Edebî incelikler, telif gelenekleri, estetik standartlar gibi hususlara elden geldiğince önem verilen ve daha çok tercümeye dayalı olarak nazmedilen mesneviler, dil bakımından bir hayli yabancı kelimelerle yüklü ve tercümeye esas alınan edebiyatın estetik çizgileriyle teşekkül etmiş bir özelliğe sahiptirler. Ancak Ahmed-i Dâ’î’nin Çeng-nâme, Şeyhî’nin Har-nâme, Za’îfî’nin Gazavât-nâme, Halîlî’nin Fürkatnâme, Kıvâmî’nin Fetih-nâme, Firdevsî’nin Kutb-nâme ve Ca’fer Çelebi’nin Heves-nâme’si gibi orijinal eserler de ortaya konmuştur. Orijinal konu ve zihin faaliyetlerinin neticesinde meydana getirilen bu mesnevilerde; oluşumu, gelişimi ve olgunluğa ulaşmasında Türk asıllı hükümdarlar ile Türk dilli şairlerin önemli katkı ve desteklerinin olduğu İran edebiyatına ait estetik değerlerin yansıması da görülmektedir. Çeng-nâme’nin plan ve konu itibarıyla İran edebiyatında bir benzerinin bulunmayışı, Har-nâme’nin basit bir hikâyeyi zenginleştirerek okuyucuya sunması, Kutb-nâme, Gazavât-nâme ve Fetih-nâme gibi eserlerde tarihî ve coğrafî realite ve hadiselere sadık kalınması, nihayet XV. asrın sonunda Heves-nâme gibi her şeyiyle orijinal bir eserin ortaya konabilmesi bunu açıkça ispat etmektedir.