Osmanlı Devleti’nin kuruluş yılları kültür ortamı bakımından da devlet anlayışının ve şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Velî, Mevlânâ Celaleddin-i Rumî, Hoca Ahmet Yesevî, Ahi Evren, Hacı Bektaşı-ı Velî ve daha fazlası hem Anadolu’da hem de Osmanlıların yayıldığı diğer bölgelerdeki yönetim anlayışını ve kurumları etkileyen anlayışın kaynakları olmuşlardır. Devlet anlayışının bütün bu kaynaklarında devletin nasıl olması gerektiğine dair ortak bir prensibi olan “adalet” kavramı, Osmanlı devlet anlayışının da temeli olmuştur.