Batı edebiyatındaki roman türü Türk edebiyatına girmeden önce, anlatma esasına dayalı konular mesnevi tarzında işlenirdi. XIX. yüzyıldan önceki mesneviler, geleneğin kurallarına uygun biçimde tasarlanmış eserlerdir. XIX. yüzyılda yazılan mesneviler geleneğin imkânlarını kullanmış olmakla birlikte teknik ve içerikleriyle bazı yenilikler taşır. Gerçek kişilerin olması, gerçekçi tasvirlere önem verilmesi, diyalog tipi konuşmaların daha yoğun görülmesi, eski mazmunların yeniden ele alınıp işlenmesi ve manzum-mensur karışık yapıların varlığı (Bayburtlu Zihnî’nin Sergüzeştname’si gibi) nedeniyle bu yüzyıl mesnevileri, Tanzimat dönemindeki romana geçişte köprü işlevi üstlenir.