Çağdaş Felsefe 1 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dewey’e göre, fiziğin öncelikli bir bilim sayıldığı bilim anlayışı hangi yanlış bakış açısına dayanmaktadır?
Bilimin insan yaşamı için en önemli araçlardan biri olması |
Fizik bilmeden diğer bilimleri anlamanın olanaksız olması |
Bilen ile bilinenin ayrılması |
Fiziğin kolay anlaşılan bir bilim olması |
Felsefeden ayrılan ilk bilimlerden biri olması |
Bilen ile bilinenin ayrılması
2.Soru
Sentetik a priori yargıların saf görüde inşa olunan nesnelerin dolaysız bilgisine dayanmakta olduğu düşüncesini hangi filozof ileri sürmüştür?
Platon |
Plotinos |
Kant |
Frege |
Russell |
Kant, matematiksel yargıları temellendirmeye çalışırken, kavramsal bilgiye karşıt olarak yine görüsel bilgiden yararlanmış ve matematiğin saf görüye dayandığını savunmuştur. Netice olarak, sentetik a priori yargılar, saf görüde inşa olunan nesnelerin dolaysız bilgisine dayanmaktadır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefi kanıtlamaların kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder?
Bergman |
Dewey |
Hume |
Moore |
Frege |
Moore felsefi kanıtlamaların kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder.
4.Soru
“Refutation of Idealism” ve “External and Internal Relations” başlıklı makalelerinde, Russell'ın içsel bağıntılar doktirinine karşı çıkan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Russell |
Wittgenstein |
Mill |
Moore |
Leibniz |
Bu yaklaşıma (içsel bağıntılar doktrini) öncelikle Moore karşı çıktı. “Refutation of Idealism” ve “External and Internal Relations” başlıklı makalelerinde, bu doktrine yönelik eleştirilerini sundu. Bu yaklaşımla ilgili olarak Russell da benzer bir sorun görüyordu. Sorun, bir nesnenin bilinebilmesinin nesnenin sahip olduğu tüm bağıntıların bilinmesini gerektirmesiydi. Russell’a göre bu durumda uzay, zaman, sayı ve genel olarak bilimin konusunu teşkil eden nesneler, tam olarak bilinemez hale geliyorlardı. Doğru cevap D'dir
5.Soru
Russell’ın içsel bağlantılar doktrinindeki gerçeklik nasıl tasarlanır?
Tek bir ayrı nesne |
Tek bir birleşik nesne |
Tek bir ayırıcı nesne |
Tek bir doktrin |
Tek bir nesnenin bilinebilmesi |
Russell, eleştirdiği idealist anlayışı içsel bağlantılar doktrini olarak adlandırıyordu. En uç noktasında alındığında bu yaklaşıma göre gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu.
6.Soru
İşaret ile işaret edilen arasında nedensel bir bağıntı mevcutsa bu hangi işaret anlam bilimi sınıflandırmasından söz eder?
İndekslerden |
Senbollerden |
İkonlardan |
Hem ikon hem indeks |
Hem indeks hem sembol |
İşaret ile işaret edilen arasında nedensel bir bağıntı mevcutsa bu hangi işaret anlam bilimi sınıflandırmasından indeks den söz eder.
7.Soru
Russell’ın başlangıçta savunduğu Kantçı geometri anlayışını terketmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Russell’ın idealist bir felsefe yaklaşımına yönelmesi |
Hegelci felsefe yaklaşımının etkisinde kalması |
Kant’ın Öklid geometrisini yetersiz görmesi |
Kantçı geometri anlayışının Einstein’ın uzay-zaman anlayışı ile ters düşmesi |
Açıklayıcı bir geometri felsefesinin olanaksızlığını görmesi |
Kantçı geometri anlayışının Einstein’ın uzay-zaman anlayışı ile ters düşmesi
8.Soru
"Principia Mathematica"nın (Matematiğin Temelleri) yazarları kimdir?
George Edward Moore ve Bertrand Russell |
Ludwig Wittgenstein ve Gottolog Frege |
Alfred North Whitehead ve Bertrand Russell |
Alfred North Whitehead ve Ludwig Wittgenstein |
Ludwig Wittgenstein ve George Edward Moore |
"Principia Mathematica" (Matematiğin Temelleri), 1910-1913 yılları arasında Alfred North Whitehead ve Bertrand Russell tarafından yazılmıştır. "Principia Mathematica" nın amacı, matematiğin, ilk teoremlerinden başlayarak, mantık teoremleri ile ispatlanmasıdır. İlk teoremler, matematik konuşabilmek için matematik dilinin oluşturulmasıdır ; insanların anlaşabilmesi için Türkçe ve İngilizce gibi dillerin oluşturulması gibi. 0'dan başlayarak, 1 ve diğer tam sayılarla devam ederek, sayıların varlığının ispatlanması, ilk sıralardaki teoremlerdendir. Toplam ve çıkarma işlemlerinin ispatlanması (1 + 1 = 2 ; 1 - 1 = 0 olması gibi), ilk sıralardaki teoremlerdendir. (Bertrand Arthur William Russell ve Alfred North Whitehead : ingiliz, filozof, matematikçi ; Russel : aynı zamanda tarihçi ve sosyolog). Doğru yanıt C'dir.
