Çağdaş Felsefe 1 Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İkinci boyuta göre ise yargıda, özne konumunda olan kavram içerisinde yüklem konumunda olan kavram içeriliyorsa söz konusu yargı, analitik içerilmiyorsa ne olarak adlandırılır?
İkinci boyuta göre ise yargıda, özne konumunda olan kavram içerisinde yüklem konumunda olan kavram içeriliyorsa söz konusu yargı, analitik içerilmiyorsa ne olarak adlandırılır?
a posteriori |
a priori |
Cisim |
geometri |
sentetik |
İkinci boyuta göre ise yargıda, özne konumunda olan kavram içerisinde yüklem konumunda olan kavram içeriliyorsa söz konusu yargı, analitik içerilmiyorsa sentetik olarak adlandırılır.
2.Soru
Moore’un mücadele ettiği ve karşı çıktığı felsefe geleneği, söz konusu sağduyuya dayalı önermeleri sorgulayan felsefi türü aşağıdakilerden hangisidir?
Dilsel felsefeye sapış |
İdealist felsefe |
Anlam felsefesi |
Mantıksal pozitivizm |
Kuşkucu felsefe |
Sağduyuya dayalı kanaatlerimize güvenimiz, asla bir felsefî
ilkeye olan güvenimizle kıyaslanamaz. Çünkü felsefecilerin sağduyuya dayalı
bilgilerimize önceliği olan ve daha güvenilir bir bilgi türüne sahip olduklarını düşünmek için geçerli bir sebebimiz yoktur.
Moore, neden bu nokta üzerinde bu kadar durmaktadır? Moore’un mücadele
ettiği ve karşı çıktığı felsefe geleneği, söz konusu sağduyuya dayalı önermeleri sorgulayan bir tür idealist felsefedir.
3.Soru
Belirli betimleyicilerin, özel adlara benzer şekilde gönderimlerinin bulunup bulunmadığı; gönderimin anlama dayalı olmasının gerekip gerekmediği; bir başka deyişle, adların ve ifadelerin doğrudan gönderim yapıp yapmadığı; dilden bağımsız anlamların bulunup bulunmadığı; Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin zorunlu olup olmadığı vb. konular hangileri tarafından tartışılmıştır ?
Belirli betimleyicilerin, özel adlara benzer şekilde gönderimlerinin bulunup bulunmadığı; gönderimin anlama dayalı olmasının gerekip gerekmediği; bir başka deyişle, adların ve ifadelerin doğrudan gönderim yapıp yapmadığı; dilden bağımsız anlamların bulunup bulunmadığı; Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin zorunlu olup olmadığı vb. konular hangileri tarafından tartışılmıştır ?
Russell |
Wittgenstein |
Quine |
Kripke |
Hepsi |
Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin zorunlu olup olmadığı vb. konular Russell’dan Wittgenstein’a, Quine’dan Kripke’ye pek çok analitik felsefeci tarafından tartışmışlardır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi analitik gelenek için geçerlidir ?
Metafiziği elenmesi |
Bilimin mahiyetinin tartışılması |
Dilin ve anlamın felsefenin merkezine yerleşmesi |
Bilimin yöntemi ve sınırlarının tartışılması |
Hepsi |
Metafiziğin elendiği, bilimin mahiyeti, yöntemi ve sınırları konusundaki tartışmaların odakta yer aldığı ve hepsinden önemlisi, dilin ve anlamın, felsefenin merkezine yerleştiği analitik gelenek içerisinde bu felsefecilerin yaklaşımlarınca örneklenen bir gerilim, en başından beri var oluşundan ders kitabında bahsedilmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt E'dir.
5.Soru
Russell'ın Nobel Edebiyat Ödülünü kazanmasında etkili olan unsur aşağıdakilerden hangisidir?
İdealizmin reddiyesi |
Bilim Felsefesi |
Romanları |
İnsancıl idealleri ve düşünce özgürlüğünü savunan yazıları |
Siyasi olarak aktfiliği |
İnsancıl idelleri ve düşünce özgürlüğünü savunan yazıları ile 1950 Nobel Edebiyat Ödülüne layık görülmüştür.
