Türk Dili 1 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir atasözünün oluşup yaygınlaşması için gerekli olan koşullardan biri değildir ?
Olaylardan ders çıkarmayı becerebilen bir kişi tarafından olup bitenlerin iyi gözlenmesi, kısa, keskin, insanların zihninde yer edebilecek üslupla dile getirmesi |
Toplumun geniş kesimlerini ilgilendirecek niteliğe sahip olması |
Ders verici olması |
Kesin bir yargı bildirmesi |
İnsanlar tarafından beğenilmemesi |
İlk dört seçenek atasözlerinin yaygınlaşma nedenlerinden olup son şıkta yanlış bir koşul öne sürülmüştür. Doğru yanıt 'E'
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçişli bir eylemdir?
İç- |
Gül- |
Uyu- |
Koş- |
Yüz- |
İç- nesne alabildiğinden geçişli bir eylemdir. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Trabzonlu bir çocuk ile İstanbullu bir çocuk arasındaki özellikler seçeneklerden hangisinde kesinlikle doğru verilmiştir?
Tuttuğu futbol takımları farklıdır.
|
Geleneksel gelişimleri çok benzerdir.
|
Şive farklılığı vardır.
|
Okula başlama yaşları farklıdır.
|
Dilleri farklıdır.
|
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dilin ilkel insanın nesneleri sesle anlatmaya çalışmasından doğduğunu belirten kuramdır?
Ding-dong kuramı |
Ünlem kuramı |
Etkileşim kuramı |
Güneş dil kuramı |
Yansıma kuramı |
5.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi kopyalama yoluyla oluşmamıştır?
ahtapot |
körfez |
demet |
arzu |
jilet |
Genelleşme
Başlangıçta kişi adı, marka adı vb. özel ad olan sözcükler genelleşerek belirli bir türün
genel adı hâline gelebilir. Türkçede jilet (tıraş bıçağı yapımcısı İngiliz Gilette’in adından),
neskafe (tescilli Nescafé ürün adından) sanayağı (marka adından), selpak (marka adından), vimlemek (marka adından) gibi özel adlar bu yolla dilin söz varlığına girmiş, ancak
bu tür sözcüklerin bir bölümüne Türkçe Sözlük’te çeşitli nedenlerle yer verilmemiştir.
Kopyalama
Yukarıdaki yolların dışında, dilin söz varlığını geliştirmenin bir başka yolu da kopyalamadır. Bütün diller şu ya da bu ölçüde başka dillerden kopyalama yapmışlardır. Ödünçlemenin yönü; zaman, dilin aracı olduğu kültür ve uygarlığın siyasî, askerî, ekonomik vb.
durumuna göre değişebilmektedir. Kopyalamalar kaynak dilden ya doğrudan ya da aracı
diller aracılığıyla yapılmaktadır. Örneğin ahtapot, körfez, demet Rumcadan; futbol, egzoz,
damper İngilizceden, derya, arzu, müjgân Farsçadan; mokasen, domates, patates Amerikan yerlilerinin dillerinden dolaylı olarak ödünçlenmiştir.
Bir dünya dili olan İngilizce yüzyıllar boyunca Fransızca ve dolaylı olarak Latincenin
etkisinde kalmasına, pek çok dilden on binlerce sözcük almasına karşılık, bugün Fransızca
da dâhil olmak üzere, bütün dünyaya sözcük ‘ihraç’ etmekte; karma diller yaratmaktadır.
‘Amerikanizm’, Türkçe dâhil hemen hemen bütün dünya dillerini derinden etkilemektedir.
6.Soru
Hangi sözcüğün ilk hecesinin kısa veya uzun söylenmesi anlatım farklılığını ortaya çıkarır?
Rakip |
Hakim |
Varis |
Fakir |
Nasip |
Varis, toplardamar genişlemesi; vâris ise kalıtçı anlamındadır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
"Akvaryumdaki balıklar suyun kirliliği yüzünden oksijensiz kalıp öldüler." cümlesinde yer alan aşağıdaki sözcüklerden hangisi terim anlamlıdır?
akvaryum
|
kirlilik
|
su
|
oksijen
|
balık
|
8.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tekrar öbeği yoktur?
