Ege Dünyasında yaşanan Pers-Yunan Savaşları’nda Pers Donanmasının Salamis Deniz Savaşında Atinalılar tarafından yenilmesi ile Perslerin batıya doğru ilerleyişi sona ermiştir. Bu olaydan sonra Anadolu’da ve Yunan Dünyasında Klasik Dönem olarak adlandırılan devir başlar.

Anıtsal yapılarda Romalılar özellikle yüksek yapı formlarını uygulamışlardır. Dolayısıyla Yunan tarzı yekpare taştan yapılar hâlâ yapılmakla beraber, tuğla ve çimento gibi malzemeler daha yoğun kullanılmış, kemer, tonoz ve kubbe gibi mimari formlar yaygınlaşmıştır. Belirtilen diğer yapılar Hellenistik dönem mimarisine aittir.

Romalılar, kendi inançlarıyla çelişkiye düşmediği ve toplumsal sorunlara
yol açmadığı sürece ele geçirdikleri yeni bölgelerdeki yerel dinlere karşı hoşgörülü
davranmışlardır. Dolayısıyla eyaletlerdeki mevcut kültler gelişerek ve başkent
Roma veya diğer metropollere de yayılarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Anadolu’da
Bronz Çağındaki kökenlerini halen koruyan pek çok yerel kült Roma Döneminde
mevcut olmayı sürdürüyordu. Bunlara örnek Dolikhe’deki (Dülük-
Gaziantep) Zeus kültüdür.

Kompozitt: Birbirlerinden farklı fiziksel özelliklere sahip matris ve takviye malzemesi olarak tek işlev için bir araya getirilmeleri ile oluşan ve her ikisinden farklı özelliklere kavuşan alet taşıyıcı görev üstlenir ve etrafında bulunan matris faz ise onu bir arada tutmaya ve desteklemeye yarar.

Efsanelere göre Roma kenti, Troia’lı Aeneas’ın soyundan gelenler tarafından kurulmuştur. Buna karşılık Roma Cumhuriyeti’nin Anadolu’ya olan ilgisi oldukça geç bir dönemde başlamıştır. Romalılar MÖ 3. yüzyılın sonlarında ticari ve politik ilişkilere girdikleri Pergamon Krallığı ve Rhodos Cumhuriyeti ile müttefiklik antlaşması yapmışlardı. Seleukos kralı III. Antiokhos’un Makedonia Krallığı ile ittifak yaparak Pergamon Krallığına savaş açması üzerine Romalılar da bu savaşa dahil oldular.

Geç Hitit heykelciliğinde mimariye bağlı olmayan anıtsal örnekler de bulunmaktadır. Oransız vücut ölçüleri ile dikkati çeken bu heykellerden Malatya ve Zincirli Kral Heykelleri en tanınmış olanlarıdır.

Kabartmalarda Pers giyimine sahip sakallı figürler yer alır. Bu figürler bazı örneklerde bir cenaze törenini canlandırmış; bazılarında ise at arabası üzerinde gider şekilde gösterilmiştir. Örnekler Pers stilinde yapılmakla birlikte beraberlerinde İon başlıklarına benzer tarzda yapılmış sandık benzeri eşyalar taşımaktadırlar.

Helenisdik Dönem heykeltraşçılığının önemli bir heykel tipi kral portreleridir. Çoğu zaman bronzdan yapılan bu heykellerden çok azı günümüze ulaşmıştır. Bu heykellerde kral çıplak, zırhlı ve at üzerinde gösterilebilir. Ayrıca dönemin ünlü filozof, hatip ve şairlerinin de sıkça heykelleri dikilmiştir.

Batı Anadolu’daki kentlerin Pers yönetimine karşı M.Ö. 500 yılında başlattıkları ve Ionia Ayaklanması olarak adlandırılan ayaklanma, Pers Kralı I. Dareios tarafından bölgeye yapılan bir sefer ile bastırılmıştır.

Priene Athena Tapınağı: Priene kentinde Agora’nın kuzey batısında yer alan tapınak, Halikarnassos’da bulunan Mausoleion’un da mimarı olan Pytheos tarafından inşa edilmiştir.

Nikomedia’yı (İzmit) kurarak başkent yapan Bithynia kralı I. Nikomedes dönemindeki olan en önemli olay, isyan eden kardeşine karşı, o sıralarda Trakya’ya ulaşmış Kelt kabilelerini asker olarak kullanmak üzere Anadolu’ya geçirmesidir. Daha sonra “Galatlar” olarak tanınan bu kabileler Orta Anadolu’ya yerleşmişlerdir.

Halaf yerleşmelerinde karşımıza çıkan ilginç bir olgu da “tholos” olarak adlandırılan ana mekanı daire, giriş kısmı dörtgen koridor planlı yapıların varlığıdır.  Olasılıkla bu yuvarlak yapıların üst yapılarının, günümüzde (Urfa) Harran evlerinde olduğu gibi kubbeyle örtüldüğü düşünülür. Bu yapılar Kuzey Suriye’den Toroslara kadar her Halaf yerleşmesinde rastlanmıştır.

Lydya egemenliğine son veren uygarlık Perslerdir.

Hattuşa(Boğazköy), Eski Hitit Devleti’nin başkentidir.

Bithynia Kralları da diğer Hellenistik krallar gibi bilim ve güzel sanatların koruyucusu olmuşlardır. Bithynialı matematikçi Theodosius (MÖ yaklaşık 160-100), kürenin geometrisi üzerine çalışmalar yapmış ve güneş saatlerini keşfetmiştir. Nikaialı astronom ve matematikçi (İznik) Hipparkhos (MÖ yaklaşık 190-120) ise trigonometriyi keşfeden kişidir. Doidalses, Bithynialı, Lysippos ve Bryaxis Seleukoslu heykeltraşlardır.

Bithynia Kralları da diğer Hellenistik krallar gibi bilim ve güzel sanatların koruyucusu olmuşlardır. Hipparkhos (MÖ yaklaşık 190-120) trigonometriyi keşfeden kişidir. Hipparkhos aynı zamanda ayın hareketlerini incelemiş ve dünya yörüngesindeki eğimi keşfetmiştir. Doğru cevap C'dir.

Hitit ve Mısır devletleri arasında, tarihin bilinen ilk barıl antlaşması olan Kadeş Barış Antlaşması imzalanmıştır (MÖ 1270). Doğru cevap E'dir.

Romalılar, kendi inançlarıyla çelişkiye düşmediği ve toplumsal sorunlara yol açmadığı sürece ele geçirdikleri yeni bölgelerdeki yerel dinlere karşı hoşgörülü davranmışlardır. Bu nedenle yukarıdaki ifade de yerel kültün varlığını sürdürmesi Romalıların hoşgörülü olduğunu gösterir.