Çağdaş Felsefe 1 Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Quine’nin deneyciliğin iki doğması olarak adlandırdığı doğmaların ikincisinin diğer adı nedir?
İndirgemecilik |
Kuramsal felsefe |
Basit önermeler |
Duyusal izlenimler |
Mantıksal pozitivist yaklaşım |
Bu dogmalardan ilki analitik ve sentetik önermeler arasında keskin bir ayrım olduğu; ikincisi ise anlamlı ifadelerin dolaysız deneyimle bire bir karşılaştırılabilecek basit önermelere çözümlenebileceği i dogmasıdır. Quine bu ikinci doğmayı indirgemecilik doğması olarak da adlandırmaktadır.
2.Soru
“Mantıksal pozitivistlerin anlam anlayışından hareket edersek söz konusu önermenin anlamı, onun ................. yöntemi olacaktır” cümlesindeki boşluğu hangi sözcükle tamamlamak mümkündür?
Araştırılma |
Doğrulama |
Sorgulama |
Uygulama |
Önerme |
Mantıksal pozitivistlerin anlam anlayışından hareket edersek söz konusu önermenin anlamı, onun ..doğrulama.. yöntemi olacaktır”.
3.Soru
Schlick farklı örneklerle anlam anlayışının sonuçlarını tartışırken aşağıdaki konulardan hangisini kullanmıştır?
Yağan yağmur |
Sayılar |
Din anlayışı |
Renk Tayfı |
Mağara alegorisi |
Schlick’in ele aldığı bir başka örnek, Peirce’ın da daha önce tartıştığı, renk tayfının sistemli olarak tersine çevrilmesi vakasıdır.
4.Soru
Ryle’a göre, kavramlar, idealar, terimler, yargılar vb. şeyler hakkında geliştirilen yanlış doktrinlerin temelinde ne yatmaktadır?
Kavram karmaşası yaratmaları |
Bir şeye gönderim yapmaları gerektiği |
Çoğunluk tarafından kabul görmemeleri |
Dil yapılarına uygun olmamaları |
Bilgi eksikliği |
Ryle’a göre, kavramlar, idealar, terimler, yargılar vb. şeyler hakkında geliştirilen yanlış doktrinlerin temelinde, “x sözcüğünün anlamı” gibi ifadelerin bir şeye gönderim yapması gerektiğini düşünmemize yol açan mantıksal yanlışlık (ing. fallacy) bulunmaktadır.
5.Soru
Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceğini ilk kez kim ortaya koymuştur?
Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceğini ilk kez kim ortaya koymuştur?
Gauss |
Riemann |
Beltrami |
Bolyai |
Lobachevsky31 |
Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceğini ilk kez Eugenio Beltrami (1835 - 1900) ortaya koydu.
6.Soru
Bir yargının doğruluğuna karar verebilmek için ampirik deneyime ihtiyaç yoksa bu yargıya ne denir?
Bir yargının doğruluğuna karar verebilmek için ampirik deneyime ihtiyaç yoksa bu yargıya ne denir?
a posteriori |
yargı |
aksiyom |
a priori |
geometri |
Bir yargının doğruluğuna karar verebilmek için ampirik deneyime ihtiyaç yoksa bu yargıya a priori denir.
7.Soru
Quine’a göre deneyimle ancak bilimin tamamı karşı karşıya getirilebilir. Quine’ın bu yaklaşımını destekleyen düşük belirlenim savı hangi felsefeciye aittir?
Moore |
Russell |
Leibniz |
Wittgenstein |
Duhem |
Quine’a göre deneyimle ancak bilimin tamamı karşı karşıya getirilebilir… Quine’ın yaklaşımı bu noktada Fransız fizikçi ve felsefeci Duhem’ın düşük belirlenim (İng. underdetermination) savlarından (kuramların deneyim tarafından eksik belirlenmesine ilişkin savlardan) destek görmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gilbert Ryle’in en önemli eseridir?
Systematically Misleading Expressions |
The Concept of Mind |
How to Do Things With Words |
Grundlagen der Aritmetik |
Foundations of Arithmetic |
Ryle’ın en tanınmış eseri "The Concept of Mind"dır. Doğru cevap B şıkkıdır.
9.Soru
Austin’in hangi çalışması, genel anlamda idealizmin bir eleştirisini içerir?
Sense and Sensibilia |
How to Do Things With Words |
A Plea for Excuses |
Foundations of Arithmetic |
Are there A Priori Concepts? |
Austin’in “Are there A Priori Concepts?” adlı çalışması, genel anlamda idealizmin bir eleştirisini içerir.
