Amerikan İstisnacılığı

ABD’nin bağımsızlıktan hemen sonra batıya doğru yayılmasının ve askeri, hukuki, siyasi, ekonomik, bilimsel gelişmeler kaydetmesinin doğurduğu özgüven nedeniyle, ABD’nin diğer ülkelerden ama özellikle Avrupalılardan daha başarılı, farklı, üstün ve kutsal bir misyona sahip olduğu düşüncesiyle oluşan ayrıcalıklık psikolojisidir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. ABD, çevreleme politikasını Sovyetler Birliği'ne uygulamıştır.  

Çoğu Amerikalı, ABD dış politikası ile ilgili girişimleri ve gelişmeleri medya kanalı ile öğrenmektedir. Yetişkinlerin dörtte üçü, günlük olarak gazete ve dış politika konularını tartışan dergileri okumaktadır. Dolayısıyla basın - ya da medya - resmi yetkililer ile oy veren halk arasında iki yönlü bilgi akışında ve siyasi sürecin merkezinde yer alan fikirlerin iletilmesinde merkezi bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte, medya kuruluşlarının veya mensuplarının Amerikan dış politikasını resmi olarak şekillendirmesi elbette söz konusu değildir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Çoktaraflılık-tektaraflılık ikileminin en tipik örneği, ABD’nin Irak politikasıdır. George H. W. Bush Yönetimi, 1990’da Irak’ın Kuveyt’i işgalini son erdirmek için Birleşmiş Milletler içinde çoktaraflı iş birliği sürecini geliştirmiş ve başarılı bir sonuç elde etmiştir. Ancak (oğul) George W.Bush, 2003’te Irak’ı işgal etmek istediğinde BM’den destek alamayınca tektaraflı olarak hareket etmiş ve en nihayet her ne kadar onu destekleyen birkaç ülke olsa da esas itibarıyla Irak’ı tek başına işgal etmiştir. Başkan Bush ve Yeni Muhafazakârlar, ABD’nin amaçlarına ulaşmak için tektaraflı hareket etmesinin daha kolay ve yararlı olacağını zaten savunuyorlardı.

1960-1970’li yıllardaki Vietnam Savaşı Başkan Nixon’ın, 1979-1980 İran devrimi Başkan Carter’ın, 1990-1991 Körfez Savaşı George H. W. Bush’un başkanlığını ve yönetimlerini olumsuz etkilemiştir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Amerikan toplumunun dış politika potansiyeli ile ilgili üçüncü nokta, Amerikan toplumu dış politika sürecine katılmak istese de istemese de, yani istemlerinden bağımsız olarak, kurumlar tarafından dış politika yapımına dahil olamayacağı anlayışıdır. Elitist dış politika olarak da isimlendirilebilecek olan bu anlayışa göre, Amerikan dış politikasını şekillendiren aktörler, dış politika ile ilgili kararların alınmasında Amerikan halkını resmen ve bilfiil dahil etmek istemezler. Elitist dış politika, “yüksek politika” olarak bilinen güvenlik, egemenlik, istihbarat, dış politika, savaş gibi Realist teoriye yakın olan konularda geçerli olmaktadır.

ABD Anayasası’nda net olarak belirtilmiş olmasa da, ABD sisteminin Denetim ve Denge anlayışı çerçevesinde, ABD Kongresi, Yürütme’nin/başkanın politika uygulamalarını gözetleme, inceleme, sorgulama, tartışma ve denetleme yetkisine sahiptir.

Dış politika söz konusu olduğunda Demokratlar ve Cumhuriyetçiler, Kongre’de ve Başkanlıkta konsensüs içinde oldu. Bu konsensüs 1970’lerde değişmeye ve dış politikanın yapımı ve içeriği konusunda partiler arasında farklılıklar doğmaya başladı. Bu farklılık öylesi bir noktaya geldi ki Nixon Yönetimi meşhur Watergate Skandalı olarak bilinen bir komplo ile karşılaşınca Kongre’deki Demokratlar, Cumhuriyetçi Nixon’a karşı daha sıkı tedbirler almaya karar verdi. Watergate Skandalı, 1972 yılında Başkan Nixon’un partisinden kişilerin Washington’daki Watergate işhanındaki Demokrat Parti’nin bürosuna girerek telefon dinleme aletleri yerleştirdiğinin ortaya çıkması ile gelişen ve en sonunda Başkan Nixon’un istifa etmek zorunda kalmasına yol açan olaydır.

Medyanın bir konuyu halkın göz önüne getirerek kamuoyu oluşturmasına ve bu yönde bir ilgi geliştirmesine, medyanın gündem oluşturma fonksiyonu denilmektedir. Bu yöntem medyanın halka ne düşünmesi gerektiğini değilse de ne hakkında düşünmesi gerektiğini söyler. Bu süreçte medya mensupları yanında Kongre üyeleri ve çıkar grupları da etkili olur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerikan kamuoyunun ABD dış politikası üzerinde en büyük etkiyi yaptığı olay Vietnam Savaşıdır. Doğru cevap B'dir.

Ulus - devletin ülkesi, halkı ve siyasal organlarının varlığının ve bağımsızlığının korunması ulusal güvenlik ile ilgilidir. Cevap B'dir.

Ahistoricism’in de etkisiyle olsa gerek, John J. Mearsheimer’e göre (2001, 22- 27), Amerikalılar normal şartlarda hayata ve dünyaya olumlu, iyimser ve değerler açısından yaklaşırlar. Öncelikle liberal özellikleri nedeniyle, insan doğasının iyi ve gelişebilir olduğuna, toplumların iş birliği yapabileceğine ve uluslararası ilişkilerde barışın kurulabilir olduğuna inanırlar. Bu nedenle, normal şartlar altında diğer devletlerle çatışmaya, güç dengesi rekabetine ve savaşa girmek istemezler. Bu tür olumsuzlukların ABD temel değerlerine ve ideallerine aykırı olduğuna inanırlar. Yine Mearsheimer’e göre, Amerikalılar, iyinin yanında kötünün de olduğunun, özellikle uluslararası sistemde iyi devlet-kötü devlet ayırımının farkındadırlar ve inandıkları değerler çerçevesinde ‘iyi devletlerden yana’, ‘kötü devletlere karşı’ olmak isterler. İyi-kötü ayırımının ölçüsü, ABD değerlerine ve ilkelerine uygun olup olmamaktır. Yani liberal, demokratik, kapitalist ve iş birliği yanlısı devletler ‘iyidir’, böyle olmayanlar ise uygulamada değilse bile potansiyel olarak ‘kötüdür’.

İnsani müdahalecilik (humanitarian intervention): İnsan haklarını şiddetli
bir şekilde ihlal eden ve bunun sonucunda uluslararası güvenlik sorunu yaratan devletlerin ve hükümetlerin içişlerine ‘tamamen insan haklarını korumak amacıyla' müdahale edilebilir.

ABD’nin, Türkiye’nin 1974 Kıbrıs Barış Operasyonu’na 1964’de olduğu gibi müdahale edip engellememesinin veya engelleyememesinin nedenlerinden biri, o dönemde Richard Nixon yönetiminin ülkede çok zor şartlar içinde olmasıdır. Nixon’ın Watergate Skandalı nedeniyle yaşadığı zorluklar ve kamuoyu baskısı, ABD’nin Türkiye-Yunanistan politikasını da etkilemiştir.