Türk Basın Tarihi Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Latin alfabesinin de temeli olan ve MÖ 1050'li yıllarda kullanılmaya başlanan alfabe aşağıdakilerden hangisidir?
Mısır |
Sümer |
Fenike |
Urdu |
Hitit |
MÖ 3000’li yıllarda Ortadoğu’ya gelen Sami kökenli Fenikeliler denizcilikteki yetenekleri ve ticari girişimleri ile tanınmaktaydı. Kısa süre içinde Akdeniz ve
Ortadoğu’da genişlemeyi başardılar. Günümüzde kullanılan pek çok alfabenin de atası sayılan Fenike alfabesini MÖ 1050’li yıllarda kullanmaya başladılar. Bu alfabe zaman içinde eski Yunan ve Romalılar tarafından kullanılan Latin alfabesinin doğmasına ve gelişmesine yardımcı oldu.
2.Soru
İbrahim Müteferrika matbaa çalışmalarına hangi yüzyılda başlar?
15. yüzyıl |
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
18. yüzyıl |
19. yüzyıl |
Osmanlı’nın aslî unsurunu oluşturan Türkler matbaaya ancak 1700’lü yıllarda ulaşabildi. İlk olarak 1727 yılında İbrahim Müteferrika’nın girişimiyle matbaa kurulmaya başlandı ve iki sene sonra faaliyete geçti. Bu tarihten günümüze kadar geçen 287 yıllık süreç Türk basın-yayın tarihinin gelişimini kapsar. Bu gelişim içinde matbaacılık, kitap, gazete ve dergi basımı öne çıkan faaliyetler arasında yer alır.
3.Soru
Sultan II. Abdülhamid hangi tarihte doğmuştu?
1840 |
1841 |
1842 |
1843 |
1844 |
Yakınçağ Türk ve dünya tarihinin en
dikkat çeken politik şahsiyetlerinden biri olan II. Abdülhamid, 21 Eylül 1842 tarihinde
İstanbul’da doğar. Osmanlının reformcu liderlerinden Sultan Abdülmecid’in oğludur.
4.Soru
Jön Türkler'in akıl hocası olarak da bilinen ve Turfanda mı Turfa mı? isimli romanıyla, ilk Türk tezli romanını yazan önemli figür kimdir?
Mizancı Murad |
Ahmet Midhat |
Muallim Naci |
Ahmet İhsan |
Tevfik Fikret |
1886'da çıkarmaya başladığı Mizan gazetesinin adıyla anılan Mizancı Murad uzun bir süre muhalif yayınlar yapmış ve hakkında idam kararı çıkartılmış bir gazetecidir. Turfanda mı Turfa mı? isimli romanı ilk tezli Türk romanı olma özelliğini taşır. Sonrasında çıkarılan afla ülkesine dönmüştür.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Meşrutiyet dönemi yayın organlarından biri değildir?
Tanin |
Yeni Gazete |
Takvim-i Vekayi |
İkdam |
Tercüman-ı Hakikat |
Meşrutiyet Dönemi’nde İkdam, Sabah ve Tercümân-ı Hakîkat yeni gelişen yayın hayatına uyum sağlayan yayın organlarıdır. Tanin ve Yeni Gazete 1908 yılında yayın hayatına başlar. Servet-i Fünûn bu yıllarda bir süreliğine günlük çıkarılır. İttihat ve Terakki muhalifliğiyle bilinen Hukûk-ı Umûmiyye (1908), Serbestî (1908), Sadâ-yı Millet (1909) gibi gazeteler yayımlanır. Beyânü’l-hak (1908), Sırât-ı Müstakîm (1908), Resimli Kitab (1908), şehbâl (1909), Cerîde-i Sûfiyye (1910), Genç Kalemler (1911), Donanma (1914) ve Yeni Mecmua (1917) dönemin tanınmış dergileri arasında yer alır. Takvim-i Vekayi ise Osmanlıda çıkan ilk resmi gazete olup II. Meşrutiyet'in yayın organları arasında yer almaz.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Matbuat-ı Dâhiliyye İdaresi'nin dönemin gazeteleri üzerinde koyduğu kurallardan birisi değildir?
Padişahın sağlığı, ürünlerin durumu ve ülkedeki ticari gelişmelerin aleyhine yazılar yazılmaması |
Ahlaki açıdan zararı bulunmayacak bir tefrikanın yayını için eğitim bakanlığından izin alınması |
Her yazının bir sayıda yayımlanabilecek ölçüde olması, “arkası yarın” veya “devamı var” gibi ifadeler kullanılmaması |
Bir makalede beyaz yerler ve noktalarla geçilen boş yerler bırakılmaması, yanlış anlaşılabilecek ifadelere yer verilmemesi |
Vali veya mutasarrıf gibi yöneticilerin yaptığı yolsuzlukların derhal yayınlanması |
Osmanlı basını, bu dönemde, 1865 yılında ilan edilmiş bir kanuna bağlıdır. Bu
kanuna göre, gazetelerin siyasi veya idari
yazıları yayımlamadan önce resmî izin
almaları gerekir. Bunun için Bâb-ı Ali’de,
Matbuat-ı Dâhiliyye İdaresi adıyla özel bir
kalem kurulur. Söz konusu kalem, gazeteleri kontrol ederek kanuna uygun olmayan
yerlerini sansür eder. Bazen de hiçbir ihtara gerek görmeksizin gazetelerin kapatılmasını isteyebilir. Bu kanun maddeleri
sonraki dönemlerde daha zorlaştırılıp yeni
bir talimatname olarak uygulamaya konulur. Talimatnamede şu noktalar üzerinde
durulmaktadır:
