Bilim Felsefesi Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tümdengelim ve tümevarım ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Tümdengelimsel çıkarım monotonik-olma özelliğine sahiptir.
|
Geçerli bir tümevarımsal çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır.
|
Geçerli bir tümdengelimsel çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır.
|
Geçerli bir tümevarımsal çıkarımın öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir.
|
Tümdengelimsel çıkarımın öncülleri doğru ise sonucu zorunlu olarak doğrudur.
|
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden biri sayılmaz?
Gözlemci ile gözlem aygıtı
|
Gözlemlenen nesne dizgesi ile gözlemin yapıldığı yer ve zaman
|
Gözlemin yapıldığı ülkenin sosyoekonomik yapısı
|
Gözlem verileri
|
Gözlem sonucu
|
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?
Kabul edilebilir olmalıdır.
|
Fiziksel ve düşünsel işlemleri içerir.
|
Sağlam bilgi vermeyi hedefler.
|
Somut nesneler, olaylar ve olguları ele alır.
|
Gerekçelendirilebilir olmalıdır.
|
4.Soru
- Gözlem aygıtı
- Nesne Dizgesi
- Zaman anı
- Uzay noktası
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri gözlemlenenin öğeleridir?
Yalnız I |
I ve II |
IIve III |
II, III ve IV |
I, III ve IV |
Gözlemin yapısını oluşturulan öğeler, gözlemleyenler ve gözlemlenenler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Gözlemleyenler (i) gözlemci ile (ii) gözlem aygıtını kapsar. Gözlemlenenler ise (i) gözlemlenen a nesne dizgesi, (ii) gözlemlemenin yapıldığını t zaman anı veya zaman aralığı (iii) gözlemlenen u yeri (uzay noktası veya bölgesi), (iv) dolaysız olarak gözlemlenen gözlem verileri ve (v) dolaylı olarak gözlemlenen gözlem sonucunu kapsar. Doğru cevap D'dir
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel yöntemde yeralmaz?
Gözlem, deney ve ölçme
|
Tümevarımsal çıkarım
|
Tümdengelimsel çıkarım
|
Hipotez kurma
|
“Bilimsel bilgi” kavramını çözümleme
|
6.Soru
I. Dünyanın güneşin etrafında dönmesi bir yalın olgudur. II. Protonon elektrik yükünün negatif olmaması bir değilleme olgusudur. III. Bir demir tel yeterince ısıtılırsa genleşir olgusu bir tümel-koşullu olgudur. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve II
|
I, II ve III
|
7.Soru
"Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini doğrulamaktır" ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Gözlemin yapısı
|
Gözlem sorusu
|
Gözlemin amacı
|
Gözlemin ögeleri
|
Gözlem önermesi
|
8.Soru
"t anında (zamanında) ve u yerinde (uzay bölgesinde) F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı?" biçimindeki bir sorunun gözlem yapılmasına olanak tanıması için sağlanması gereken koşul aşağıdakilerden hangisidir?
Soruya ait tikel niceleyicili önerme gözlem yoluyla doğrulanabilir olmalıdır.
|
Gözlemci (yani gözlemi yapan bilim insanı) t zamanı süresince u bölgesini taramalıdır.
|
Soruya ait tümel niceleyicili önerme gözlem yoluyla yanlışlanabilir olmalıdır.
|
Gözlemci, gözlemlediği herhangi bir nesne dizgesinin F nesne-dizgesi türünden olup olmadığına karar verebilmelidir.
|
Sorunun her iki olanaklı yanıtı da birer gözlem önermesi olmalıdır.
|
9.Soru
I. Bilimde ölçme, gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemidir.II. Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan varlıklardır.III. Bilimin konusu olan varlıklar, evrende şimdiki zamanda varolan, geçmişte varolmuş ve gelecekte varolacak tüm somut nesneler ve olaylar ile bunlara ilişkinolgulardır.IV. Bilimin konusuna giren varlıklar, "somut nesneler", "kitleler" ile "bireyler"dir.V. Gözlemci, sınamaya değer bulduğu gözlem önermesini gözleme dayanarakdoğrulayabilirse, bu önermeyi doğru kılan olgunun bilgisine erişmiş olur.Yukarıdaki ifadelerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?
Yalnızca II, III ve IV
|
Yalnızca I ve III
|
Yalnızca I ve V
|
Yalnızca I, IV ve V
|
Yalnızca V
|
10.Soru
Nesne dizgeleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Nesne dizgeleri, belli bazı özelliklerden soyutlanmış, kalan özellikleri ise idealleştirilmiş somut nesnelerdir.
|
Tüm soyut nesneler nesne dizgeleridir.
|
Her nesne dizgesinin türüne özgü belirlenebilir özellikleri vardır ve her belirlenebilir özelliğin altında genellikle birden çok belirlenmiş özellik bulunur.
|
Her bilim dalı yalnızca kendi ilgi alanına giren nesne dizgeleri ile ilgilenir.
|
Her nesne dizgesi belli bir zaman ve yerde belli bir belirlenmiş özelliği taşır.
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir düzenlilik açıklamasına yol açan bir niye-sorusudur?
Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere geçiyor?
|
Niye her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki basıncı hacmi ile ters orantılıdır?
|
Niye a gaz kitlesinin hacmi, [t1, t2] zaman aralığında 1 litreden 0.5 litreye düşüyor?
|
Niye a gaz kitlesinin sıcaklığı, [t1, t2] zaman aralığında 288 K’den 303 K’e çıkıyor?
|
Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 2 atmosferden 1 atmosfere düşüyor?
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tümevarımsal çıkarımın bir özelliğidir?
Bilgi arttıran bir çıkarımdır.
|
Tümevarımsal çıkarımlarda derecelendirme yapılamaz.
|
Öncüleri doğru ise, sonucu da doğrudur.
|
Monotonik olma özelliği vardır.
|
Sonucun ifade ettiği bilgi öncüllerinde de bulunur.
|
13.Soru
Deneye dair verilen öncüllerden hangileri doğrudur?
I. Doğaya sorulan bir soruyu yanıtlamak amaçlanır.
II. Önce müdahale daha sonra gözlem yapılır.
III. Deneye yol açan soru koşulludur.
IV. Deneye yol açan her soru bir hipotezden kaynaklanır.
II ve III |
II ve IV |
I ve IV |
I ve III |
Hepsi |
Deney, koşulları deneycinin müdahalesi sonucunda belirlenmiş olan bir gözlem olarak tanımlanabilir. Deney, gözlem gibi doğaya sorulan bir soruyu yanıtlamak amacıyla yapılan bir işlem sayılabilir. Ancak deneye yol açan soru koşulludur. Önce deneyci bu koşulun yerine gelmesini sağlayan bir müdahalede bulunur, sonra da gözlem yapılır. Deneye yol açan her soru bir hipotezden kaynaklanır ve amaç da bu hipotezi sınamaya yöneliktir. Dolayısıyla doğru cevap E’ dir.
14.Soru
Bir bağıntının dairesel bir sıralama bağıntısı olması için hangi özellikleri taşıması gerekir?
Yansımalı olma- bakışımlı olma-geçişli olmama
|
Yansımalı olmama-bakışımlı olma-geçişli olmama
|
Yansımalı olma-bakışımlı olma-geçişli olma
|
Yansımalı olmama-bakışımlı olmama-geçişli olmama
|
Yansımalı olma- bakışımlı olmama-geçişli olmama
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre ölçek çeşitlerinden biri değildir?
Zaman ölçeği
|
Oran ölçeği
|
Aralık ölçeği
|
Sırasal ölçek
|
Adlandırıcı ölçek
|
16.Soru
Gözleme yol açan sorunun olanaklı bir yanıtını doğru kılan olguya ne denir?
Gözlemleyen
|
Gözlem aygıtı
|
Gözlem sonucu
|
Gözlemlenen nesne
|
Gözlem yeri
|
17.Soru
Herhangi bir bilimsel açıklamada açıklanan-önerme, açıklayan-önermeden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse, bu açıklamaya ............. denir. Cümledeki boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
Açıklayan önerme |
Açıklanan önerme |
Olasılıksal açıklama |
Tümdengelimsel açıklama |
Tümevarımsal açıklama |
“Niye A?” biçiminde herhangi bir bilimsel açıklamaya yol açan niye-sorusunu ele
alalım. Soruda sözü edilen A olgusunun karşılığı olduğu “A” önermesine açıklanan-önerme, sorunun yanıtını oluşturan önermelerin bütününe açıklayan-önerme denir. Yasacı açıklama modelinde, açıklayan-önerme en az bir yasa önermesini kapsamalıdır. Açıklanan-önerme, yasa önermesini kapsayan açıklayan-öneremeden tümdengelimsel ya da tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilmelidir. Herhangi bir açıklamada, açıklanan-önerme, açıklayan-önermeden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse, bu açıklamaya tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Gözlem sonucunda bir gözlem önermesinin doğrulanması, aşağıdakilerden hangisinin bulunmasıyla sonuçlanır?
Gözlemin
|
Fiziksel yöntemin
|
Değillemenin
|
Olgunun
|
Nesne dizgesinin
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde bir nicelik değildir?
Sıcaklık
|
Hız
|
Kuvvet
|
Kütle
|
Uzunluk
|
20.Soru
"A durumu gerçek midir?" sorusu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Sınamaya yol açan sorudur
|
Açıklamaya yol açan niye sorusudur
|
Gözleme yol açan sorudur
|
Hipotez sınamaya yol açan sorudur
|
Açıklanan önerme sorusudur
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