6.Soru
Russell ve Frege'nin yaklaşımı matematiğin aksiyomları hakkındaki savunduğu düşünce nedir?
Olgusal bir içerikten ve mantıksal bir zorunluluktan yoksun olduğunu |
Sentetik a priori yargılara dayanmadığını |
“Örtük tanımlar” olduğunu |
Geometrinin aksiyomlarının tanımlar olduğunu |
Geometrinin aksiyomlarının tanımsal olmayacağını |
Poincaré, 1880’lerden itibaren geometrinin aksiyomlarının ne olgusal bir içeriğe sahip olduğunu ne mantıksal bir zorunluluğu ifade ettiğini ne de sentetik a priori yargılara dayanmakta olduğunu ancak örtük tanımlar olduğunu savunmuştur. Hilbert’te benzer bir biçimde, geometrinin aksiyomlaının tanımlar olduğunu ifade etmştir. Matematiğin mantığa indirgenmesini savunan iki önemli ad, Russell ve Frege, bu yaklşımlara karşı çıkmışlar ve uzun bir süre geometrinin aksiyomlarının tanımsal olmayacağını konusunda, Poincaré ve Hilbert'i ikna etmeye çalışmışlardır.
7.Soru
Moore'un genel olarak karşı çıktığı felsefi yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
İdealizm |
Sürrealizm |
Aritotlesçi mantık |
Realizm |
Rasyonalizm |
Moore’un ve Russell’ın 20.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları felsefi yaklaşımlar, genel olarak, idealizm olarak adlandırılabilir. Doğru yanıt A'dır.
8.Soru
Frege’e göre “Sezar” özel adının gönderimi aşağıdakilerden hangisidir?
“Sezar” adının zihnimizdeki çağrışımı |
“Sezar” adının özne olduğu herhangi bir önerme |
“Sezar” adını taşıyan nesne |
“Sezar” adının yüklem olduğu herhangi bir önerme |
“Sezar” adının geçtiği bir önermenin doğruluk değeri |
“Sezar” adını taşıyan nesne
9.Soru
Erken dönem gerçekçi yaklaşımlarında Moore ve Russell'a göre varlıklarına inanmamız gereken kavram var mıdır?
Varlığına inanmamız gereken kavram yoktur, |
Gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin varlığına, |
Soyut nesnelerin varlığına inanmama, |
Düşüncemize konu ettiğimiz bir nesnenin varlığına inanmama, |
İdealler, |
Erken dönem gerçekçi yaklaşımlarında gerek Moore, gerekse Russell, gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin varlığına inanmamız gerektiğini düşünüyorlardı. Bunun yanı sıra, soyut nesneler olarak adlandırabileceğimiz sayılar, kümeler, bağıntılar da var kabul edilmeliydi. Son olarak da, düşüncemize konu ettiğimiz herhangi bir nesnenin bir tür varlığı olması gerektiğini düşünüyorlardı. Bu tür nesneler arasında Pegasus, Fransa'nın kralı gibi gerçekte mevcut olmayan nesneler de vardı.
Russell ilk dönemlerde savunduğu bu çokçu ve aşırı gerçekçi yaklaşımı, zaman içerisinde terk etmiştir. Gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini, mantıksal atomculuk olarak adlandırılan bir kuram dahilinde ele almıştır. Matematiğin mantığa indirgenmesi projesinde, Peano'nun ve Frege'nin çalışmalarını ilerletmiştir. Mevcut olmayan nesnelere bir tür varlık atfetme zorunluluğunun, dilin mantığının doğru bir biçimde konulamamasından kaynaklandığını düşünmüş ve kendisinden sonra ve analitik gelenek üzerinde, oldukça etkili olan belirli betimleyiciler kuramını geliştirmiştir.
10.Soru
Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, bir çavuşun emriyle belli hareketleri yapan askerlerin davranışı, yorumlayanların türü ile ilgili aşağıdakilerden hangi seçeneği işaret etmektedir?
Mantıksal yorumlayanlar |
Enerjik yorumlayanlar |
Nihai yorumlayanlar |
Duygusal yorumlayanlar |
Düşsel yorumlayanlar |
Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, bir çavuşun emriyle belli hareketleri yapan askerlerin davranışı, enerjik yorumlayanlardır, bir işaretle karşılaştıklarında belli bir fiziksel eylemi gerçekleştirirler.
