Bilim Felsefesi Final 4. Deneme Sınavı

1.Soru

Gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

Deneysel işlem

Veri

İstatistik

Ölçme

Sıralama

2.Soru

“Bir teori dizisindeki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesi” teori dizisiyle ilgili hangi kavramı tanımlamaktadır?

Katı çekirdek

Koruyucu kuşak

Anomali

İndirgenen teori

Teori değişimi

3.Soru

Gerçek (yani evrende varolan) bir nesne dizgesini ve/veya özelliklerini temsil eden maddesel ya da matematiksel nesneye ne denir?

Kütle

Mutlak Sıcaklık

Model

Madde

Hacim

4.Soru

Hipotezler bilim insanlarının önceden doğruladıkları gözlem önermelerine dayanarak tümdengelimsel olmayan bir çıkarımla türetilir. Hangi görüşte yer almaktadır?

Hipotez-Buluşu

Nicod

Glymour

Hempel

Christensen

5.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir gözlem terimi değildir?

Basınç

Gaz molekülü

Hacim

Sıcaklık

(Makro-)gaz kitlesi

6.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir deneysel yasa değildir?

İdeal gaz yasası

Boyle-Mariotte yasası

Charles yasası

Gay-Lussac yasası

Birleşik gaz yasası

7.Soru

"İdeal gazların kinetik teorisi, ideal gazların termodinamik teorisinin genleşmesi ile ortaya çıkmıştır." Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

İdeal gazların kinetik teorisi indirgenen teoridir.

İdeal gazların termodinamik teorisi indirgeyen teoridir.

İdeal gazların kinetik teorisi indirgeyen teoridir.

İdeal gazların kinetik teorisi, ideal gazların termodinamik teorisinden bir önceki teoridir.

İdeal gazların termodinamik teorisi, indirgeyen teori olmak için her üç koşulu da kapsamaktadır.

8.Soru

Teorilerin anlambilimsel yaklaşımı’nı benimseyen görüş için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Teori, aksiyomlaştırılmış önermeler dizgesinin yanı sıra, matematiksel yapılar olan modellerden oluşur.

Teori, yalnız aksiyomlaştırılmış teorik önermeler dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış teorik önermeler ile gözlem önermeleri dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış karma-teorik önermelerile gözlem önermeleri dizgesinden oluşur.

Teori, aksiyomlaştırılmış teorik önermeler ile karma-teorik önermeler dizgesinden oluşur.

9.Soru

I. Hipotezler, bilim insanların salt hayal gücünün ürünüdür.II. Amacı, önceden bilinen ama henüz açıklanamamış olguları açıklamaktır.III. Hipotezler tümdengelimsel olmayan bir çıkarımla türetilir.Verilenlerden hangisi/ hangileri hipotez buluşu görüşü ile ilgili olarak doğrudur?

Yalnız I

I ve II

II ve III

I ve III

I, II ve III

10.Soru

I-Bilim insanları bilimsel teoriler tarafından yönlendirilirler.

II- Bilimsel teoriler, bilime yön verirler.

III- Olağan bilim dönemi, birikimsel gelişim sürecini yönlendirir.

IV- Anomaliler, uzun süre giderilmediklerinde olağan bilim dönemine yardımcı olurlar.

V- Olağan bilim döneminde, gelişim sürecinin durakladığı döneme bunalım dönemi denir.

VI- Eski teorinin yerine yeni teorinin kabul edilmesi birikimsel gelişimi oluşturur.

Yukarıda Kuhn'un devrimsel gelişim görüşüne yönelik ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerden hangileri Kuhn'un devrimsel gelişim görüşü açısından doğru değildir?

II-IV-VI

I-II-III

III-IV-V-VI

IV-V-VI

I-III-V

11.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir teorinin bağlantı postulatları için söylenebilir?

Bağlantı postulatları, içinde yalnız teorik terimler geçen postulatlardır.

Bağlantı postulatları, içinde yalnız gözlem terimleri geçen postulatlardır.

Bağlantı postulatları, içinde hem teorik terimler hem de gözlem terimleri geçen önermeler olup teorik terimleri kısmen anlamlı kılarlar.

