XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Fatih döneminin eserlerinden olan "Cerrâhiyy-i İlhaniyye ile Mücerrebnâme adlı tıp kitaplarını aşağıdakilerden hangisi yazmıştır?
Firdevs-i Tavîl |
Karamanî Mehmet Paşa |
Molla Lütfi |
Sabuncuoğlu |
Zehravî |
Fatih döneminin eserlerinden olan "Cerrâhiyy-i İlhaniyye ile Mücerrebnâme adlı tıp kitaplarını "Sabuncuoğlu" yazmıştır.
2.Soru
Yukarıdan aşağıya doğru alfabetik sırayla bütün Arap harflerinin birer birer mısra başında yer aldığı ve bu harflere şiirin içinde çeşitli anlamlar yüklenmesinden oluşan şiirlere ne ad verilir?
Rubai |
Hurûfîlik |
Elif-nâme |
Tuyuğ |
Hurûf-ı mukâta’a |
Elif-nâme, yukarıdan aşağıya doğru alfabetik sırayla bütün Arap harflerinin birer birer mısra başında yer aldığı ve bu harflere şiirin içinde çeşitli anlamlar yüklenmesinden oluşan şiirlere verilen isimdir. Cevap C şıkkıdır.
3.Soru
I. Avnî mahlası ile şiirler yazmıştır.
II Divan’ı olan ilk Osmanlı padişahıdır.
III Şiirlerinde yalnızca siyasi konuları işler.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri Fâtih ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I, II |
II, III |
Avnî mahlası ile şiirler yazmıştır. Divan’ı olan ilk Osmanlı padişahıdır. Alçak gönüllü, dün¬yayı önemsemeyen, içli, lirizme yönelik ve sevgiliye bütün varlığı ile bağlı bir şairdir. Manzumelerinde sevgili¬nin büyük bir yer tuttuğu görülür.
4.Soru
I.İbrahim Peygamberin anlatıldığı bir eserdir
II.Halka dini bilgiler vermiştir.
III.Eserde Haccın farz ve vaciplerinden olan ibadetler anlatılmıştır.
Yukarıda verilen bilgiler Abdülvasi Çelebinin kaleme aldığı Halil-name’de yer almaktadır.Bu bilgilere göre eser hangi nitelikte yazılmıştır?
Dini-didaktik |
Lirik-Didaktik |
Epik-Didaktik |
Dramatik-Didaktik |
Satirik –Didaktik |
Kâbe’nin yapılışının anlatıldığı yedi beyitlik şiir, bir Ka’be-nâme olup edebiyatımızda bu türde yazılan ilk şiirdir. Halka dinî bilgiler vererek faydalı olmak için yazılmış dinî-didaktik bir eserdir.
5.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi Çelebi Mehmed dönemi (1413-1421) şairlerindendir?
Nakkaş Safî |
Gelibolulu Za'îfî |
Hüsamî |
Bursalı Ulvi |
Ahmedî |
Ahmedî
6.Soru
XV.yüzyıl şairlerinden biri olan Ahmed-i Da’i devrinin yaşayışını, özellikle Emir Süleyman’ın meclislerini yansıtmıştır. Eğlence meclislerinden alınan ilhamla yazılan, saz ve sözden bahsedilen bu mesnevi, aşağıdakilerden hangisidir?
Ukudül-cevahir |
Divan |
Câmâsb-nâme |
Çeng-nâme |
Murâd-nâme |
Emir Süleyman’ın eğlence meclislerinden alınan ilhamla yazılan, saz ve sözden bahsedilen bu mesnevi, Dâ’î’nin en başarılı eserlerinden biridir. Kısmen sâkî- nâme özelliği de taşıyan ve romantik bir eser olan Çeng-nâme, ibret verici taraflarıyla didaktik bir özellik de gösterir
7.Soru
Osmanlı’da ilk şiir okuyan ve şiirlerinde mahlas kullanan padişah aşağıdakilerden hangisidir?
Çelebi Mehmed |
Kanuni Sultan Sülayman |
I. Bâyezîd |
Fatih Sultan Mehmed |
II. Murad |
Anadolu Türk birliğinin yeniden kurulmaya başladığı II. Murâd döneminde, beyliklerin Osmanlı idaresi altına girmesi ile kültür ve sanat faaliyetleri de Osmanlı sarayına taşınmıştır. II. Murâd’ın, âlim ve şairlere hatta tarikatlara olan yakınlığı ve onları desteklemesi, adına çok sayıda Türkçe eserin yazılmasına, Türk edebiyatının ve kültür hareketlerinin gelişmesine zemin hazırlamıştır. Osmanlı’da ilk şiir söyleyen ve şiirlerinde mahlas kullanan (Murâdî) padişah da II. Murâd’dır. Doğru cevap E’dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk nazire mecmuasıdır?