11.Soru
"p" ve "q" iki farklı temel önermeye karşılık gelmektedir. Buna göre "p V q" bileşik önermesinde I, II, III ve IV ile gösterilen boşluklara sırasıyla aşağıdaki değerlerden hangisi gelmelidir?
D-D-D-D |
D-Y-D-Y |
Y-D-D-Y |
D-D-D-Y |
Y-Y-Y-D |
I ile gösterilen boşluğa D, II ile gösterilen boşluğa D, III ile gösterilen boşluğa D ve IV ile gösterilen boşluğa Y gelmelidir.
12.Soru
Frege’nin gerçeklik anlayışının merkezinde, bizim inançlarımızdan ve kanaatlerimizden bağımsız düşünceler yer almaktadır. Söz konusu bu düşüceler, dilde .... ifade edilir.
Yukarıdaki boşluk için uygun olan seçenek hangisidir?
Önermelerle |
Gerçeklikle |
Metafizikle |
Sayıltılarla |
Hipotezlerle |
Frege’nin gerçeklik anlayışının merkezinde, bizim inançlarımızdan ve kanaatlerimizden bağımsız düşünceler yer almaktadır. Söz konusu bu düşüceler, dilde önermelerle ifade edilir. Doğru cevap A seçeneğidir.
13.Soru
Peirce göre inanmak insana dünya ile ilgili ne sunabilir?
İnanmak, rahatsızlık duymamızı sağlar, |
İnanmak, alışkanlık değildir, |
İnanmak, dünyada güvenle hareket etmemizi sağlar, |
İnanmak, belli davranışları sergilemeye eğilimli olmamaktır, |
İnanmak, belirsizlik durumudur, |
İnanmak ve şüphe etmek ne demektir? İlişkili de olsalar inanmak ve şüphe etmek edimleri arasında farklar olduğu ortadadır. Peirce, inanmak ve şüphe etmek arasında, farklılıklar tespit etmiştir. Öncelikle inanmak ve şüphe etmek esnasında yaşanılan duygu farklıdır. İkinci olarak, genellikle şüphe etmekten kaçınmamız ya da şüpheden kurtulmaya çalışmamıza rağmen bir inanca sahip olmaktan dolayı bir rahatsızlık duymayız; ta ki bu inancımızı sarsan bir şeyle karşılaşana dek. Üçüncü ve belki en önemlisi, inanmak ya da inanç oluşturmak bir alışkanlık iken şüphe etmek böyle bir alışkanlığın olmaması durumuna karşı gelir. Bir inanca sahip olmak, sizi belli bazı şartlar altında, belli bazı davranışları sergilemeye hazır ya da yatkın hale getirir. İnanmak bir, alışkanlığa sahip olmak demektir. Bu alışkanlıklar, yaptığımız belli eylemlerin belli amaçlara hizmet edeceğini bekleyerek bu dünyada güvenle hareket etmemizi sağlar.
14.Soru
"Mantıksal önermelerin doğruluğuna, sadece işaretlerin dizilimine (sentaksa) bakarak karar verilebilir." Buna göre mantıksal önermelerin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A priori |
A posteriori |
Olumsal |
Basit |
Olgusal |
A priori
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sağduyuya dayalı önermeler olarak adlandırdığı bir grup önermeyi ayırt etmiştir?
Frege |
Russell |
Wittgenstein |
Moore |
Dewey |
Moore sağduyuya dayalı önermeler olarak adlandırdığı bir grup önermeyi ayırt etmiştir.
16.Soru
Wittgenstein'a göre içinde yaşadığı çağın ve geçmiş çağlardan o güne aktarılan felsefi^ sorunların çözümünde aşağıdakilerden hangisi etkili olmaktadır?
Wittgenstein'a göre içinde yaşadığı çağın ve geçmiş çağlardan o güne aktarılan felsefi^ sorunların çözümünde aşağıdakilerden hangisi etkili olmaktadır?