10.Soru
Mantıksal dizimbilimi bir dilin mantıksal dizimbilimi ile o dilin dilsel biçimlerinin biçimsel dili yöneten biçimsel kuralların sistemli ifadesini ve bu kuralları izleyen sonuçların geliştirilmesini kastediyoruz diye tanımlayan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Tarski |
Kripke |
Carnap |
Propper |
Ayer |
Carnap mantıksal dizimbilimi şu şekilde tanımlar: Bir dilin mantıksal dizimbilimi ile o dilin dilsel biçimlerinin biçimsel bir kuramını dili yöneten biçimsel kuralların sistemli ifadesini ve bu kuralları izleyen sonuçların geliştirilmesini kastediyoruz.
11.Soru
Quine’nin savunduğu bütüncülük yaklaşımı hangi şıkta doğru açıklanmıştır?
Dogma ve bilim |
Kuramlar ve deneyim |
Deneyler ve sonuçlar |
Duyu deneyimi ve bilimsel önermeler |
Savlar ve ispatlar |
Quine’a göre karşılaştırmanın bir tarafında duyu deneyimi yer alırken diğer tarafında ise bilimsel önermelerin tamamı yer almaktadır. Quine’ın savunduğu bu yaklaşım bütüncülük ( holism) olarak adlandırılmaktadır.
12.Soru
Carnap pek çok felsefî sorunun aslında anlamsız olduğunu, çünkü dilin yanlış kullanımından kaynaklandığını savunduğu Felsefenin Sözde Sorunları’nda savunulan görüşlerin doğrudan bir sonucu ise aşağıdakilerden hangisi felsefî söylemden tamamen elenmiştir?
Diyalektik |
Mantık |
Anlambilim |
Matematik |
Metafizik |
Felsefenin Sözde Sorunları’nda ise pek çok felsefî sorunun aslında anlamsız olduğunu, çünkü dilin yanlış kullanımından kaynaklandığını savundu. Bu kitapta Carnap’ın savunduğu görüşlerin doğrudan bir sonucu ise metafiziğin felsefî söylemden tamamen elenmesiydi.
13.Soru
Doğrulanabilirlik ilkesi olgusal ise aşağıdakilerden hangisinin ifade edilebilmesi gerekir?
Anlamlılık |
Genellenebilirlik |
Doğrulanabilirlik |
Kanıtlanabilirlik |
Tartışılabilirlik |
Doğrulanabilirlik ilkesi hakkında bir başka tartışma konusu ise söz konusu ilkenin mantıksal statüsüdür. Doğrulanabilirlik ilkesi ya analitik bir önerme ya da sentetik (olgusal) bir önerme olmak durumundadır. Eğer olgusal ise kendisinin doğrulanabilirlik şartlarının ifade edilebilmesi gerekir. Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.
14.Soru
Quine doktora tezini Whitehead ve Russell'ın hangi eseri üzerine yapmıştır?
Mathematical Logic |
Principia Mathematica |
From a Logical Point of View |
Two Dogmas of Empiricism |
Ontological Relativity |
Quine, 1932 yılında Harvard Üniversitesi’nde felsefe doktorasını tamamladı. Doktora tezini Whitehead’ın ve Russell’ın Principia Mathematica’sı üzerine yazdı. Doğru yanıt B seçeneğidir.
15.Soru
“Dewey’in felsefenin mahiyetine ilişkin bu görüşleri bir yandan epistemolojinin bir yandan da değerler kuramının doğallaştırılmasını içermektedir.” Bu tümcede “doğallaştırma” ile kastedilen aşağıdakilerden hangisidir?
Doğanın ve doğanın değişiminin bir parçası haline getirmek |
Herkes için kolayca kabul edilebilir hale getirmek |
Fazlaca düşünmeden anlaşılır hale getirmek |
Tüm doğa yasalarını ortaya koyan fizik biliminin açıklayabileceği hale getirmek |
Başka türlüsü hayal edilemeyecek düşünceler haline getirmek |
Doğanın ve doğanın değişiminin bir parçası haline getirmek
16.Soru
Wittgenstein'a göre türdeş bir yapıya sahip bir dil tahayyül etmek ve onun tamamını kuşatan bir kuram geliştirmeye çalışmak dilin hangi özelliğini göz ardı etmek anlamına gelir?
