Genelleşme
Başlangıçta kişi adı, marka adı vb. özel ad olan sözcükler genelleşerek belirli bir türün
genel adı hâline gelebilir. Türkçede jilet (tıraş bıçağı yapımcısı İngiliz Gilette’in adından),
neskafe (tescilli Nescafé ürün adından) sanayağı (marka adından), selpak (marka adından), vimlemek (marka adından) gibi özel adlar bu yolla dilin söz varlığına girmiş, ancak
bu tür sözcüklerin bir bölümüne Türkçe Sözlük’te çeşitli nedenlerle yer verilmemiştir.
Kopyalama
Yukarıdaki yolların dışında, dilin söz varlığını geliştirmenin bir başka yolu da kopyalamadır. Bütün diller şu ya da bu ölçüde başka dillerden kopyalama yapmışlardır. Ödünçlemenin yönü; zaman, dilin aracı olduğu kültür ve uygarlığın siyasî, askerî, ekonomik vb.
durumuna göre değişebilmektedir. Kopyalamalar kaynak dilden ya doğrudan ya da aracı
diller aracılığıyla yapılmaktadır. Örneğin ahtapot, körfez, demet Rumcadan; futbol, egzoz,
damper İngilizceden, derya, arzu, müjgân Farsçadan; mokasen, domates, patates Amerikan yerlilerinin dillerinden dolaylı olarak ödünçlenmiştir.
Bir dünya dili olan İngilizce yüzyıllar boyunca Fransızca ve dolaylı olarak Latincenin
etkisinde kalmasına, pek çok dilden on binlerce sözcük almasına karşılık, bugün Fransızca
da dâhil olmak üzere, bütün dünyaya sözcük ‘ihraç’ etmekte; karma diller yaratmaktadır.
‘Amerikanizm’, Türkçe dâhil hemen hemen bütün dünya dillerini derinden etkilemektedir.