Bankaların Müşterileri ile İlişkilerinde Etik İlkeler

Müşterilerin Bilgilendirilmesi: Bankalar, ürün ve hizmetleriyle ilgili olarak, müşterilerine hizmet ilişkisinin her aşamasında doğru, tutarlı, eksiksiz ve zamanında bilgi verirler.

Müşteri Sırrı: Bankalar, yasal olarak bilgi ve belge istemeye yetkili kişi ve merciler dışında, müşterilere ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri gizli tutmak ve özenle saklamak zorundadırlar.

Hizmet Kalitesi: Bankalar, hizmet kalitesini müşteri gereksinim ve beklentilerinin karşılanmasının ön koşulu sayarlar. Teknolojik altyapı ve nitelikli insan kaynağının, hizmet kalitesinde sürekli gelişime uygun değerlendirilmesi için özen gösterirler.

Müşteri Başvuruları: Bankalar, müşterilerinin hizmetlerle ilgili her türlü sorularını yanıtlayacak bir düzen kurarlar ve bu hizmetle ilgili bilgiyi müşterilerine bildirirler. Yakınmaya neden olan hatalı uygulamaları, varsa müşteri mağduriyetinin de
giderilmesi suretiyle düzeltirler ve yinelenmemesi için her türlü önlemi alırlar.

Tüm sermaye piyasası işlemleri için SPK’dan özel olarak izin (yetki belgesi), almak ve ilgili piyasaya üye olmak esastır. Bankalar Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki faaliyetleri nedeniyle SPK denetimine tabi olmak durumundadırlar.

Sermaye Piyasası Kanunu kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ise 6362 sayılı SPK/ Madde 37’de “Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri” başlığı altında şöyle sayılmaktadır:
a. Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi (Emir Aracılığı)
b. Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi (İşlem Aracılığı)
c. Sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı
ç. Portföy yöneticiliği
d. Yatırım danışmanlığı
e. Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi
f. Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesi
g. Çok taraflı alım satım sistemlerinin ve borsa dışı diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinin işletilmesi
ğ. Sermaye piyasası araçlarının müşteri namına saklanması ve yönetimi ile portföy saklanması
h. Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması

Borçlanma veya başka yollardan finansman sağlanmasında aracılık hizmeti sunulması ise yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerinin yapabilecekleri bazı yan hizmetlerdendir.

Türk uyruklu olmayanlar için pasaport, ikamet belgesi veya Bakanlıkça uygun görülen kimlik belgesi üzerinden kontrol edilerek doğruluğu saptanmalıdır.

10.8.2016 tarih ve 6740 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi hükme bağlanmıştır.

Bankalarca döviz alım - satım İşlemleri ve yurtdışına TRL aktarımları yapılırken mutlaka işlemin niteliğini yansıtan bir belge düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu belgelerin başlıcaları şunlardır:
a. DAB - Döviz Alım Belgesi
b. DSB - Döviz Satım Belgesi
c. TPTB - Türk Parası Transfer Belgesi
Bu belgelerde dövizi satan ya da alan kişinin bilgileri, işlemin niteliği (Örneğin: İşçi dövizi, turistik gelirler / İş seyahati, turistik seyahat gibi.) hakkında bir kod numarası, dövizin cinsi, tutarı, kuru, TRL karşılığı belirtilir. Belgeler iki kopya düzenlenip biri müşteriye verilir.

 Zorunlu Sorumluluk Sigortaları:
1. Denizyolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
2. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli AtıkZorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
3. Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası
4. Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Sorumluluk Sigortası
5. Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
6. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ise zorunlu araç sigortalarından biridir.

Varantlar; elinde bulunduran kişiye, bir dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte ya da belirli bir tarihe kadar alma ya da satma hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası araçlarıdır. Varantlar yapılandırılmış ürünler sınıfında yer alan ve menkul kıymetleştirilmiş opsiyon özelliklerini taşıyan ürünlerdir.

Gerçek kişilerin kimlik tespitinde: Müşterinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarası, adresi ve imza örneği, varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi ile iş ve mesleğine ilişkin bilgiler alınmalıdır. Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak ayrıca anne, baba adı ve T.C. kimlik numarası alınır.

Finansal hizmetler, her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili hizmetleri ifade etmektedir.

Yasa’ya göre sermaye piyasalarında faaliyette bulunabilecek “sermaye piyasası
kurumları:

• Yatırım kuruluşları (Bankalar, Aracı kurumlar, vb.)
• Kolektif yatırım kuruluşları (Yatırım Ortaklıkları, Yatırım Fonları)
• Bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları
• Portföy yönetim şirketleri
• İpotek finansmanı kuruluşları
• Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları
• Varlık kiralama şirketleri
• Merkezî takas kuruluşları
• Merkezî saklama kuruluşları
• Veri depolama kuruluşları
• Kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarıdır. Doğru cevap E'dir.

Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyen kişilerin;
• Yasaklık ya da engel durumunu,
• ekonomik ve sosyal durumunu,
• aylık ya da yıllık ortalama gelirini,
• diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limitini,

bir model ya da skorlama sistemi yardımıyla değerlendirerek limit belirlemek zorundadır.Kart başvurusu yapan kişinin yaşadığı şehrin büyük şehir olup olmadığı dikkate alınan bir durum değildir. Doğru cevap A'dır.

