Bilim Felsefesi Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Teorinin dili
- Teorik postulatlar
- Teorinin bağlantı postulatları
- Teorinin açıklamaları ve öndeyileri
Yukarıdakilerden hangisi kısmen yorumlanmış teorinin öğelerindendir?
Yanlız I |
Yanlız III |
I ve III |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
Kısmen yorumlanmış teori şu öğelerden oluşur. (i) Teorinin dili. (ii) Teorik postulatlar. (iii) Teorinin bağlantı postulatları(correspondence postulates). (iv) Teorinin açıklamalar› ve öndeyileri. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
- Newton’un devinim yasalar
- Newton’un genel çekim yasası
- Galileo’nun serbest düşme yasası Yukarıdakilerden hangileri türetilmiş yasalardır?
II ve III |
I ve II |
Yanlız III |
Yanlız I |
I , II ve III |
Temel yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya temel yasa, türetilmiş yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya da türetilmiş yasa denir. Örneğin Newton’un devinim yasaları ile Newton’un genel çekim yasası temel yasalardır. Kepler’in yasaları ile Galileo’nun serbest düşme yasası ise türetilmiş yasalardır. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Kuhn’un ortaya koyduğu disipliner matriks anlamındaki bilimsel paradigma kavramının içerdiği öğeler biri değildir?
Sembolik genellemeler
|
Metafizik ilkeler
|
Modeller
|
Bilimsel değerler
|
Bilimsel ilerlemeler
|
4.Soru
Bir teori ile gözlem ve/veya deney arasındaki aykırılığa ne denir?
Koruyucu kuşak |
Anomali |
Katı çekirdeği |
Gelişen teori dizisi |
Biçimsel koşul |
Bir teori ile gözlem ve/veya deney arasındaki aykırılığa anomali denir. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Belli bir zaman ile belli bir yere sınırlı olmayan düzenlilikleri ifade eden
pekiştirilmiş hipotezlere ne denir?
Yasa |
Tümevarımsal genelleme |
Kuzgun paradoksu |
Tümdengelimsel pekiştirme |
Hipotez buluşu |
Belli bir zaman ile belli bir yere sınırlı olmayan düzenlilikleri ifade eden pekiştirilmiş hipotezlere yasa denilir.
6.Soru
Bilimsel değerler, herhangi bir bilim dalındaki alternatif teoriler arasında hangisinin daha gelişmiş olduğunu belirten ölçütlerdir. Aşağıdakilerden hangisi tanımda geçen bilimsel değerlerden biri değildir?
Dakiklik (Accuracy) |
Tutarlılık (Consistency) |
Kapsamlılık (Scope) |
Verimlilik (Fruitfulnesss) |
Yanlışlanabilirlik (Falsification) |
Yanlışlanabilirlik Kuhn'un devrimsel gelişim görüşüne ait öğelerden biri olan bilimsel değerlere ait bir kavram değildir. Karl Popper'a ait olan bir kavramdır. Bu seçenek dışındaki diğer seçenekler ise, bilimsel değerler altında sıralanan ölçütlerdir. Bu nedenle doğru seçenek E seçeneğidir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Salt Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı görüş için söylenebilir?
C¸ok sayıda beyaz kuğunun gözlemlenmiş olmasına dayanarak “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin pekiştiğine karar verilmesi
|
C¸ok sayıda beyaz kuğunun gözlemlenmiş olmasına dayanarak “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin büyük olasılıkla doğru olduğuna karar verilmesi
|
“Tüm kuğular beyazdır” hipotezi ile “a bir kuğudur” doğru önermesinden tümdengelimsel olarak “a beyazdır” önermesini türettikten sonra a kuğusunun gerçekten beyaz olduğunun gözlemlenmesine dayanarak hipotezinin pekiştiğine karar verilmesi
|
“Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin sınama-sonrası olasılık derecesinin sınama-öncesi olasılık derecesinden küçük olmasına dayanarak hipotezin yanlışlandığına karar verilmesi
|
“Tüm kuğular beyazdır” hipotezi ile doğru olduğuna karar verilen “a bir kuğudur” önermesinden tümdengelimsel olarak “a beyazdır” önermesini türettikten sonra a kuğusunun siyah olduğunun gözlemlenmesine dayanarak söz konusu hipotezin yanlışlandığını
|
8.Soru
Gerçek (yani evrende varolan) bir nesne dizgesini ve/veya özelliklerini temsil eden maddesel ya da matematiksel bir nesnedir. Yukarıda verilen ifade aşağıdaki seçeneklerde verilen hangi tanıma uymaktadır?
Model.
|
Teori.
|
Postulat.
|
Nesne dizgesi.
|
Mikro özellik.
|
9.Soru
I. Gözlemleyenler ve gözlemlenenler gözlemin yapısını oluşturur. II. Gözlemleyenler gözlemci ve gözlem aygıtını kapsar. III. Gözlem bilgi üretmeyi amaçlayan bir yöntemdir. Bu ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I
|
I ve II
|
I ve III
|
II ve III
|
I, II ve III
|
10.Soru
I. Önceden bilinen ancak henüz açıklanmamış dolayısıyla şaşırtıcı belli bazı olguları açıklama amacını güder. II. Hipotezler bilim insanlarının önceden doğruladıkları gözlem önermelerine dayanarak tümdengelimsel çıkarımla türetilir III. Hipotezler bilim insanlarının salt hayal gücünün ürünü olarak kabul edilirler. Hipotez Buluşu Görüşü ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve II
|
I ve III
|
11.Soru
I- Pozitif yordam,
II- İndirgeyen teori,
III- Modeller,
IV- Metafizik ilkeler,
V-Sembolik genellemeler,
Yukarıda verilen kavramlardan hangileri Kuhn'un devrimsel gelişim görüşüne aittir?
I-III-V |
III-IV-V |
II-III-IV |
I-III-IV |
I-II-III |
Kuhn'un öne sürdüğü disipliner matriks anlamındaki bilimsel paradigma kavramı, sembolik genellemeler, metafizik ilkeler, modeller, bilimsel değerler ve örnek problem çözümlerini içerir.
12.Soru
Kendi-kendini pekiştirme yöntemi kime aittir?
Steven |
Glaymour |
Atkinson |
Davison |
Mc Arthur |
Glymour’un ortaya koyduğu kendi-kendini pekiştirme yönteminde, deneysel hipotezlerin yanı sıra, Hempel yönteminden farklı olarak, teorik hipotezlerin de örnekleme yoluyla
pekiştirilebileceği savunulmuştur.
13.Soru
I. Gözlem ve/veya deney yoluyla ilgili bilim dalının konusuna giren yalın olguların bilgisi türetilir. II. Gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış sonlu sayıda gözlem önermesinden tümevarımsal çıkarımla bir tümel-koşullu önerme türetilir. III. Türetilen tümevarımsal genelleme önermesi başka gözlem ve/veya deneylerle daha da pekiştirilebilir. Yukarıda tanımlanan bilimsel görüş hangisidir?
Hipotez pekiştirmesi görüşü
|
Salt tümdengelimci-hipotez-yanlışlamacı görüş
|
Salt tümevarımcı görüş
|
Hipotezli-tümdengelimsel pekiştirme yöntemi
|
Olasılıkçı pekiştirme yöntemi
|
14.Soru
Karl R. Popper’in öncülüğünü yaptığı Tümdengelimci yanlışlamacı görüşte, hipotezler nasıl yanlışlanabilirler?
Tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler.
|
Tümevarımsal çıkarımla yanlışlanabilirler.
|
Koşullu olasılıklarla yanlışlanabilirler.
|
Dayanıklı hipotezlerle yanlışlanabilirler.
|
Buluşu görüşü ile yanlışlanabilirler.
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Glymour’un kendi-kendini pekiştirme yöntemi için söylenemez?
Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemi’nin en gelişmiş biçimidir.
|
Teorik hipotezler de örnekleme yoluyla sınanabilir.
|
Hipotezlerin sadece bütüncül olarak değil, tek tek de sınanabileceğini söyler.
|
Deneysel hipotezler ve teorik hipotezler örnekleme yoluyla pekiştirilebilir.
|
Teorik hipotezler bütüncül olarak pekiştirilir.
|
16.Soru
I. Bir bilimsel araştırma programı, teori dizisinin yordamı denilen yöntemsel kurallardan oluşur. II. Yordamı oluşturan kurallar kesin olmayıp yalnızca yönlendirici olan kurallardır. III. Yordam, negatif yordam ile pozitif yordama ayrılır. IV. Negatif yordam, teori dizisinin katı çekirdeğini korumayı amaçlar. Pozitif yordam ise, teori dizisini oluşturan teorilere özgü olan koruyucu kuşakların adım adım ortaya konulmasını yönlendirir. Yukarıda verilen, "Bilimsel araştırma Programlarının Yordamı" hakkındaki ifadelerden hangileri doğrudur?
I.
|
I ve III.
|
I, II ve III
|
II, III ve IV.
|
I ve IV.
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemlerinden DEĞİLDİR?
Nicod Yöntemi
|
Hempel Yöntemi
|
Glymour’un Kendi-kendini Pekiştirme Yöntemi
|
Christensen’in Karşı-Örnekleme Yöntemi
|
Bacon Yöntemi
|
18.Soru
I. Tümevarım, doğruya erişmenin tek geçerli yöntemidir. II. Hipotez buluşu görüşü değil hipotez pekiştirmesi görüşü olduğu söylenebilir. III. Francis Bacon'dan kaynaklanan bir görüştür. Salt tümevarımcı görüşle ilgili olarak verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız II
|
I ve II
|
II ve III
|
I ve III
|
I, II ve III
|
19.Soru
"Salt-tümdengelimci hipotez yanlışlamacı görüşte, hipotezlere 0 dışında hiçbir pekiştirme derecesi verilemeyeceği ileri sürülür." Bu bilgi doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğrudur?
Bu tip hipotezler dayanıklı hipotezlerdir.
|
Tümevarımsal pekiştirme yapmak mümkündür.
|
Böyle bir hipotezi Bayes yönteminde sınamak olanaksızdır.
|
Gözlem önermelerini yanlışlamak mümkün değildir.
|
Duhem-Quine sorununa çözüm üretilmiş olur.
|
20.Soru
I. Tümdengelimsel çıkarımın mümkün olmadığı durumlarda tümevarımsal çıkarıma başvurulabilir. II. Hipotezler gözlem önermelerine dayanarak tümevarımsal çıkarımla pekiştirilebilirler III. Hipotezler tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler Salt Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı Görüş ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve II
|
II ve III
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