yazının bir sayıda yayımlanabilecek ölçüde olması, “arkası yarın” veya “devamı
var” gibi ifadeler kullanılmaması,
4. Bir makalede beyaz yerler ve noktalarla geçilen boş yerler bırakılmaması, yanlış
anlaşılabilecek ifadelere yer verilmemesi,
5. Kişisel çatışmalara yer verilmeyip vali veya mutasarrıf gibi yöneticilerin yaptığı
yolsuzlukların ispat edilmediği sürece yayımlanmaması,
6. Halktan veya cemaatlerden birinin, hükümetin suistimaller yapmasından şikâyeti
veya bunun sorumlusu olarak padişahı gösterdiklerine dair yazıların yayımlanmaması gerekmektedir.
7. “Ermenistan” kelimesi gibi tarih ve coğrafyaya ilişkin kelimelerin kullanılmaması.
8. Yabancı ülke hükümdarlarına yapılan suikastlara ilişkin haberlerin yayımlanmaması,
9. Basını düzenleyen bu talimatname, yanlış yorumlara neden olacağından gazetelerde yayımlanmaması gerekmektedir.

Yorumlar
  • 0 Yorum