Konu, Bilimlerin konusu hadiselerle sınırlıdırlar. Felsefenin konusuysa, bütün hadiseleri konu edinmekten başka ruhumuzdaki tahayyüller ve fikirleri de konu edinir (Gökalp 2006, 473). Gaye, bilimlerin gayesi, hadiselerin yaslarını bilmektir. Felsefede gaye, manevi tabiat›m›z› idare etmektir. Bilimler faydacıyken felsefe idealisttir (Gökalp 2006, 474). Yöntem, bilim salt akla dayanır, deney ve gözlemle yapılan şeyleri kabul eder ve akıl hakimdir. Felsefe, akıl ile duygu ve bunların toplamı olan kalbe dayanır. Bilimden beklenen aklın tatminken, felsefeden beklenen, aklımızı, ruhumuzu, irademizi tatmin etmesidir. Felsefe, bilime muhalif olmamalı, manevi ihtiyaçlarımızı tatmin etmelidir (Gökalp 2006, 474). Sonuçlar, bilimin sonuçları, milletleraras› ve dinler arasıdır. O, fiziksel deneyler ile ispat edildiği için her din taraftarı kabul eder. Her dininin ayrı geometrisi, matematiği, fiziği yoktur, hepsi birdir.