Hemen hemen işlerinin çoğunu bitirdik.
|
Salonda her zamanki gibi yedi sekiz konuk vardı.
|
Öğrendiklerimden kafam allak bullak oldu.
|
Haberi duyar duymaz sağ sola telefon etti.
|
Zengin mi fakir mi olduğunu belli etmiyordu.
|
9.Soru
Tamlayan-Tamlanan İlişkisi Bulunan Sözcük Öbekleri göz önüne alındığında aşağıdaki sözcük öbeklerinden hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
büyük okul |
demir kapı |
bir adam |
birkaç ev |
anlamsız söz |
Tamlayan tamlanan sözcük öbeklerinde önce gelen öge, kendinden sonra gelen ögeyi
farklı yönlerden belirtir ya da niteler.
Takısız ad tamlaması ad + ad : demir kapı
Sıfat tamlaması sıfat + ad : büyük okul, bir adam birkaç ev, anlamsız söz
Doğru yanıt B
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe'deki ünlülere ilişkin doğru bir ifadedir?
"u" art, yuvarlak ve dardır.
|
"e" art, düz ve dardır.
|
"i" ön, düz ve geniştir.
|
"ü" ön, geniş ve ortadır.
|
"ı" ön, düz ve dardır.
|
11.Soru
Türkiye Türkçesi'nin balkanlarda ve yazı, edebiyat, yayın kısmen de öğretim dili olarak kullanılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Türkçe'nin Osmanlı Devleti’nin resmi dili olması |
Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde çalışan vatandaşlarımız |
Uydudan yapılan radyo ve televizyon yayınları |
Ağ ortamındaki yayımcılığın teknoloji ile gelişmesi |
Yurt dışında yayımlanan gazete ve dergiler |
Türk yazı dilleri içerisinde en fazla konuşura sahip Türkiye Türkçesi, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil Balkanlar’da, Orta Doğu’da, Kafkaslar’da yazı dili olarak kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinin bu coğrafyalarda yazı, edebiyat, yayın kısmen de öğretim dili olarak kullanılmasının nedeni Türkçenin Osmanlı Devleti’nin resmî dili olmasından kaynaklanmaktadır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yapım ekleri kullanılarak türetilmiş Türkçe kelimelerden biri değildir?
ağaç |
bakan |
bilişim |
görüntü |
öğrenci |
Verilen seçenekler arasında "ağaç" sözcüğü herhangi bir ekle türetilmemiş basit bir kelimedir. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
- Şu okul bir bitse
- Bu sınavı kazanmalısın
- Sen onun kusuruna bakma
- Sırlarınızı başkalarına anlatmayın
- Geçmiş olsun
Yukarıda verilen cümlelerin hangisinde yüklem emir kipiyle çekilmiştir?
I-II-III |
I-II-IV |
II-III-IV |
II-III-IV |
III-IV-V |
“Şu okul bir bitse” cümlesi dilek cümlesidir. “Bu sınavı kazanmalısın” cümlesi gereklilik cümlesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.
14.Soru
"Ana dilinden başka bir dil öğrenmek zorunda kalınca kişinin beyni, önceleri direnç gösterir; ancak zaman geçtikçe durumu kabullenir." bu direnmenin nedeni, aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Beynin, ana dilinin mantığını önceden kendi yapısına göre kurgulaması.
|
Kişinin sık sık farklı dillerin konuşulduğu ülkelerde gezi turlarına katılması.
|
Kişinin anadilinden başka üç farklı dili daha konuşabilmesi.
|
Bir çocuğun annesinin ya da babasının farklı bir dil konuşması.
|
Kişinin küçüklüğünden beri, yabancı bir dilin konuşulduğu çevrede yetişmesi.
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ikilemelerin özelliklerinden değildir?
