Bilim Felsefesi Final 11. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdakilerden hangisi hipotez-pekiştirmesi görüşleri için söylenemez?

Bilimsel yöntemi hem tümdengelimsel hem tümevarımsal çıkarım biçimlerini hem de hipotez kurmayı içerir.

Sınanan hipotez pekiştirilirse kalıcı olarak kabul edilir; ama çürütülürse ret edilir.

Bu görüşlerde pekiştirme olanaksız olduğundan, hipotezler gözlem önermelerine dayanarak tümevarımsal çıkarımla pekiştirilemezler ancak tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler.

Bilim insanları yaratıcı hayal güçleriyle diledikleri gözlem-önermesi-olmayan bilimsel önermeleri, özellikle düzenlilik ifade edebilen tümel-koşullu önermeleri sınamak amacıyla hipotez sıfatıyla geçici

Bilim insanları sınamaya-değer buldukları gözlem önermelerini gözlem ve/veya deneyle sınarlar, doğrulananlar kabul edilir.

2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi olağan bilim problemleri çeşitlerinden biri değildir?

Olgu sınama problemleri

Olgu-toplama problemleri

Teori sınama problemleri

Deneysel teori-geliştirme problemleri

Teorik teori-geliştirme problemleri

3.Soru

“23 Eylül 1846 tarihinde ve Le Verrier’in hesapladığı koordinatların belirttiği uzay bölgesinde Güneş’in bir gezegeni bulunuyor mu?” gözlem sorusu, aşağıdaki genel soru biçimlerinden hangisini örnekler?

t anında ve u yerinde F nesne dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı?

t zaman anında u yerinde bulunan a nesne dizgesi, F özelliğini taşıyor mu?

a nesne dizgesi t zamanında u bölgesinde bulunuyor mu?

t zaman anında u yerindeki a nesne dizgesi, F belirlenebilir özelliğinin değeri olan hangi belirlenmiş özelliği taşır?

a nesne dizgesinde u yerinde ve [t1, t2] zaman aralığında hangi F olayı meydana geliyor?

4.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Lakatos'a göre bir bilimsel araştırma programının öğesidir?

Bilimsel değerler

İndirgenen teori

Modeller

Metafizik ilkeler

Yordam

5.Soru

I. Tümevarımsal genelleme önermesinin yanlışlanabileceği göz ardı edilir. II. Bilimsel yöntemde tümevarımın yanı sıra tümdengelime de gereksinim olduğu göz ardı edilir. III. Tümevarımsal genelleme önermesi bilimsel açıklama için kullanılamaz. Yukarıdaki ifadelerden hangileri salt tümevarımcı görüşe yapılan eleştiriler arasındadır?

Yalnız I

I ve II

I ve III

II ve III

I, II ve III

6.Soru

Aşağıdakilerden hangisi matematiksel bir model örneğidir?

Metal parçalardan yapılmış DNA molekülü modeli

Atomun yapısını gösteren plastik yuvarlak ve yay parçalar

Kovalent bağ oluşumunu gösteren plastik nesneler

Akustik rezonansı anlatan U şeklindeki çelik araç

Maddenin hallerini gösteren noktasal tanecikler

7.Soru

Belli bir yerle sınırlı olmayan düzenlilikleri ifade eden pekiştirilmiş hipotezlere ne ad verilir?

Hipotez

Yasa

Teori

Gözlem önermesi

Aksiyom

8.Soru

Karl R. Popper'in öncülüğünü yaptığı ve tümevarımsal çıkarım yoktur, tek geçerli çıkarım biçimi tümdengelimsel çıkarımdır görüşü aşağıdakilerden hangisidir?

Salt tümevarımcı görüş

Genel Görelilik Teorisi

Salt Tümdengelimci-Hipotez Yanlışlamacı görüş

Duhem-Quine tezi

Bayes teoremi

9.Soru

Aşağıdakilerden hangisi teorilerin anlambilimsel yaklaşımı için söylenebilir?