Bağlantı postulatları, içinde hem teorik terimler hem de gözlem terimleri geçen önermeler olup teorik terimleri tam anlamlı kılarlar.

Bağlantı postulatları, içinde yalnız teorik terimler geçen postulatlar olup teorik terimleri kısmen anlamlı kılarlar.

12.Soru

"Bir hipotezin sınama-öncesi olasılık derecesi, sınama-sonrası olasılık derecesinden küçük ise o hipotez pekiştirilmiş olur." Verilen bilgi, aşağıdaki pekiştirme yöntemlerinden hangisi ile ilgilidir?

Nicod yöntemi

Glymour'un kendi kendini pekiştirme yöntemi

Hipotezli tümdengelimsel pekiştirme yöntemi

Bayesci pekiştirme yöntemi

Hempel yöntemi

13.Soru

Pragmatik açıklama modelini ortaya koyan düşünür hangisidir?

Bas van Fraassen

Friedman

Kitcher

Michael Scriven

Wesley C. Salmon

14.Soru

“A gazı t1 anında 25 ºC sıcaklığında ise, 2 dakika sonraki sıcaklığı 35 ºC olur mu? Deneye yol açan bu soruya göre “A gazı t1 + 2 dakika anında 35 ºC sıcaklığındadır” önermesi aşağıdakilerden hangisidir?

değilleme önermesi

koşulsuz önerme

sözde deney önermesi

deney sonucu önermesi

deney-koşulu önermesi

15.Soru

Bilimsel araştırma programlarının yordamında ortaya çıkan anomalilerle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

Gelişen teori dizisi açısından bir teoride ortaya çıkan bir anomali, bir sonraki teori için de anomalidir.

Gelişen teori dizisi açısından bir teoride ortaya çıkan bir anomali, bir sonraki teorinin doğmasını sağlar.

Bir anomalinin bir teorideki temel hipotezi yanlışladığı söylenebilir.

Bir anomali bir teorinin katı çekirdeğine kadar ulaşabilir.

Bir anomali bir teorinin koruyucu kuşağında bir değişiklik yapamaz.

16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir gözlem önermesi değildir?

a bir kuzgundur ve a beyazdır.

a bir kuğu ise, a beyazdır.

a bir kuğudur ve a siyahtır.

a bir kuzgundur ve a siyahtır.

a bir kuğudur ve a beyazdır.

17.Soru

Lakatos’un görüşünde teorinin koruyucu kuşağı ne demektir?

Bir teori dizisine ait temel hipotezler kümesine o teoriye özgü koruyucu kuşak denir.

Bir teori dizisinin içindeki postulatlar kümesine o teoriye özgü koruyucu kuşak denir.

Bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimine o teoriye özgü koruyucu kuşak denir.

Bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir. Dizideki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesine, teoriye özgü koruyucu kuşak denir.

Dizideki her teorinin yardımcı hipotezler kümesine de o teoriye özgü koruyucu kuşak denir.

18.Soru

Nagel’in ortaya koyduğu indirgemeci gelişim görüşü nasıldır?

Bir teorinin yerine geçen ikinci bir teorinin birincisinden daha gelişmiş olması, birinci teorinin onun yerine geçen ikinci teoriye indirgenmesi veya başka bir deyişle ikinci teorinin birinci teoriyi

Bir teorinin yerine geçen ikinci bir teorinin üçüncüden daha gelişmiş olması, birinci teorinin onun yerine geçen üçüncü ve dördüncü teoriye indirgenmesi demektir.

Bir teorinin diğerinden daha gelişmiş olması, bu teorinin onun yerine geçen yeni teoriye indirgenmesi demektir.

İkinci teorinin birinci teoriyi anımsatması demektir.

Bir teorinin yerine geçen başka bir teorinin birincisinden daha aşağıda olması, demektir.

19.Soru

I. Daha önce bilinen yalın olgulara ve/veya yasalara ilişkin öndeyilerde bulunmak II. Önceden bilinen deneysel yasaları açıklamak III. Daha önce bilinmeyen deneysel ya da teorik yasaları ortaya çıkarmak Yukarıdakilerden hangileri teori kurmanın başlıca amaçlarıdır?