9.Soru
Moore’un ahlak felsefesi kanıtlamalarında özellikle hangi terim ile karşılaşılır?
Uygun |
Hak |
Haz |
İyi |
Kötü |
Moore, felsefî kanıtlamaların, kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder. Bu sorunun kaynaağı nda, bir terimin belli bir kanıtlama dâhilindeki kullanımının, söz konusu terimin tanımı ile karşılaştrıması yatar. Ahlâk felsefesi tartışmalarındanda bu sorunla, özellikle iyi teriminin tanımlanmasında karşılaşılır
10.Soru
Wittgenstein’ın mantıksal önermelerin doğruluğuna, sadece işaretlerin dizilimine (sentaksa) bakarak karar verilebilir. Bu itibarla da mantıksal önermeler aşağıdakilerden hangisi ifadenin karşılığıdır?
Çözümleme |
A posteriri |
Deneme-yanılma |
A priori |
Benzerlik |
Mantıksal önermelerin doğruluğuna, sadece işaretlerin dizilimine (sentaksa) bakarak karar verilebilir. Bu itibarla da mantıksal önermeler a priori önermelerdir.
11.Soru
I. Bir olgu durumu resmedilemez.
II. Doğru düşüncelerin toplamı dünyanın bir resmidir.
III. Bir düşünce hakkında olduğu durumun olanağını içerir.
Wittgenstein'ın "düşünce ve dil" ile ilgili yukarıdaki görüşlerinden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I-II |
II-III |
Wittgenstein'a göre olguların mantıksal resmi bir düşüncedir. Bir olgu durumu düşünülebilirdir; yani, onu kendimize resmedebilmemizdir. Buna göre doğru yanıt E şıkkıdır.
12.Soru
Wittgenstein, tüm olanaklı olguların ya da olanaklı tüm nesnelerin olanaklı bağlantılarının mevcut olduğu mekana ne ad vermiştir?
Görsel ifade |
Dil |
Yapı |
Mantıksal uzay |
Olgu durumu |
Wittgenstein, tüm olanaklı olguların ya da olanaklı tüm nesnelerin olanaklı bağlantılarının mevcut olduğu mekana mntıksal uzay denilmektedir.
13.Soru
Peirce’ın işaretlerin anlambilimi hakkındaki bazı sınıflandırmaları ele alındığında, dumanın ateşe, bir yanaktaki kırmızı beş parmak izinin atılmış bir tokata işaret etmesi aşağıdaki hangi tür bağıntıyı işaret etmektedir?
ikonlar |
indeksler |
semboller |
simgesel göstergeler |
görüntüsel göstergeler |
Peirce’ın işaretlerin anlambilimi hakkındaki bazı sınıflandırmalarını ele
alalım. Peirce bir işaret ile işaret edilen nesne arasında üç farklı tür bağıntı bulunduğunu ifade eder. Peirce ilk olarak indekslerden (veya bağlamsal göstergelerden)söz eder. Bu durumda, işaret ile işaret edilen arasında nedensel bir bağıntı mevcuttur. Dumanın ateşe, bir yanaktaki kırmızı beş parmak izinin atılmış bir tokata işaret etmesi gibi.
14.Soru
Analitik felsefenin kurucularından kabul edilen Russel dili nasıl kullandığımıza dair tartışmaları, felsefî tartışmaların odağına yerleştirmiştir. Russell’ın geliştirdiği bazı yöntemler, kendisinden sonraki felsefeciler tarafından kullanılmıştır. Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başında aşağıdakilerden hangisi gelir?
Metafizik |
Tipler kuramı |
İdealizm |
Belirli betimleyiciler kuramı |
İçsel bağıntılar doktrini |
Russel dili nasıl kullandığımıza dair tartışmaları, felsefî tartışmaların odağına yerleştirmiştir. Russell’ın gelifltirdiği bazı yöntemler, kendisinden sonraki felsefeciler tarafından kullanılmıştır. Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başındanda, belirli betimleyiciler kuramı gelir.
15.Soru
Peirce’ın düşüncemizi şüphelerden arındırmak ve doğru düşündüğümüze karar vermek üzere kullandığımız yöntemlerden “doğal tercihler yöntemi” veya “a priori yöntem” dediği yöntemin esası aşağıdakilerden hangisidir?
