Osmanlı muallimleri Rusya'ya gittiklerinde onları asıl şaşırtan şey Rus okullarında gördüğü nizam ve intizamdı; Halil Sami, Rus okullarının binalarının güzelliğine ve temizliğine hayran kaldı. Öğrencilerin sokak ve caddelerde serbest, her türlü kaygıdan arınmış ve mutlu bir şekilde hayat sürmekte olduklarını gördü. Her sabah Astrahan’ın muntazam caddelerindeki kaldırımlarda akın akın okullarına giden Rus çocuklarını görerek hüzünlendi. “Bedbaht vatanıma böyle mesut ve bahtiyar günleri görmek nasip olabilecek mi?” diyordu.