Çağdaş Felsefe 1 Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İşaretlerle karşılaştıklarında yoğun bazı duygular hissedenler hangi yorumlayana ait olabilirler?
Duygusal Yorumlayan |
Nihaî yorumlayan |
Mantıksal Yorumlayan |
Enerjik Yorumlar |
Hem enerjik hem mantıksal |
İşaretlerle karşılaştıklarında yoğun bazı duygular hissedenler duygusal yorumlayana ait olabilirler.
2.Soru
Pierce göre düşünsel kavram açıklanabilir mi?
İşlemsel Tanım, |
Duyusal Tanım, |
Algısal Tanım, |
Düşünce Deneyimi, |
Öznel Duygulanımlar, |
Peirce, fikirlerin açıkılığa kavuşturulmasının söz konusu olduğunda, üç düzeyi birbirinden ayırt eder. İlk düzeyde bir fikirle aşina oluruz. Bu düzeyde, söz konusu fikri (ya da bu fikrin bir nesnede özellenmesini) tanırız. İkinci düzey, söz konusu fikrin tanımını ifade edebildiğimiz düzeydir. Üçüncü düzey ise fikri kavramamızın pratik alanda sonuçlarının/etkilerinin farkında olmamızı içerir. Peirce'a göre bu etkilerin toplamı, bize açıklığa kavuşturmaya çalıştığımız fikri verir. Üçüncü düzeyde bir açıklık elde etmek, söz konusu fikrin belirlediği nesne ile ilgili bir işlem gerçekleştirmemizi ve bunun sonuçlarını gözlememizi içerir. Bu yöntemle elde ettiğimiz tanım genellikle işlemsel tanım olarak adlandırılır.
3.Soru
Gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu. Her şey zorunlulukla ve bir bütün olarak mevcuttu. Tüm nesneler birbirlerine doğaları ve varoluşları itibariyle bağlıydı. Yukarıda verilen önermelerden hangisi veya hangileri Russell'ın "içsel bağlantı doktrini" olarak adlandırdığı anlayışa uygundur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I, II ve III |
Russell, eleştirdiği idealist anlayışı içsel bağıntılar doktrini olarak adlandırıyordu. En uç noktasında alındığında bu yaklaşıma göre gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu. Tüm nesneler birbirlerine doğaları ve varoluşları itibariyle bağlıydı. Eğer herhangi bir nesne, tek bir özelliğine bile hâlihazırda sahip olduğu gibi sahip olmasa, bu tüm evrenin varlığını ortadan kaldırırdı. Her şey zorunlulukla ve bir bütün olarak mevcuttu. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
I. Bilimsel kuramların değişiminin ve gelişiminin mantıksal bir açıklaması vardır.
II. Bilimsel kuramlar teorik bir düzlemde ortaya konulabilecek şekilde değişmekte ve gelişmektedir.
III. Bilimsel kuramlar ihtiyaçlara bağlı olarak değişmekte ve gelişmektedir.
IV. Bilimsel kuramların değişimi ve gelişimi bilim cemaatinin değerlerine bağlı olarak gerçekleşmektedir.
Dewey, 20. yüzyıldaki bilimsel kuramların değişim süreci hakkında yürütülen tartışmalarda öne sürülen üstteki görüşlerden hangilerinden yana taraf tutmaktadır?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I ve III |
II ve IV |
Dewey’in bu yaklaşımı, 20. yüzyıldaki bilimsel kuramların değişim süreci hakkında yürütülen tartışmaları öncelemektedir. Bu tartışmanın bir tarafı, bilimsel kuramların değişiminin ve gelişiminin mantıksal bir açıklaması olduğunu, bunun teorik bir düzlemde ortaya konulabileceğini savunurken; diğer taraf, söz konusu değişimin ihtiyaçlara ve bilim cemaatinin değerlerine bağlı olarak gerçekleştiğini savunmaktadır. Görüldüğü gibi Dewey ,bu tartışmada ikinci tarafın yanında yer alan bir görüş öne sürmektedir.
5.Soru
Tractatus adlı eserinsahibi aşağıdakilerden hangisidir?
Frege |
Hume |
Kant |
Hilbert |
Wittgenstein |
Felsefenin dilin sınırları içerisine çekilmesi sürecine son noktayı Wittgenstein Tractatus adlı eserinde koymuştur.
6.Soru
Dewey’in bilgiye ve bilime yönelik araçsalcılık yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?
Farklı bilim dallarında kullanılan farklı fikir, kavram ve yöntemlerin araçlar olmasını |
Bilimin ancak doğru deney ve ölçüm aletleri ile iyi sonuç vereceğini |
Bilimin araç olarak görülmesinin bilimin değerini ortaya koyamamasını |
Bilimi insanlarının bilimin amacını yerine getirmeye yönelik araçlar olduğunu |
Bilimin ve bilginin, üretim sektörü ile iç içe olması gerektiğini |
Farklı bilim dallarında kullanılan farklı fikir, kavram ve yöntemlerin araçlar olmasını
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi paralel iki doğruyu kesen doğrunun 90 dereceden az bir açı yaptığı varsayımı altında Euklidesçi geometriye ait olmayan bir çok teoremi ispatlamıştır?