Metâli’ü’n Nezâir |
Bânet Süâd |
Behcetü’l-Hadâ’ik fî-mev’izeti’l-Halâ’ik |
Câmi’ü’n-Nezâir |
Mecmu’atü’n-Nezâ’ir |
İlk nazire mecmuası Ömer ibni Mezid’in yazdığı, II.Murad’a sunulan Mecmu’atü’n-Nezâ’ir.
9.Soru
Osmanlı padişahları içinde divanı olan ilk padişah aşağıdakilerden hangisidir?
Fatih Sultan Mehmet |
II. Murat |
II. Bayezit |
Cem Sultan |
Şehzade Korkut |
Osmanlı padişahları içinde divanı olan ilk padişah Fatih Sultan Mehmet'tir. Doğru yanıt: A'dır.
10.Soru
Abdülvâsi Çelebi’nin ‘’ Halîl-nâme’’ adlı eserinde hayatı geniş bir biçimde anlatılan peygamber aşağıdakilerden hangisidir?
Hazreti İsa |
Hazreti Muhammed |
Hazreti Adem |
Hazreti İbrahim |
Hazreti Yusuf |
Türk edebiyatında İbrahim peygamberin hayatının anlatıldığı tek eser, Abdülvâsi Çelebi’nin ‘’Halîl-nâme’’ adlı eseridir. 3693 beyitten meydana gelen bu mesnevi, aruzun mefâilün mefâilün feûlün vezniyle yazılmıştır. Eserde İbrahim peygamberin hayat hikayesi, buna bağlı olarak kurban olayı ve İsmail peygamber anlatılmıştır.
11.Soru
XV.asırda yazılan mesnevilerin önemli bir konusunu oluşturur.Aynı zamanda İskendername,Şeref-name,İkbal-name isimleriyle iki ayrı mesnevi halinde yazılmış eserin konusunu da oluşturan mesnevi hangi türde yazılmıştır?
I. Tasavvufi-Dini
II. Aşk
III. Lirik
IV. Tarihi-destani
I |
I,II |
III,IV |
II |
IV |
XV. asırda yazılan “tarihî-destani-menkıbevi” mesneviler, üç grupta incelenebilir. Bunlardan ilki, tarihî şahsiyet ve olaylara dayanan, ancak tarihle ilgisini kaybedip destani-efsanevî bir hikâyeye dönüşüp İslami edebiyatlara mal edilen İskender, Behrâm-ı Gûr gibi şahsiyetlerle ilgili rivayetlerdir.
İslamiyet öncesi Makedonya ve İran tarihine dayanan bu hikâye ve rivayetler, daha çok münevver kesim arasında itibar görmüştür. “İskender-nâme” de İslami edebiyatlardaki yerine Genceli Nizâmî’nin kalemiyle kavuşmuştur.Nizâmî’nin hamsesinin beşinci eseri olan İskender-nâme, Şeref-nâme ve İkbâl-nâme isimleriyle iki ayrı mesnevi olarak yazılmıştır. Makedonyalı Büyük İskender’in efsaneleşmiş hayatının anlatıldığı
bu eserde; onun hayatı, seferleri, kahramanlıkları
ve düşünürlerle ilişkisi tarihî gerçeklere bağlı kalınmadan anlatılmıştır .
12.Soru
Büyük komutanların din uğruna yaptıkları savaşları ve bu savaşlarda gösterdikleri kahramanlıkları anlatan manzum veya mensur eserlere ne ad verilir?
Mevlid |
Siyer |
Gazava^t-na^me |
Mi’ra^c-na^me |
Mahşer-na^me |
Büyük komutanların din uğruna yaptıkları savaşları ve bu savaşlarda gösterdikleri kahramanlıkları anlatan manzum veya mensur eserlere Gazava^t-na^me denir.
13.Soru
Hüsrev ü Şirin ile ilgili olarak söylenen hangi ifade yanlıştır?
Marburg Devlet Kütüphanesindedir |
Failatun Failatun Failün aruz vezni ile yazılmıştır |
4683 ayettir |
Fahri'nin eseridir |
Dili açık ve anlaşılırdır |
Mefailün Mefailün Feulün aruz vezni ile yazılmıştır
14.Soru
Şiirlerini gezip dolaştığı yerlerde halk dili ile söyleyen Türkmen halk şairi Mahdum Kulı’nın babası olan ve Va‘z-ı Âzâdî başlığıyla aruz vezninde Çağatayca bir mesnevi yazan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Ali Şir Nevâî |
Molla Âzâdî |
Sâdıkî |
Ebu’l-Gâzî Bahadır Han |
Mîrzâ Mehdî Han |
Şiirlerini gezip dolaştığı yerlerde halk dili ile söyleyen Türkmen halk şairi Mahdum Kulı’nın babası Molla Âzâdî de bir şairdir ve Va‘z-ı Âzâdî başlığıyla aruz vezninde Çağatayca bir mesnevi yazmıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangi XVI.yüzyılda yazılan nazire mecmualarına örnektir?
I. Mecmû’atü’n-nezâ’ir,
II. Câmi’ü’n-nezâ’ir
III. Sabri Mecmuası
I |
II |
III |
II,III |
I,III |
Câmi’ü’n-nezâ’ir, Sabri Mecmuası XVI. yüzyılda yazılan nazire mecmualarına örnektir. Mecmü’atü’n-nezar ise XV. yüzyılda yazılmış bir eserdir.
16.Soru
Aşağıdaki mesnevilerden hangisinin konusu orijinallik içermez?
Kutb-nâme |
Fetih-nâme |
Çeng-nâme |
Tarîkat-nâme
|
Har-nâme |
Edebî incelikler, telif gelenekleri, estetik standartlar gibi hususlara elden geldiğince önem verilen ve daha çok tercümeye dayalı olarak nazmedilen mesneviler, dil bakımından bir hayli yabancı kelimelerle yüklü ve tercümeye esas alınan edebiyatın estetik çizgileriyle teşekkül etmiş bir özelliğe sahiptirler. Ancak Ahmed-i Dâ’î’nin Çeng-nâme, Şeyhî’nin Har-nâme, Za’îfî’nin Gazavât-nâme, Halîlî’nin Fürkatnâme, Kıvâmî’nin Fetih-nâme, Firdevsî’nin Kutb-nâme ve Ca’fer Çelebi’nin Heves-nâme’si gibi orijinal eserler de ortaya konmuştur. Orijinal konu ve zihin faaliyetlerinin neticesinde meydana getirilen bu mesnevilerde; oluşumu, gelişimi ve olgunluğa ulaşmasında Türk asıllı hükümdarlar ile Türk dilli şairlerin önemli katkı ve desteklerinin olduğu İran edebiyatına ait estetik değerlerin yansıması da görülmektedir. Çeng-nâme’nin plan ve konu itibarıyla İran edebiyatında bir benzerinin bulunmayışı, Har-nâme’nin basit bir hikâyeyi zenginleştirerek okuyucuya sunması, Kutb-nâme, Gazavât-nâme ve Fetih-nâme gibi eserlerde tarihî ve coğrafî realite ve hadiselere sadık kalınması, nihayet XV. asrın sonunda Heves-nâme gibi her şeyiyle orijinal bir eserin ortaya konabilmesi bunu açıkça ispat etmektedir.
17.Soru
Türklere has olan ve diğer İslami edebiyatların hiçbirinde görülmeyen “mevlid” türünün en olgun örneği, XV. asırda Mevlid diye şöhret bulan Vesîletü’n-necât isimli eser aşağıdakilerden hangisine aittir?
Ahmed-i Rıdvân |
Edirneli Şâhidî |
Kemâl Ümmî |
Süleymân Çelebi |
Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi |
Türklere has olan ve diğer İslami edebiyatların hiçbirinde görülmeyen “mevlid” türünün en olgun örneği, XV. asırda Süleymân Çelebi’nin Mevlid diye şöhret bulan Vesîletü’n-necât isimli eseridir.
18.Soru
Fars edebiyatında nazire hangi kelimeyeyle karşılanmıştır?
Cevab. |
Tanzir. |
İhtiza |
Muhakat. |
Mesil. |
Cevab. Yanıt A'dır.
19.Soru
Tarihî, destani, menkıbevi mesneviler ile yazarları arasındaki eşleştirme aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Âşık Ahmed - Kemâl Ümmî Menâkıb-nâmesi
|
Hâfız Halîl - Hallâc-ı Mansûr Menâkıbnâmesi
|
Kemâl Ümmî - Ashâb-ı Kehf
|
Niyâzî - Menâkıb-ı Şeyh Bedreddîn
|
Sabâyî - Menâkıb-ı Hacı Bektâş-ı Veli
|
20.Soru
Aşağıdaki sözlüklerden hangisi Fâtih dönemi eserlerinden biri değildir?
Zehretü’l-Edeb |
Nasîbü’l-Fityân |
Silkü’l-Cevâhir |
Mirkâtü’l-Edeb |
Rûhu’l-Ervâh |
Fâtih döneminde yazılan eserler içinde sözlükler ön sırayı alırlar. Ancak, bu dönemden önce de Anadolu’da çeşitli sözlükler yazılmıştır. Çemişkezek kadısı Şihâbeddîn Ahmed bin Zekeriyâ’nın yazdığı Zehretü’l-Edeb, Hüsâm-i Hûyî’nin kaleme aldığı Nasîbü’l-Fityân, Ahmed el-Engürî’nin ortaya koyduğu Silkü’l-Cevâhir adlı eserler, bir öncü olarak görülür. Bunları Ahmedî’nin 1360-1377 yılları arasında yazdığı Mirkâtü’l-Edeb adlı manzum lügati izlemiştir. Rûhu’l-Ervâh’ta ise, peygamberlere ait hikâyeler anlatılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