Mevduat ürünlerinin yanı sıra bankalarca müşterilerine doğrudan ya da dolaylı olarak sunulabilen başlıca alternatif finansal yatırım ürünleri şöyle sıralanabilir:
1. Altın ve diğer kıymetli maden yatırımları ve alım– satım işlemleri,
2. Yabancı Para yatırımları ve alım – satım (arbitraj) işlemleri,
3. Dövizli borçlanma senetlerine (Eurobond, vb.) uzun vadeli yatırımlar ve alım-satım işlemleri,
4. Yabancı para üzerinden düzenlenmiş ticari senetlerin alım–satım işlemleri,
5. Sabit getirili borçlanma senetlerine uzun vadeli yatırım ve bunların alım – satım işlemleri,
6. Repo – Ters Repo işlemleri,
7. Türev Ürün Yatırımları (Vadeli işlem, Swap, Opsiyon sözleşmeleri),
8. Türev Ürünlerle bağlantılı mevduat uygulamaları (DCD),
9. Türevlere bağlı kokteyl ürünler
10. Portföy Yönetim hizmetleri,
11. Yatırım danışmanlığı hizmetleri
12. Pay senedi yatırımları ve alım – satım işlemleri,
13. Birikimli Hayat Sigortası poliçeleri sağlanması,
14. Bireysel Emeklilik Sistemi sözleşmeleri sağlanması.

Konut kredileri konusunda tüketiciyi korumaya yönelik genel ilkeler yasada şöyle belirlenmiştir:
1. Konut finansmanı sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz.
2. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan konut finansmanı kuruluşu, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.

5.Kredilerde geri ödeme tutarlarının, finansal kiralama işlemlerinde ise kira bedellerinin
anaparayı aşan kısmı bu madde kapsamında faiz olarak kabul edilir.

8. Tüketicinin açık talimatı olmaksızın konut finansmanı sözleşmesi ile ilişkili bir kredili
mevduat sözleşmesi yapılamaz.

Banka ya da kredi kartı ile yapılan işlemler ile ilgili olarak üye işyeri tarafından düzenlenen, kart hamilini işlemden doğan borcu ile diğer bilgileri gösteren, kimliğin bir kod numarası ya da şifre ile belirlenmediği durumlarda kart hamili tarafından imzalanan belgeye harcama belgesi adı verilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Gümrük İşlemleri İçin Gerekli Dışalım Dökümanı;
(Orjinal fatura, Konişmento, Çeki Listesi, Gümrük kıymet bildirim formu, Sigorta poliçesi (İşlem F.O.B. ya da CF ise), Navlun faturası, Banka transfer dekontu ya da %3 KKDF Makbuzu, Özet Beyan Belgesi (Ordino), Sanayici Taahhütnamesi, Bakım onarım belgesi, Kontrol Belgesi (Özel İzin gerektiren mallarda) Avrupa’dan ithal edilecek mallardan ATR ya da EUR1 belgesi)

Kart çıkaran kuruluş tarafından bir gerçek kişinin sahip olduğu tüm kredi kartları için tanınacak toplam kredi kartları limiti

a. ilk yıl için, ilgilinin aylık ortalama net gelirinin iki katını;

b. ikinci yıl için ise, dört katını aşamaz. Bin Türk Lirasına kadarki limitler dışında, müşterinin ortalama gelir düzeyi beyan ettiği ve ilgili kuruluşlarca onaylanan gelirler üzerinden saptanır.

Türkiye Bankalar Birliği nezdinde bir “Müşteri Şika^yetleri Hakem Heyeti” oluşturulmuştur. Birlik üyesi bankalar ile bireysel müşterileri arasındaki ihtilafların değerlendirilmesi ve çözümüne kavuşturulmasını temin etmek için oluşturulan bu heyet dört tür şika^yeti kabul etmek üzere dört grup olarak faaliyet göstermektedir:

1. Banka Kartları ve Kredi Kartları Müşteri Şika^yetleri Hakem Heyeti
2. Tüketici Kredileri Müşteri Şika^yetleri Hakem Heyeti
3. Sigortacılık İşlemleri Müşteri Şika^yetleri Hakem Heyeti
4. Diğer Bankacılık Ürün ve Hizmetleri Müşteri Şika^yetleri Hakem Heyeti

Fon Toplama ve Değerlendirme Şikayetleri Hakem Heyeti; birlik üyesi bankalar ile bireysel müşterileri arasındaki ihtilafların değerlendirilmesi ve çözümüne kavuşturulmasını temin etmek için oluşturulan bu heyetler arasında yer almaz. Doğru cevap A’dır.

Bankaların pahalı teknoloji yatırımları artmakta, bu tür yatırımların ekonomik ömrü kısa olduğundan sürekli yenilenmesi gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

sözleşmeler ile bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir biçimde düzenlenir ve bir nüshaları kâğıt üzerinde ya da kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilir. 2. Sözleşmede öngörülen koşullar, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemez.