İslam hukukunda vakıf, toplum için bir hayır kurumu niteliğindedir. Vakıfta bir yanda hayır amaçlı kurulacak yapılar, diğer yanda bu yapıların giderlerini ve sürekliliğini sağlayacak gelir kurumları bulunur. Sarayın kendi sanatçılarını topladığı bir örgütü vardır. Ehli hiref denilen bu topluluk imparatorluğun sanatını yaratmaktadır. Buna paralel bir başka örgüt ise Hassa Mimarlar Ocağı’dır. Burada bir mimarbaşının yönetimi altında çeşitli mimar ve mühendisler, ustalar, sanatçılar, işçiler ve onların atölye ve ambarları bulunuyordu. Mimarbaşı imparatorluk içindeki bütün yapı ve alt yapı hizmetlerinden, yapı yasalarından, izin ve denetimlerden, yangından, malzeme standartlarından, fiyatından sorumluydu. Saray mensuplarının vakıf yoluyla yaptırdığı imaretler de onun görevleri içindeydi. Ocak, aynı zamanda acemi oğlanları içinden yetenekli olanları mimar ve usta olarak yetiştirirdi. Enderun Mektebi denilen saray okulunda da yapı dersleri veriliyordu. Külliye ise; dini ve toplumsal içerikli yapılardan oluşur. Cami, türbe, medrese, mektep, hamam, çeşme, sebil, imaret, hastane, ticaret yapıları külliye içinde yer alabilirler. Hepsi vakıf yoluyla yapılmış eserlerdir.