Teori, yalnız aksiyomlaştırılmış teorik önermeler dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış teorik önermeler ile karma-teorik önermeler dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış önermeler dizgesinin yanı sıra, matematiksel yapılar olan modellerden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış teorik önermeler ile gözlem önermeleri dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış karma-teorik önermeler ile gözlem önermeleri dizgesinden oluşur.

10.Soru

Teorik önermelerin dile getirdiği yasalar aşağıdaki kavramlardan hangisiyle adlandırılmaktadır?

Teorik yasa

Teorik hipotez

Yasa görünümlü önerme

Bilimsel teori

Anlambilimsel yaklaşım

11.Soru

İçinde geçen mantıksal-olmayan terimlerin tümü teorik terim olan önermeye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

Teorik önerme

Yasal önerme

Yasa-görünümlü önerme

Bilimsel önerme

Koşullu önerme

12.Soru

Aşağıdaki tanımlardan hangisi anomali kavramını ifade etmektedir?

Verilen bir teori dizisinde (birincisi dışında) her teori bir önceki teoriden daha gelişmiş ise, bu teori dizisinde denir.

O teori açısından sizideki her teorinin yardımcı hipotezler kümesine denir.

Bir teori ile gözlem ve/veya deney arasındaki aykırılığa denir.

Kısaca, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir.

Dizideki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesine denir.

13.Soru

Herhangi bir bilimsel açıklamaya yol açan soruda yer alan ve bir olgunun karşılığı olan önermeye ne ad verilir?

Açıklayan önerme

Yasa önermesi

Gözlem önermesi

Açıklama önermesi

Açıklanan-önerme

14.Soru

Aşağıdakilerden hangisi hipotez pekiştirme yöntemlerinden biridir?

Karol

Daniel

Nicod

Trayer

Dialekt

15.Soru

I. Yasa görünümlü önermeler içerir II. Aksiyomları, doğru olduklarında ilgili bilim dalının temel yasalarını ifade ederler III. Genellikle gözlemlenemez nesne dizgelerine ve bunların özelliklerine ilişkindir. Teorilerle ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

Yalnız I

I ve II

I ve III

II ve III

I, II ve III

16.Soru

Nagel’in indirgemeci görüşü için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Devrimsel görüşün temsilcisidir.

Üç biçimsel koşul üzerine inşa edilmiştir

İndirgeyen teori ve indirgenen teori kavramları üzerine inşa edilmiştir.

İndirgenen teori indirgeyen teoriyi açıklar düşüncesini savunur.

Olgusal koşul içermez.

17.Soru

Bir öğrenciden, fizik ödevi kapsamında mekanik alanında A gibi bir teoriye ilişkin çeşitli gözlem ve deneyler yapması istenmiştir. Bunun için öğrenci öncelikle A teorisi deneyi için gerekli düzeneği kurmuş ve sistemi harekete geçirmiştir. Deney esnasında bir F değişkeninin değerini ilgili ölçüm aracıyla ölçerek not almıştır. Sonrasında deney için kullandığı parametrelere ve A teorisine göre F değişkenini bir kere de hesaplayarak bulmuştur. Hesaplayarak bulduğu F değeri ile deneyde ölçerek bulduğu F değerinin birbirine %99,9 oranında yakın olduğunu görmüştür. Bu durum A teorisinin hangi bilimsel değere sahip olduğunu göstermektedir?

Verimlilik

Tutarlılık

Yalınlık

Kapsamlılık

Dakiklik

18.Soru

Bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

Teorik yasalar

Teorik terimler

Teorik önermeler

Teorik olgular

Teorik gözlemler

19.Soru

Francis Bacon’dan kaynaklanan bu görüşte tümevarım, doğruya erişmenin tek geçerli yöntemidir. Bu görüşün adı nedir?

Realistik görüş

Varoluşçu görüş

Rasyonalist görüş