1. Padişahın sağlığı, ürünlerin durumu ve ülkedeki ticari gelişmelerin aleyhine yazılar yazılmaması.
2. Ahlaki açıdan zararı bulunmayacak bir tefrikanın yayını için eğitim bakanlığından
izin alınması.
3. Her yazının bir sayıda yayımlanabilecek ölçüde olması, “arkası yarın” veya “devamı
var” gibi ifadeler kullanılmaması,
4. Bir makalede beyaz yerler ve noktalarla geçilen boş yerler bırakılmaması, yanlış
anlaşılabilecek ifadelere yer verilmemesi,
5. Kişisel çatışmalara yer verilmeyip vali veya mutasarrıf gibi yöneticilerin yaptığı
yolsuzlukların ispat edilmediği sürece yayımlanmaması,
6. Halktan veya cemaatlerden birinin, hükümetin suistimaller yapmasından şikâyeti
veya bunun sorumlusu olarak padişahı gösterdiklerine dair yazıların yayımlanmaması gerekmektedir.
7. “Ermenistan” kelimesi gibi tarih ve coğrafyaya ilişkin kelimelerin kullanılmaması.
8. Yabancı ülke hükümdarlarına yapılan suikastlara ilişkin haberlerin yayımlanmaması,
9. Basını düzenleyen bu talimatname, yanlış yorumlara neden olacağından gazetelerde yayımlanmaması gerekmektedir.
7.Soru
16 Kasım1919-27 Haziran 1920 tarihleri arasında Balıkesir’de yayımlanan ve Kuva-yı Milliye’nin yayın organı olan gazete aşağıdakilerden hangisidir?
16 Kasım1919-27 Haziran 1920 tarihleri arasında Balıkesir’de yayımlanan ve Kuva-yı Milliye’nin yayın organı olan gazete aşağıdakilerden hangisidir?
İzmir'e Doğru |
İleri |
Cumhuriyet |
Peyam-ı Sabah |
Küçük Mecmua |
İzmir’e Doğru:16Kasım1919-27 Haziran 1920 tarihleri arasında Balıkesir’de yayımlanan gazete Kuva-yı Milliye’nin yayın organıdır. Savaş boyunca 72 sayı çıkarak halkın moralini ve maneviyâtını güçlendiren yayınlar yapar.
8.Soru
Osmanlı Devleti’nde basın alanına ilişkin düzenlemeler yapmak için çıkarılan Matbaa Nizamnamesi hangi tarihte yürürlüğe girmiştir?
3 Kasım 1839 |
18 Şubat 1856 |
8 Şubat 1857 |
23 Aralık 1876 |
24 Temmuz 1908 |
Bir yanda resmi gazete, öte yanda özellikle İzmir’de gelişen azınlık özel gazetelerinin artması devleti bu alana ilişkin düzenlemeler yapmaya sevk eder. 8 Şubat 1857 tarihinde yürürlüğe gire Matbaa Nizamnamesi’nde bu alanla ilgili düzenlemeler yapılır. Doğru cevap C’dir.
9.Soru
Tarihte ilkyazı nerede ve hangi tarihte ortaya çıkmıştır?
MÖ 3500 – Çin |
MÖ 3210 – Anadolu |
MÖ 3150 – Mısır |
MÖ 3005 – Orta Asya |
MÖ 2850 – Bağdat |
Düşüncelerin sözden yazıya geçirilmesi için alfabenin bilinmesi gerekirdi. Yaklaşık MÖ 3150’li yıllarda ilkyazı Mısır’da ortaya çıktı. Doğru cevap C’dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1919-1938 yılları arasında basınla profesyonel olarak ilgilenen girişimciler dışında gazete çıkaranlardan biri değildir?
Belediyeler |
Halkevleri |
Sendikalar |
Dernekler |
Barolar |
Bu yıllarda basınla profesyonel olarak ilgilenen ve bu sektörden para kazanan girişimciler dışında gazete ve dergi çıkaranları şöyle gruplandırabiliriz: Resmî kurumlar: (valilik, halkevleri, il müdürlükleri), baro ve sendikalar, siyasî partiler, üniversite ve okullar, vakıf ve derneklerdir. Genellikle az sayfalı çıkan gazeteler tek renk olarak tipo baskı tekniğiyle basılır. Doğru cevap A’dır.
11.Soru
Milli Mücadele lehinde kamuoyu yaratabilmek amacıyla Ankara’da yayımlanan “Hakimiyet-i Milliye gazetesi kaç yılında çıkarılmıştır?