Aşikâr olanı kabul etmek |
Düşüncemize karşı çıkanları dinlememek |
Çoğunluğun düşüncesini benimsemek |
Farklı düşünceleri bir otoritenin gücü ile bastırmak |
İlk akla gelen düşünceye sıkı sıkıya sarılmak |
Aşikâr olanı kabul etmek
16.Soru
I. İyi kavramı, ampirik veya bilimsel olarak test edilemez ve doğrulanamaz. II. Bir şey, belli bazı özelliklere sahip ise, iyi olduğu kabul edilmelidir. III. Eylemleri, sonuçlarına göre yargılar. IV. Bir bütünün değerinin, onu oluşturan parçaların toplamından fazla olduğunu savunur. Yukarıda verilen önermelerden hangisi veya hangileri Moore'un etik düşüncelerine uymaktadır?
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve IV |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
I, II, III ve IV numaralı önermeler, ingiliz filozof George Edward Moore'un ahlak felsefesine uygundur. (ampirik : deneysel). Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, futbol takımının renklerini taşıyan bir nesne görünce çoşku hisseden bir taraftar. Burada, söz konusu olanla ilgili seçenek aşağıdakilerden hangisidir?
Görsel yorumlayanlar |
Duygusal yorumlayanlar |
Nihai yorumlayanlar |
Enerjik yorumlayanlar |
Mantıksal yorumlayanlar |
Peirce, yorumlayan olmaksızın bir işaretin bir nesneye işaret etmeyeceğini düşünmektedir. Örneğin, futbol takımının renklerini taşıyan bir nesne görünce çoşku hisseden bir taraftar. Burada, söz konusu duygunun kendisi de bir işarettir.
18.Soru
Şıklardan hangisi bir tür Russell paradoksunu ifade etmektedir?
Bir öğrenci şöyle düşünmektedir; "Bu sorunun doğru cevabı A şıkkı değildir ama ben A şıkkı olduğuna inanıyorum." |
Bir öğrenci her seferinde tezinin kalan kısmının yarısını yapmaktadır. Öğrenci tezini hiçbir zaman bitiremez. |
Bir evin bir parçasını değiştirirsek o hala aynı evdir. Öyleyse bütün parçalarını tek tek değiştirirsek o hala aynı evdir. Demek ki, elimizdeki parçaları evdekilerle değiştirmek yerine, hemen birleştirirsek, bu da aynı evdir. |
Bir kasabadaki terziler kendi söküğünü dikemeyen herkesin söküğünü dikmektedir. Terziler kendi söküklerini dikebilir mi? |
99% 'u su olan 100 gramlık bir patates güneşte kalmıştır ve kuruyarak su miktarı 98% e düşmüştür. Öyleyse patatesin yeni kütlesi 50 gramdır. |
Frege, Grundgesetze’nin ikinci cildini yayımlamaya hazırlanırken Russell, kendisine bir mektup yazar ve Temel Yasa V’ten bir paradoksun türetilebildiğini ifade eder. Russell, “kendi kendisinin elemanı olmayan kümelerin kümesi”nin Frege’nin dizgesi içerisinde tanımlanabileceğini, ancak böyle bir kümenin kendisinin hem elemanı olacağının hem de elemanı olamayacağının gösterilebildiğini, dolayısıyla bir çelişkinin ortaya çıktığını gösterir. D şıkkındaki terziler, "kendi söküğünü dikemeyen herkesin söküğünü diken kişiler" kümesini ifade etmektedir. Ancak terzilerin kendisi bu kümenin hem elemanıdır hem de değildir.
19.Soru
Bilgiyi, temel atomsal önermeler ve bu önermelerin doğruluk fonksiyonlarının bir araya getirilmesiyle oluşan bileşik önermelerden ibaret olduğunu öne süren yaklaşım hangisidir?
Yansız bircilik |
Yapısal gerçekçilik |
Sağduyuya dayalı felsefe |
Mantıksal atomculuk |
Açık soru kanıtlaması |
Mantıksal atomculuk, deneycilikle mantıkçılığı mezceden bir yaklaşım olarak, Russell’ın felsefe anlayışının temelinde yer alır. Russell bu yaklaşımı 1918 yılında verdiği, “The Philosophy of Logical Atomism” başlıklı derste sunar. Russell bu dersinde, dünyayı bir ayna gibi yansıtan (temsil eden) ideal ve dünyayla eşbiçimli bir dilden söz eder. Bu itibarla bilgimiz, temel atomsal önermeler ve bu önermelerin doğruluk fonksiyonlarının bir araya getirilmesiyle oluşan bileşik önermelerden ibarettir. Russell’a göre her anlamlı önerme, duyu deneyiminde doğrudan bir karşılığı (gönderimi) bulunan terimlerden oluşmalıdır. Kendi bilgi anlayışında yer alan bir ayrıma dayanarak Russell, terimlerin gönderimlerini ya tanışıklık yoluyla bilmemiz ya da bildiğimiz terimlerden mantıksal olarak türetebilmemiz gerektiğini söyler. Bu biçimiyle mantıksal atomculuk uç noktada deneyci bir felsefî konumdur.
20.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi analitik felsefenin büyük babası olarak anılmaktadır?
Frege |
Hume |
Kant |
Hilbert |
Wittgenstein |
Gottlob Frege, analitik felsefenin büyük babası olarak anılmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