Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları Deneme Sınavı Sorusu #703520

Ortadoğu ve Akdeniz çevresi uygarlıklarında ‘anasırı erbaa’ kâinatı oluşturduğuna inanılan dört elemente (su, ateş, hava, toprak) verilen addır. Kozmogoni ile ilgili bu dört elemente karşın Türk mitolojisinde beş aslî unsur vardır. Buna göre, aşağıdaki ikililerden hangisi, Türk mitolojisinde farklılık gösteren elementlerdendir?


Ağaç ve kuş

Ağaç ve maden

Kuş ve taş

Ejder ve ağaç

Maden ve kartal


Yanıt Açıklaması:

Türk mitolojisinin kozmogoni ile ilgili temalarının oluşumunda gece-gündüz farklılığı ve değişiminin bir uzantısı olarak da kabul edilecek bir başka doğal olgu olarak karşımıza, Ay ve gökyüzünün gece görüntüsü ile yıldızlar ve Samanyolu çıkmaktadır. Bu ikili (düalist) anlayışın bir sonucu olarak, kâinatı oluşturan iki ana unsurdan, yer karanlık “kararıg”, gök ise ışıklı veya parlak “yaruk” olarak sıfatlandırılmıştı. Buna istinaden bütün mevcudat aynı şekilde “kararıg” ve “yaruk” olarak bir sınıflamaya tabi tutuluyordu. Ayrıca, “kararıg” ile “yaruk” umdelerinin, anaya ve ataya teşbih edilen şekilleri, sekiz yönden esen yeller ile taşınarak beş aslî unsurun doğduğuna inanılıyordu. Ortadoğu ve Akdeniz havzasındaki kültürlerde “anasırı erbaa”, “su, ateş, hava ve toprak” şeklindeki dört temel unsur olarak kabul edilişinin tersine erken dönem Türk kültüründe beş aslî unsur vardı. Türk mitolojisine göre kâinatı oluşturan bu beş aslî unsur; “su, ateş, ağaç, maden ve toprak”tan ibaretti.

Yorumlar
  • 0 Yorum