1919 |
1920 |
1921 |
1922 |
1923 |
''Hakimiyeti Milliye'' ilk olarak 10 Ocak 1920'de Mustafa Kemal Atatürk'ün isteğiyle Ankara'da yayımlanmış bir gazetedir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harf Devrimi'ni desteklemeyen yazarlardandır?
Yunus Nadi |
Falih Rıfkı |
Hüseyin Cahit |
Halit Ziya |
Celal Nuri |
Tanzimat Dönemi’nde dile getirilen ve sonraki yıllarda farklı şekillerde uygulanmaya çalışılan Harf Devrimi II. Meşrutiyet’in ardından basında çeşitli vesilelerle gündeme getirilir. Bu amaçla yapılan tartışmalarda iki kutup ortaya çıkar: Hüseyin Cahit, Abdullah Cevdet, Celal Nuri, İbrahim Necmi, Yunus Nadi, Falih Rıfkı yeni harfleri desteklerken; Ali Seydi, Cenap Şehabettin, Avram Galanti, Halit Ziya, Necip Asım, Veled Çelebi, İbrahim Alaaddin, Fuat Köprülü gibi aydınlar Arap (İslâmî) harflerini savunurlar.
13.Soru
793 yılında Halife Harun Reşit döneminde kâğıt sırasıyla nerelerde imal edilebilmekteydi?
Bağdat İspanya İtalya Fransa ve Almanya |
Almanya İspanya İtalya Fransa ve Bağdat |
İspanya Bağdat İtalya Fransa ve Almanya |
İtalya Bağdat İspanya Fransa ve Almanya |
Fransa Bağdat İspanya İtalya ve Almanya |
Bağdat İspanya İtalya Fransa ve Almanya
14.Soru
Çin baskısıyla yapılmış en eski kitap aşağıdakilerden hangisidir?
Elmas Satura |
B42 |
Halka Doğruları Öğreten Ses |
Halk İçin Bir Yazı |
Hanja |
Çin baskısıyla yapılmış en eski kitap 868 yılında basılan Diamond Stura (Elmas Stura) adlı dua kitabıdır.
15.Soru
Hanja yazı karaterlerini aşağıdakilerden hangisi kullanmıştır?
Çin |
Rusya |
İnka |
Japonya |
Aborjin |
Çinlilerin standart bir alfabeleri yoktu. Bu yüzden otuz binden farzla değişik karakter (ideogram) kullanıyorlardı. Hanja adı verilen bu karakterleri okumak ve yazmak oldukça zordu.
Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Gazetesi'nin ilk kurucuları arasındadır?
Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Gazetesi'nin ilk kurucuları arasındadır?
Ziya Gökalp |
Yakup Kadri |
Nebizade Hamdi |
Aka Gündüz |
Selim Sırrı |
Bir noktada devrimlerin sözcüsü konumuna geçecek olan Cumhuriyet gazetesi, özel girişimciler vasıtasıyla yayın hayatına atılır (7 Mayıs). Cumhuriyet ilkelerini benimseyen ve Atatürk’ün işaret ettiği gibi onun fikri^ zeminini oluşturan yazarlar, bu gazetenin yazı kadrosunda yer alırlar. Aralarında Ziya Gökalp, Yakup Kadri, Aka Gündüz, Selim Sırrı (Tarcan) gibi yazarların bulunduğu gazetenin ilk kurucuları Yunus Nadi, Zekeriya Sertel ve Nebizade Hamdi’dir.
17.Soru
I. Otoriter ve muhafazakar II. İhtiyatlı ve tedbirli III. Dini konulara ve kurumlara mesafeli IV. Sosyal ve ekonomik alanda reformcu Aşağıdaki seçeneklerden hangisi, II. Abdülhamid'in yönetim ilkelerini doğru olarak tanımlamaktadır?
I ve IV |
I,II,III |
I,II,IV |
I,III, IV |
II, III, IV |
II. Abdülhamid dini kurum ve konulara aşırı önem veren birisidir. İslama ve Hilafete özel ilgisi vardır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Roma imparatoru Julius Sezar döneminde yayımlanan bugünkü resmi gazetelerin atası olarak ifade edilen tek sayfalık bültenlerdir?
Acta Diurna |
Acta Publica |
Bao |
Fogli D'avvisi |
Acta Senatus |
Roma imparatoru Julius Sezar döneminde bugünkü resmi gazetelerin atası sayılan Acta Publica (Halk Haberleri) adlı tek sayfalık bültenler yayımlanmaya başlanır. Doğru cevap B’dir
19.Soru
1919 yılının Mayıs’ı ile 1938 yılı sonları arasında Türkiye sınırları içinde toplam kaç gazete yayımlanmıştır?
514 |
592 |
634 |
678 |
702 |
592
20.Soru
Eski Mısırlılar yazılarını yazmak için hangi bitkinin yapraklarını kullanmışlardır?
Mısır |
Papirüs |
Çınar |
Akçaağaç |
Söğüt |
B
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