İyi bir eğitim |
Çağa ayak uydurma |
Mantık |
Çok okuyup çok düşünmek |
Felsefe alanında her eserin dikkate alınması |
Wittgenstein, içinde yaşadığı çağın ve geçmiş çağlardan o güne aktarılan felsefi^ sorunların çözümü için anahtarı mantıkta görmektedir. Felsefenin sorunlarının ortaya konulmasının kendisi felsefi^ bir sorundur ve bu sorunların ortaya çıkmasının nedeni, dilin mantığının yanlış anlaşılmasıdır.
17.Soru
Wittgenstein'in özellikle etkilendiği Moore’un ifade ettiği en etkileyici felsefî görüş olduğunu söylediği bugün Moore Paradoksu olarak anılan bu paradoks için aşağıdakilerden hangisi iyi bir örnek olarak kabul edilebilir?
Yağmur yağdığına inanıyorum ve inanmıyorum |
Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum |
Bu yağmur hem yağıyor hem de yağmıyor |
Bu yağmurun hem yağmur olduğuna hem de olmadığına inanıyorum |
Yağan bu yağmurun yağdığı öne sürülemez |
Moore’un görüşleri arasında, Wittgenstein’ın özellikle etkilendiği bir başkası ise
bugün, Moore Paradoksu olarak anılmaktadır.Paradoks, “Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum.” biçimindeki bir ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir.
18.Soru
I. İmparatorlukların tasfiye olması
II. Eski düzenin yıkılması
III. Kültürel ve politik yaşamda kaydedilen gelişmeler
Yukarıdakilerden hangileri, felsefe çalışmaları boyunca, temel kaygısı "Nasıl yaşamalıyız?" sorusuna bir yanıt bulmak olan Wittgenstein'ı bu soruyu sormaya yönelten koşullar arasında yer almaktadır?
I-II |
I-III |
II-III |
Yalnız II |
Yalnız III |
Wittgenstein, imparatorlukların tasfiye olduğu, eski düzenlerin yıkıldığı ancak yenisinin kurulamadığı, sahte, ikiyüzlü, yapay vb. yaklaşımların kültürel ve politik yaşamda etkili olduğu bir dönemde yaşamıştır. Buna göre, doğru yanıt A şıkkıdır.
19.Soru
Frege, sayal (nicel, kardinal) sayıları hangi düzey yüklemler mantığında tanımlamaktadır?
Beşinci |
Dördüncü |
Üçüncü |
İkinci |
Birinci |
Friedrich Ludwig Gottlob Frege, sayal (nicel, kardinal ; ingilizce : cardinal) sayıyı (kümenin eleman sayısını gösteren doğal sayı) nasıl ele almakta ve nasıl tanımlamaktadır? Bunu anlayabilmek için öncelikle birinci düzey ve ikinci düzey biçimsel mantık arasındaki ayrıma dikkat etmemiz gerekir. Birinci düzey niceleme mantığında niceleyiciler, değişkenleri nicelerler. Bir başka deyişle, “tüm x’ler için” ya da “bazı x’ler için” biçimindeki ifadelerden başka niceleyiciler, birinci düzey mantıkta yer almaz. İkinci düzey niceleme mantığında ise yüklemlerin de nicelenebildiğini görürüz. Bir bakıma ikinci düzey mantık, sadece yüklemlerin kaplamlarındaki nesneler hakkında değil, bizatihi yüklemlerin kendileri hakkında konuşabildiğimiz bir mantıktır. Frege, sayal sayıları ikinci düzey yüklemler mantığında tanımlamaktadır. Dogru cevap D'dir.
20.Soru
Euklides'in beş aksiyoma dayanarak pek çok geometri teoreminin ispat edilmesini içeren eser aşağıdakilerden hangisidir?
Olaylar |
Unsurlar |
Doğrular |
Anlamlar |
İlişkiler |
Euklides, "Unsurlar" adlı eserini M.Ö. 300 yıllarında yazdı. İnsanlık tarihinin en ünlü ve belkide en çok okunan kitaplarından birisi olan bu kitap, beş aksiyoma dayanarak pek çok geometri teoreminin ispat edilmesini içeriyordu.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