Saccheri |
Platon |
Peirce |
Dewey |
Beltrami |
Saccheri paralel iki doğruyu kesen doğrunun 90 dereceden az bir açı yaptığı varsayımı altında Euklidesçi geometriye ait olmayan bir çok teoremi ispatlamıştır.
8.Soru
Fikirlerin bağlantılarına dayalı doğrular ile olguları ifade eden doğrular arasındaki ayrımı kim yapmıştır?
Fikirlerin bağlantılarına dayalı doğrular ile olguları ifade eden doğrular arasındaki ayrımı kim yapmıştır?
Hegel |
Kant |
Hume |
Euklides |
Proclus |
Hume, bilgimizin sınıflandırılmasından söz ederken fikirlerin bağlantılarına dayalı doğrular ile olguları ifade eden doğrular arasındaki ayrım yapmıştır.
9.Soru
Moore 'a göre kuşkucu yaklaşımlarının reddettiği bazı düşüncelere karşı başta yaklaşımları nasıl olabilir?
Kabul etmemek, |
Kuşku duymak, |
Merak etmek, |
Tarafsız kalmak, |
Kabul etmek, |
Moore önermeleri arasına; Tanrı'yla evrenin oluşumuyla ilgili birtakım önermeleri, ne kadar çok insan bunlara inanıyorlarsa inansın, katmaz. Moore'a göre ben bu önermelere sadece inanmakla kalmam, belli bir kesinlikle doğru olduklarını da bilirim. Söz konusu önermeleri reddetmek, bir çelişki içermez. Bu itibarla da bu önermeler bir zorunluluk içermez. Ancak Moore'a göre, bu tür sağ duyuya dayalı önermeler, felsefeye başlamak için varsayılan önermelerdir. Bunun anlamı, hiçbir felsefecinin bunları ikna etmediği değildir. Nitekim felsefe tarihinde, bu önermeleri reddeden felsefeciler de olmuştur. Ancak Moore göre, bu önermeleri reddetmeleri o felsefecilerin kendi görüşlerini kabul edilmez kılar. Örneğin, söz konusu önermeler hakkında kuşkucu bir yaklaşım sergileyen, bu konuda kitaplar ya da makaleler yazan bir felsefeci, bu söylediklerini diğer insanların okuması ve eleştirmesi için söylemektedir. Başkalarının doğru kabul ettiği bazı önermelerin olduğu ancak, bunlardan şüphe duyduklarını ifade etmektedirler. Bu durumda aslında, kuşkucu yaklaşımlarının reddettiği bazı düşüncelerin, baştan kabul etmeksizin bu yaptıklarını yapamazlar.
10.Soru
Kant’ın transandantal felsefesi da^hilinde ilginç ve yeni olan yargılar hangileridir?
Kant’ın transandantal felsefesi da^hilinde ilginç ve yeni olan yargılar hangileridir?
sentetik ve a posteriori |
a posteriori ve analitik |
a priori ve a posteriori |
sentetik ve a priori |
a priori ve analitik |
Kant’ın transandantal felsefesi da^hilinde ilginç ve yeni olan yargılar sentetik ve a priori yargılardır.
11.Soru
Frege’nin ideografi fikrini geliştirmeye başladığı eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Begriffsschrift |
Tractatus |
Saf Aklın Eleştirisi |
Geometrinin Temelleri |
Die Grundgeseztze der Arithmetik |
Begriffsschrift
12.Soru
Russell ile birlikte Principia Mathematica’yı kaleme alan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Whitehead |
Frege |
Wittgenstein |
Moore |
Leibniz |
Whitehead
13.Soru
Saccheri’yi önemli kılan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Beşinci aksiyomu kullanması |
Doğru çizgilerin sonsuz olduğunu bulması |
Beşinci aksiyomu ilk dördünden türetmesi |
Beşinci aksiyomun yanlış olduğunu varsayması |
Bir üçgenin alanı azaldıkça iç açılar toplamının arttığını hesaplaması |
Saccheri’yi önemli kılan, yaklaşımındaki farklılıktı. Saccheri beşinci aksiyomun yanlış olduğunu varsayıp buradan hareketle bir çelişki türetmeye çalışmıştır. Paralel iki doğruyu kesen doğrunun 90 dereceden az bir açı yaptığını varsayımı altında, Euklidesçi geometriye ait olmayan birçok teoremi ispatladı. Sonuçta, bir çelişki bulduğunu da iddia etti. Bir düzlem üzerinde sonsuz uzaklıkta bir nokta bulunduğu varsayımı altında; dar açı varsayımı bir çelişkiye yol açıyordu.
14.Soru
I. Matematik ispatlar görüsel unsurları da içine alabilecek bir biçimde mantıksal araçlarla ele alınabilmiştir. II. “Tüm” ve “bazı” gibi ifadeleri içeren önermeler yeterince ayrıntılı ele alınabilmiştir. III. Karmaşık matematiksel ifadeler temsil edilebilmiştir. Üsttekilerden hangisi ya da hangileri Frege'nin geliştirdiği mantığın çözdüğü sorunlardandır?
