Arkeolojik bilimsel kazı ve araştırma çalışmalarının yeniden başlatılması da Cumhuriyet’in bir bilimsel projesi olarak görülmelidir. Türk bilim adamlarının yönetimindeki ilk bilimsel çalışmalar ise 1930’larda başlamıştır. 1951 yılında kurulan Gayri Menkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu (GEAYYK), hem ilke koyan hem de uygulamaya yönelik karar alan ve yasayla oluşturulmuş ilk kurumdur.

Turizm

Kentsel arkeolojik sit alanlarında ne tür müdahaleler yapılabileceği 1999 tarih ve 658 sayılı ilke kararında belirlenmiştir.

Mimari, yerel, tarihsel, estetik ve sanat özelliği bulunan ve bir arada bulundukları için tek başına taşıdıkları kıymetten daha değerli olan kültürel ve doğal çevre elemanlarının (yapılar, bahçeler, bitki örtüleri, yerleşim dokuları, duvarlar) bulundukları alanlar kentsel sittir.

Alan yönetim planları, planın hazırlanması, uygulanması ile planın izlenmesi ve revize edilmesi olarak belirlenen 3 ana hareket ile devam eden bir süreci tarifler.

Arkeolojik mirasın  Korunmasına Yönelik Avrupa Sözleşmesi Avrupa Konseyi tarafından ilk kez 6 Mayıs 1969 tarihinde kabul edimiştir..

Dünya Mirası Komitesi’nin Danışma Organları ICCROM, ICOMOS ve IUCN’dir

1992-1997 yılları arasında Avrupa Konseyi tarafından sürdürülen en önemli çalışma Avrupa Arkeoloji Yılları Kampanyası’dır.

General Harbord raporu arkeoloji ile ilgili bir rapor değildir.

İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan her türlü kültür varlığının yer aldığı yerleşmeler ve alanlar arkeolojik sittir.

Tarihi anıt eserlerin korunması konusundaki ilk yasal belge 1882 yılında İngiltere’de Kabul edilen Eski Eserleri Koruma Yasası’dır.

İstanbul’un fethinden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan Edirne’nin en önemli anıtsal eseri olan ve şehrin siluetini taçlandıran Selimiye Camii ve Külliyesi, 16. yüzyılda Sultan II. Selim adına yaptırılmıştır. Teknik mükemmelliği, boyutları ve estetik değerleriyle döneminin en önemli yapılarından biri olduğu gibi, bugün de dünya mimarlık tarihinin başyapıtlarından bir sayılır. Mimar Sinan’ın olgunluk döneminin de en kayda değer eseri olan Cami ve Külliye, onun yaratıcı dehasının doruklarından biri olarak kabul edilmektedir. İnce ve zarif dört minareye sahip Selimiye, 31,5 metrelik kubbesinin 42,25 metre kenarlı bir kare taban üzerinde sekizgen bir çardakla yükseldiği merkezi bir şemanın en etkileyici örneği olarak gösterilir. 

Arkeolojik alanlardaki kültür varlığı niteliği taşıyan yapılar, fiziksel ve işllevsel özellikleri nedeniyle “anıtsal’ yapı” grubunda yer alırlar.

Kültürel mirasın korunmasına yönelik yeni bir model geliştirilmesi fikri, diğer bir deyişle bilimsel koruma ilkeleri temelinde "kullanarak koruma" ve "katılımcı koruma" ilkeleri olarak adlandırabileceğimiz ilkeler, mevcut sistemin ortaya koyduğu ve kültürel mirasın yok olmasına neden olan rantın önünü kesebilecek niteliktedir.

1951 yılında kurulan Gayri Menkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu (GEAYYK), hem ilke koyan hem de uygulamaya yönelik karar alan ve yasayla oluşturulmuş ilk kurumdur. Kurul, 1956 yılında İmar Yasası ile kurumun çevre ölçeğinde yetkilendirilmesi ile giderek “sit” tanım ve kavramları ile ilgilenmeye başlamıştır.

UNESCO’nun kuruluş yasası 1945 yılı Kasım ayında Londra’da kabul edilmiştir.

Alan Yönetimi uluslararası ölçekte benzer kaygılarla gelişen ve hemen hemen aynı düşünce eksenine bağlı olarak şekillenen “yönetişim” olgusunun kültürel miras için vücut bulduğu kavramdır.

Peri Bacaları olan adlandırılan mekanlarda Paleotik döneme kadar yerleşim tespit edilen ve Hristiyanlığın önemli merkezlerinden biri olan Kapadokya Milli Parkı Nevşehir’dedir.

Efes Antik Tiyatrosu ile Aspendos Antik Tiyatrosu’dur. Her iki tiyatro da kültür ve sanat festivalleri kapsamında, konser etkinlikleri için kullanılmıştır. Ses titreşimlerinin mimari elemanlar üzerindeki olumsuz etkisinin yanı sıra, kapasitesinin üzerinde bir seyirci kitlesi de oldukça zarar vermiştir. Bunun üzerine, Kültür ve Turizm Bakanlığı yapıları bu tür kullanımlara kapatmış, ses düzeni olmaksızın tiyatronun kendi akustiğini kullanacak düşük desibelli konserlere oldukça kontrollü bir biçimde izin vermeye başlamıştır.

21-25 Ekim 1975 tarihlerinde Amsterdam da düzenlenen Kongrede resmi olarak ilan edilen ve kentsel korumada bir dönüm noktası olan tüzük Avrupa Mimarisi Miras Tüzüğüdür.