Tarihî açıdan bakıldığında Türkistan, Çin, Hindistan, İran, Orta Doğu, Akdeniz ve Avrupa medeniyetleri arasında merkezî konumdaydı. Bu medeniyetler arasındaki iletişimi sağladığı gibi, Ortaçağın önemli bir zaman diliminde kendi oluşturduğu medeni merkezleriyle öne çıktı. Maveraünnehr bölgesi, her dönemde göçebelerden ziyade yerleşik halkların vatanı oldu ve bu özelliğiyle Orta Asya’nın diğer yerlerinden ayrıldı. En eski devirlerde bölge, Baktria, Harezm ve Sogdiana da dahil olmak üzere eski Pers devletlerinin bir parçası oldu. Kuşan hanedanı zamanında (I.-III. yüzyıllar) Budizm inancı bölgede kök saldı. İpek Yolu, dış dünya ile barışçı ilişkiler kurulmasını sağladı; zengin bir şehir kültürünün doğmasına neden oldu. Kuşan devletinin çökmesiyle, bölge bir süre için İranlı Sâsânîlerin eline geçti.