I, II |
I, III |
II, III |
Yalnız III |
I, II, III |
Ne Aristoteles’in kıyas kuramı ne Stoacı önermeler mantığı önermelerin ve çıkarımların temsil edilebilmesi için yeterliydi. Örneğin, Euklides geometrisinin çıkarımları, klasik mantık içerisinde ele alınamıyordu. Klasik mantık, mantık değişmezleri ile ilgili bir ilerleme sağlamış olsa da özellikle “tüm” ve “bazı” gibi ifadeleri içeren önermelerin ele alınışı, yeterince ayrıntılı değildi. Frege’nin geliştirdiği niceleme mantığı, tüm bu sorunları kökünden halletmiş ve modern mantığın gelişiminde yeni bir başlangıç olmuştur. Frege’nin geliştirdiği mantık içerisinde en karmaşık matematiksel ifadeler temsil edilebilmiş, ispatlar kendi ifade ettiği anlamda görüsel herhangi bir unsurun sızmasına izin vermeyen bir biçimde mantıksal araçlarla ele alınabilmiştir.
15.Soru
Wittgenstein'ın Tractatus adlı eserindeki yaklaşımına göre felsefe sorunlarının ortaya çıkma nedeni nedir?
Dilin mantığının yanlış anlaşılması |
İnsanın sadece mantık sınırları içinde düşünmesi |
Duyu organlarımızın yeterince gelişmemiş olması |
Metafizik olgulara dayalı düşünmenin gözardı edilmesi |
Bilimde eleştirel düşünmeden kaçınılıyor olması |
Dilin mantığının yanlış anlaşılması
16.Soru
Dewey, Darwin’in "Türlerin Kökeni" adlı eserinin felsefe üzerindeki etkisini hangi düşünce ile dile getirmektedir?
Felsefe, doğru olan düşüncelerin tarihsel süreçte elenmeden geçerli kalabildiği bir evrim süreci ile birikerek oluşmaktadır. |
Filozofların düşünceleri, içinde yaşadıkları toplumların genetik kökenlerine göre farklılıklar göstermektedir. |
Felsefi kavramlar da mutasyon, seleksiyon ve adaptasyon adımlarıyla evrimleşmektedirler. |
Bütün düşünceler, canlıların ortak bir atadan türediği gibi, ortak kökenleri olan tek bir düşünceden çeşitlenerek türemişlerdir. |
Yeni felsefe, mutlak kökenler peşinde koşmak yerine somut çözümleri olanaklı kılan bir yönteme yönelmelidir. |
Dewey, Darwin’in eserinin felsefeyi kökten biçimde değiştirdiğini öne sürer. Yeni felsefe, mutlak kökenler ya da mutlak gayeler peşinde koşmamalıdır. Bu dünyada karşımıza çıkan somut sorunlara ilişkin somut çözümleri olanaklı kılan bir yönteme yönelmelidir.
17.Soru
Özellikle mantık ve olasılık kuramı üzerinde yoğunlaşan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Charles Sanders Peirce |
John Dewey |
Kant |
Hegel |
Aristotales |
Özellikle mantık ve olasılık kuramı üzerinde yoğunlaşan düşünür Charles Sanders Peirce
18.Soru
Matematiğin sentetik a priori yargılara dayandığı düşüncesinin eleştirisi sonucunda aritmetiğin önermelerinin hangi türden oldukları gösterilmiştir?
Analitik a priori |
Analitik a posteriori |
Sentetik a priori |
Sentetik a posteriori |
Hiçbiri |
Matematiğin sentetik a priori yargılara dayandığı düşüncesinin eleştirisinin bir diğer ciheti ise aritmetiğin önermelerinin analitik a priori olduğunun gösterilmesini içermektedir.
19.Soru
Aritmetiği mantıksal olana indirgeme projesi kime aittir ?
Bertrand Russell |
Kurt Gödel |
Alfred Tarski |
Frege |
Wittgenstein |
Aritmetiği mantıksal olana indirgeme projesi Frege’nindir. Doğru yanıt D'dir.
20.Soru
19. yüzyılda yaşanan bilimsel gelişmeler arasında Batı Felsefesi’ni derinden
etkileyen en önemli kuramlardan birisi, hiç şüphesiz Darwin’in geliştirdiği evrim kuramıdır. Bazıları, Darwin’in bu kuramını aşağıdaki hangi kuramla karşılaştırmaktadırlar?
Maxwell'in elektromanyetizm kuramı |
Cantor'un kümeler kuramı |
Einstein'in rölativite kuramı |
Newton’un mekanik kuramı |
James'in işlevsellik kuramı |
Batı Felsefesi’ni derinden etkileyen en önemli kuramlardan birisi, hiç şüphesiz Darwin’in geliştirdiği evrim kuramıdır. Bazıları, Darwin’in bu kuramını Newton’un mekanik kuramı ile karşılaştırmaktadırlar.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