Dinamizmini |
Bağdaştırıcı yapısını |
Kitlelere özgülüğünü |
Fonetik özelliğini |
Kavramsallığı |
Dil yaşayan, gelişen, değişen bir şeydir. Sayılamaz çoklukta farklı cümle biçimleri vardır ve kullanıcılar yaratıcı bir biçimde bunlara yenilerini eklemektedirler. Türdeş bir yapıya sahip bir dil tahayyül etmek ve onun tamamını kuşatan bir kuram geliştirmeye çalışmak dilin dinamizmini ıskalamaktadır. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Chicago’da bulunduğu yıllarda Carnap anlambilim, .............., olasılık ve tümevarım mantığı üzerine kitaplar yazdı.............üzerine çalışmaları olanaklı dünyalara gönderme yapmakta ve Kripke’nin 1959 yılından itibaren ön plana çıkardığı çalışmalarına paralellik arz etmekteydi.Boşluğa hangi şık gelmelidir?
Kiplikler mantığı |
Felsefi yaklaşımlar |
Görsel uzay |
Dünyanın mantıksal yapısı |
Teolojik politik inceleme |
Chicago’da bulunduğu yıllarda Carnap anlambilim, kiplikler mantığı, olasılık ve tümevarım mantığı üzerine kitaplar yazdı.Kiplikler mantığı üzerine çalışmaları olanaklı dünyalara gönderme yapmakta ve Kripke’nin 1959 yılından itibaren ön plana çıkardığı çalışmalarına paralellik arz etmekteydi.
18.Soru
Quine göre deneyciliğin birinci dogması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi /hangileri söylenebilir?
- Birinci dogma beraberinde bilim adamları ile felsefeciler arasında bir işbölümünü getirmektedir.
- Bilim adamlar› sentetik doğruların peşine düşerken; felsefeciler mevcut terimleri analitik tanımlarla açıklamaktadır.
- Analitik ve sentetik önermeler arasında, keskin bir ayırım bulunmaktadır.
- Karmaşık önermelerin deneyimle karşılaştırılabilen basit önermelere indirgenmesi, analitik önermelerin varlığını gerektirmez.
- Analitik önermelerin bulunması, sentetik önermeler için bir sınır durumunu ifade etmektedir.
I,II,III,V |
Yalnız IV |
II,III,IV,V |
I,II,III,IV,V |
Yalnız I |
Bu dogmalardan ilki, bilim adamlar› ile felsefeciler arasında bir işbölümünü de beraberinde getirmektedir. Bilim adamları sentetik doğruların peşine düşerken felsefeciler mevcut terimleri analitik tanımlar yoluyla açık hale getirmekte, mantıksal çıkarımların biçimlerini ortaya koyarak doğru düşünmenin araçlarını ortaya koymaktadırlar. İkinci dogma, gerek Hume’un deneyimin duyusal izlenimlerle başladığı fikrine, gerekse mantıksal pozitivistlerin doğrulanabilirlik ilkesine dayandırılabilir. Bu dogmalardan ilki analitik ve sentetik önermeler arasında keskin bir ayırım olduğu; ikincisi ise anlamlı ifadelerin dolaysız deneyimle bire bir karşılaştırılabilecek basit önermelere çözümlenebileceği dogmasıdır. IV. Karmaşık önermelerin deneyimle karşılaştırılabilen basit önermelere indirgenmesi, analitik önermelerin varlığını gerektirmektedir. IV maddedeki ifade söylenemeyeceği için Doğru cevap A’dır.
19.Soru
Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı neden bir tartışma konusu olmuştur?
Doğruluğun matematiksel bir tanımını sunup sunmadığı |
Uygunluk mu kıymetten düşürme kuramı mı olduğu tartışması |
Birtakım paradokslara yol açıp açmadığı |
Dizimbilimin sınırları içerisinde doğruluğu tanımlamayı deneyip denemediği |
Bir önermenin doğruluğu hakkında ne söyleyebileceği |
Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı olarak anılan bu kuramın doğruluğun uygunluk kuramını tekrar mı ettiği yoksa doğruluk terimini gereksiz kılan bir
kıymetten düşürme kuramı mı olduğu tartışma konusu olmuştur.
20.Soru
Açık önermeleri kapalı hale getirmenin bir yolu aşağıdakilerden hangisidir?
Bir nesneyi söz konusu değişkenin yerine koymaktır. |
Nesneler arası ilişkiyi nitelendirmektir. |
Nesneyi diğer nesneler cinsinden ifade etmektir. |
Nesneyi tümel bir şekilde ifade etmektir. |
Nesneleri sayısal olarak ifade etmektir. |
Açık önermeleri kapalı hale getirmenin bir yolu, görüldüğü gibi, bir nesneyi (daha doğrusu nesneye işaret eden bir terimi), söz konusu değişkenin yerine koymaktır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