Kadılar, devlet tarafından tayin edilen devlet memurlarıydı. Sünni itikada göre davaları ele almakta, kalemlerini kırmaktaydı. Ancak bu keyfi bir prosedür değil, davanın ele alınmasından sonuçlandırılmasına kadar her bir safhası vilayet-şehir bürokrasisinin gözetimine tabi bir süreçti. Şer’i hukukun tüm topluma nizam vermesi kabul edilmekle beraber özellikle Melikşah, hayata geçirdiği altı maddeli yasasıyla mülkiyet ve evlilik konularında örfi yetkisini kullanmıştı. Adaletin sürekli vurgulandığı ortam, kadılara daha büyük bir sorumluluk yüklemiş, önce halife sonra sultanın temsilcileri olarak tasvir edilerek, atacakları her adımda bunun bilincinde olmaları salık verilmişti. Bağdat’ta bir başkadı (kadî’l-kûzât) bulunur, mülki ve siyasî (örfi hukuk) konularla ilgili hukuki meselelerle de “emîr-i dâd” (ve onun eyaletlerdeki temsilcileri) ilgilenirdi. Anadolu Selçuklularında ise kadî’l-kûzât makamı, başkent Konya’daydı. Adalet işlerine sivil ve askerî olmak üzere farklı adalet görevlileri tayin edilmişti. Kadılar halkın, kadîleşkerlerse sivil-asker yöneticilerin hukuki mevzularıyla ilgilenirdi.