İkileme içerisinde yer alan sözcüklerin en dikkat çekici özellikleri ses benzerliklerinden kaynaklanan ses uygunluğudur. |
Türkçe’de sınırlı sayıda sözcük türünden ikileme yapmak mümkündür. |
ikilemeler kullanılırken bir çeşit uyaklı yapılar ortaya çıkarılmıştır. |
İkilemelerdeki sözcüklerde ünlüler de bir sistem içerisinde kullanılırlar. |
İkilemeler, uzun süre yan yana kullanılarak kalıplaşmış, donuklaşmış sözlerdir. |
Türkçe’de bütün sözcük türlerinden ikileme yapmak mümkündür. Özel adlardan kurulan ikileme sayısı fazla değildir: Çinden Maçine, Hanyayı Konyayı gibi birkaç örneği görülür. Cins adlarından pek çok ikileme kurulmaktadır: öbek öbek, sıra sıra, dizi dizi, dağ taş, yol yolak vb. Zamirler de ikileme kuruluşunda yer alırlar: O bu, bu şu, sen sen vb. Ünlemlerden de ikilemeler kurulur: Hay hay, hele hele vb. Fiiller de değişik çekimli biçimleriyle ikilemeler içerisinde yer alırlar: Olur olmaz, oldu olacak, düştü düşeli, geldi geleli, buyur buyur vb.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünlemler ile kurulan ikilemelere örnektir?
öbek öbek |
dizi dizi |
dağ taş |
hay hay |
bu şu |
hay hay
17.Soru
“S¸imden gerü divanda, derga^hta, barga^hta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkaran devlet büyüğü kimdir?
“S¸imden gerü divanda, derga^hta, barga^hta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkaran devlet büyüğü kimdir?
Kanuni Sultan Süleyman |
I. Osman |
Orhan Bey |
Alaaddin Keykubat |
Karamanoğlu Mehmet Bey |
Geçmişte Türkçeye karşı kayıtsızlığın, duyarsızlığın yaşandığı bir dönemde Karamanoğlu Mehmet Bey, “S¸imden gerü divanda, derga^hta, barga^hta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkarmıştır. Doğru seçenek E'dir.
18.Soru
Türkçe sözlüğe göre Türkçenin en fazla alıntı yaptığı dil hangisidir?
Fransızca |
İngilizce |
İtalyanca |
Arapça |
Farsça |
Türk Dil Kurumu tarafından 2011 yılında yayımlanan on birinci baskı Türkçe Sözlük’teki bu türden alıntı sözcüklerin dillere göre sayıları şöyledir: Arapça 6.512, Fransızca 5.537, Farsça 1.375, İtalyanca 606, İngilizce 513, Rumca 447. Doğru cevap D’dir.
19.Soru
Duydum ki İstanbul’ a gitmişsin.
Yukarıdaki tümcede görülen yabancı unsur, Türkçenin hangi dilbilgisi kuralına aykırıdır?
İkili çokluk bulunmaması |
Tamlamalarda tamlayanın tamlanandan önce gelmesi |
Sözcüklerin cinsiyeti bulunmaması |
Ön ek bulunmaması |
Yan cümlenin önce, asıl cümlenin sonra gelmesi |
Aslında her dilde alıntı sözler bulunur ancak dil bilgisi ögeleri, kuralları kolay kolay bir dilden bir başka dile geçmez. Osmanlı Türkçesi olarak adlandırdığımız Türkçenin 16. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar olan döneminde Arapça, Farsça dil bilgisi kuralları ve ögeleri de dilin yapısına etki etmeye başlamıştır. Bunlardan biri de, yan cümlenin önce, asıl cümlenin sonra geldiği Türkçenin söz dizimi kuralına aykırı olarak, asıl cümlenin önce yan cümlenin sonra geldiği ki’li birleşik cümlenin yaygınlaşması olmuştur. Bu yapıdaki cümleler, özellikle düzyazıda satırlarca sürüp giden ifadelerin anlaşılmasını güçleştirmiştir. Doğru cevap E' dir.
20.Soru
Orhon Yazıtlarının söz varlığında az sayıda yabancı dilden geçme alıntı sözler vardır. Aşağıdaki dillerden hangisinden alınma sözcüklere Orhon Yazıtları’nda rastlanır?
Fransızca |
İbranice |
Rusça |
Çince |
Arapça |
Orhon Yazıtları’nda Çince (totok ‘askerî vali’), Sanskritçe (çıntan ‘sandal ağacı’), Soğdca (ıgar ‘güçlü, kudretli’), Hintçe (makaraç ‘bir unvan veya kişi adı’), Tibetçe (bölün ‘yüksek görevli’) gibi birkaç dilden alınma çok az sayıdaki sözcükle (Tekin, 2010) başlayan etkileşim, daha sonraki dönemlerde çeşitli coğrafyalarda kullanılan Türk yazı dillerinde artmaya başlamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