Bizans Tarihi Ara 9. Deneme Sınavı

Müslümanların çok sayıda şehid verdikleri ilk İstanbul kuşatması 669 yılında gerçekleşmiştir.

Tarihte Bizans’la münasebeti olan ilk Türk Devleti Hunlar olmuştur. Hunlarla ilgili bilgiler 4. asrın başından itibaren Bizans kaynaklarına yansımıştır.

Modern çağın aydınlarının Bizans adıyla andığı yapı Roma’nın bir değişim ve dönüşüm yaşayarak ulaştığı sentezden ibarettir. Bu sentezin ana unsurlarını Roma devlet düşüncesi, Hıristiyanlık inancı, Yunan dili ve Yunan kültürü oluşturmaktadır. Bu unsurların birleşimi Bizans adı verilen oluşumu doğurmuştur.

1261 yılında VIII. Mihail Paleologos, İstanbul’u Latinlerin elinden alarak Bizans Devletinin başkentini İznik’ten tekrar İstanbul’a taşıdı.

Roma Kilisesi, tüm Hıristiyanların en büyük temsilcisinin Papa olması gerektiğini iddia ederken, bu fikre itiraz eden Doğu Kilisesi, patrikliklerin kendi bölgelerinde özerk bir yapıda olmalarını savunuyordu. Taraflar arasındaki bu çatışma 16 Temmuz 1054’te Roma heyeti Ayasofya’da Patrik Kirularios ve etrafındakilerini aforoz ettiğini buna karşılık Patrikliğin de Roma heyetindekileri aforoz ettiğini açıklamasıyla sonuçlandı. Böylece Shisma hareketi gerçekleşerek İstanbul ve Roma Kiliseleri birbirinden tamamen kopmuş oldu.
Shisma: Hristiyanlık içinde Katolik ve Ortodoks inançlarının birbirinden ayrılmasına Shisma denir. Bu ayrılık 1054 yılından günümüze kadar devam etmektedir.

II. Vasil zamanında Emeviler ve Abbasiler döneminde Müslümanlar tarafından Anadolu’da fethedilmiş olan toprakların büyük bir kısmı geri alınmış ve sınırlar genişletilmiştir.

952 yılında Bizans İmparatoru Konstantinos Porfirogenitos tarafından yazılan De Administrando İmperio adlı eserde Peçeneklerin boylar halinde teşkilatlandığı kaydedilmiştir.

Filistin’in fethini tamamlayan Amr b. Âs, Mısır’ın fethinin de stratejik açıdan gerekli olduğunu, çünkü Filistin ve Suriye’de yenilerek oraya kaçan Bizanslı kumandan ve askerlerin her an bir karşı saldırıya geçebileceklerini söyleyerek harekâta başlamak için Halife Hz. Ömer’den izin aldı. 640 yılı başında 4.000 kişilik bir süvari birliğiyle sınırda bulunan Feremâ’yı ele geçirdi. Ardından Medine’den gelen 5.000 kişilik takviye kuvvetiyle birlikte Aynişems’te güçlü bir Bizans ordusunu hezimete uğrattı. Bilbîs’in fethinin arkasından Babilon üzerine yürüyüp önce yedi aylık bir kuşatmayla burayı (9 Nisan 641), daha sonra da Bizans için çok önemli bir ticarî liman şehri olan İskenderiye’yi fethetti (642). Amr, 643 yılında Babilon yakınında Fustat adıyla bir ordugâh şehri kurarak Arabistan’dan göç eden Müslümanları buraya yerleştirdi; bu başarılarından dolayı kendisine ‘’Mısır fâtihi’’ unvanı verildi ve Hz. Ömer tarafından Mısır’a vali tayin edildi.

Bu işleri yapan kişiler için kullanılan ünvan Kuvikularios’tur.

Hz. Ömer döneminde gerçekleşen Yermük Savaşı ile Suriye Bizans hakimiyetinden çıkmıştır.

Patricilerden oluşan halk meclisi sivil değil askeri bir nitelik taşır.

IV. Romanos Diogenis, 1071 yılı ilkbaharında tüm Selçuklu ülkesini istila etmek amacıyla İstanbul’dan büyük bir ordu ile yola çıktı. Alp Arslan Halep önlerinde iken, Bizans İmparatorunun büyük bir ordu ile Erzurum’a doğru ilerlediğini öğrenince Mısır seferini yarıda keserek derhal Anadolu’ya döndü. 26 Ağustos Cuma günü Malazgirt-Ahlat arasındaki Rahve Ovası’nda tarafların karşı karşıya geldiği savaşta, Bizans ordusu neredeyse tamamen imha edildiği gibi imparator IV. Romanos Diogenis de tutsak alındı.

Göktürk elçilik temasına karşılık olarak Bizans İmparatoru II. İustinianos (565-578), Göktürklere 569 yılında Zamerhos başkanlığında bir elçilik heyetini Sasanilere karşı ittifak antlaşması yapmak üzere gönderdi.

İmparatorluk toprakları üzerinde hür biçimde yaşamaya başlayan Hıristiyanlar, Havarilerin faaliyet gösterdikleri belli başlı şehirlerdeki kiliseler etrafında örgütlenmeye başlamışlardır. Bu şehirler Kudüs, İskenderiye, Antakya ve Romadır.

Roma devletinin kral dönemi zalim bir kral olarak tasvir edilen son Etrüsk Kralı Tarquinius Suberbus’un baskılara karşı ayaklanan Roma halkı tarafından M.Ö. 509’da şehirden kovulması ve cumhuriyet yönetiminin kurulmasıyla sona ermiştir.

Dioklitianos döneminde (284-305) dört başlı yönetim denilen tetrarhia sistemine geçildiğinde Roma şehri önemini yitirmeye başladı. İmparatorluğun merkezi Diokletianos zamanında İzmit’e nakledildi.

Ermeni kralı I. Gagik’in (990-1020) ölümünün ardından çıkan karışıklıkları fırsat bilen Bizans İmparatoru II. Vasil’in (976-1025), 1021/22 yılında çıktığı seferle Vaspurakan Ermeni Krallığı topraklarını Bizans arazisine katması ve IX. Konstantinos Monomahos’un (1042-1055) 1045 yılında, II. Vasil (976-1025) döneminde yapılan antlaşma gereği Ermeni Ani Krallığı’nın topraklarını
ilhak etmesiyle Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında herhangi bir tampon bölge kalmamış oluyordu