Çağdaş Felsefe 1 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramına göre aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
I. Doğruluk yüklemi bir dilin içerisinde diğer yüklemler gibi kullanılabildiğinde yalancı paradoksu gibi birtakım paradokslara yol açmaktadır.
II. Karşılıklı koşulun art bileşeninin önermeyi tekrar etmektedir.
III. Nesne dili ile üst dil arasında bir ayrım yapar.
IV. Doğruluk yüklemini üst dilde tanımlar.
I ve II |
I ve III |
II ve III |
III ve IV |
Hepsi |
Doğruluk yüklemi bir dilin içerisinde diğer yüklemler gibi kullanılabildiğinde yalancı paradoksu gibi birtakım paradokslara yol açmaktadır. Örneğin, “Bu cümle doğru değildir.” cümlesi eğer doğru ise kendinsin doğru olmadığını, yanlış ise kendisinin doğru olduğunu ifade etmektedir. Bu tür sorunları ortadan kaldıracak biçimde Tarski nesne dili ile üst dil arasında bir ayrım yapar ve doğruluk yüklemini üst dilde tanımlar. Doğruluk kuramının teoremleri P nesne dilinde bir önerme olmak üzere üst dilde şu önerme biçimini sağlar: “ ‘P’ doğrudur ancak ve ancak P”. Bir örnek vermek gerekirse “ ‘Kar beyazdır’ ancak ve ancak kar beyazdır ise”. Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı olarak anılan bu kuramın doğruluğun uygunluk kuramını tekrar mı ettiği yoksa doğruluk terimini gereksiz kılan bir kıymetten düşürme kuramı mı olduğu tartışma konusu olmuştur. ‹lk bakışta karşı- lıklı koşulun art bileşeninin önermeyi tekrar etmesi, söz konusu önermenin gerçekliği temsil ettiği oranda doğru olacağı izlenimini doğurmaktadır. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Tractatus'u yazan Wittgenstein'i peşinden sürükleyen konu neydi?
Doğa |
Öz |
İnsan |
Mantık |
Zaman |
Platon’un diyaloglarında Sokrates’in tartışılan konu her ne ise o şeyin özünün ne olduğunu sorgulamasından bir farkı yoktur. Bu yöntem, Sokrates’i izleyenleri nasıl baştan çıkarmış ve peşinden sürüklemişse, Wittgenstein’ı da Tractatus’u yazarken bu biçimde peşinden sürüklemiştir.
3.Soru
Mantıksal pozitivistlerin dilin mantığını (tümdengelimsel ya da tümevarımsal olsun) çözümlemesinin sonucu ne olmuştur?
Bilim felsefesi olarak anılan bir felsefe geleneğinin doğmasına yol açmıştır. |
Bilim cemaatinin değerlerinin belirleyiciliğini ön plana çıkarmıştır. |
Nesnel olasılıklara dayalı olarak tümevarım mantığını geliştirmiştir. |
Söz konusu önermenin gerçekliği temsil ettiği oranda doğru olacağı izlenimini doğurmuştur. |
Cümlelerinin mantıksal çözümleme ile boş veya anlamsız olduğunu gösterebileceği |
Mantıksal pozitivistlerin dilin mantığını (tümdengelimsel ya da tümevarımsal olsun) çözümleyerek bilimi sağlam bir felsefî temele oturtma projesi genel olarak bilim felsefesi olarak anılan bir felsefe geleneğinin doğmasına yol açmıştır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi bakış açısının temel nitelikleri arasında yer almaz?
Metafizik karşıtlığı |
Matematiğin mantıkçı bir biçimde temellendirilmesi |
Doğrulamacı anlam anlayışı |
Sentetik a priori yargıların olanaklılığının reddedilmesi |
Yanlışlamacı anlam arayışı |
Viyana Çevresi bakış açısının temel nitelikleri şu şekilde sıralanabilir; metafizik karşıtlığı, matematiğin mantıkçı bir biçimde temellendirilmesi, doğrulamacı anlam anlayışı, sentetik a priori yargıların olanaklılığının reddedilmesidir. Yanlışlamacı anlam arayışı temel nitelikler arasında değildir. Doğru cevap E’dir.
5.Soru
Ahlaki yargılar, önermesel bir içeriğe sahip olmadıklarından dolayı doğru ya da yanlış olamazlar.Aynı nedenden ötürü doğrulanmalarından ya da yanlışlanmalarından söz edilemez. Ayer’in bu yaklaşımı nasıl adlandırılır?
Doğrulanabilir ahlak kuramı |
Mantıkçı ahlak kuramı |
Nötür ahlak kuramı |
İkili ahlak kuramı |
Duygusalcı ahlak kuramı |
Ahlaki yargılar, önermesel bir içeriğe sahip olmadıklarından dolayı doğru ya da yanlış olamazlar.Aynı nedenden ötürü doğrulanmalarından ya da yanlışlanmalarından söz edilemez. Ayer’in bu yaklaşımı duygusalcı ahlak kuramı olarak adlandırılır.
6.Soru
İki dünya/iki töz anlayışı aşağıdaki hangi felsefeciye aittir?
Gilbert Ryle |
John Langshaw Austin |
Descartes |
Sokrates |
Pierre Bourdieu |
Descartes’ın iki dünya (iki töz) anlayışı varlıkbilimsel, bilgibilimsel ve anlambilimsel düzlemlerde farklı bağlanmalara yol açar ve bunların her biri, kendine özgü
felsefî bilmeceler üretir.
7.Soru
Kuramların gözlemlerce eksik belirlendiğini savunan ve bu görüşleriyle Quine’i destekleyen etkileyen Fransız fizikçi ve felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Duhem |
Carnap |
Tarski |
Ryle |
Mach |
Quine’in yaklaşımı bu noktada Fransız fizikçi ve felsefeci Duhem’in düşük belirlenim savlarında destek görmektedir.
8.Soru
Mantıksal pozitivizme ve deneyciliğe karşı eleştirileri ile tanınan, bu eleştiriler üzerinden felsefe ile bilim dalları arasındaki sınırın ortadan kalktığı bütüncü ve doğalcı bir felsefe anlayışın öncüsü olan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Mantıksal pozitivizme ve deneyciliğe karşı eleştirileri ile tanınan, bu eleştiriler üzerinden felsefe ile bilim dalları arasındaki sınırın ortadan kalktığı bütüncü ve doğalcı bir felsefe anlayışın öncüsü olan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Quine |
Kant |
Frege |
Husserl |
Anselm |
Mantıksal pozitivizme ve deneyciliğe karşı eleştirileri ile tanınan, bu eleştiriler üzerinden felsefe ile bilim dalları arasındaki sınırın ortadan kalktığı bütüncü ve doğalcı bir felsefe anlayışın öncüsü olan felsefeci Quine'dir.
Doğru cevap a'dır.
9.Soru
Austin’in ‘Edimsel Söz’lerden bahsettiği eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Sense and Sensibilia |
How to Do Things With Words |
Are there A Priori Concepts |
The concept of Mind |
Foundations of Arithmetic |
Austin’in How to Do Things With Words başlıklı kitabında edimsel söz olarak adlandırdığı cümleleri ele alır.
10.Soru
Schlick, mantıkçı pozitivizmin felsefî sorunlara karşı tavrının esasını belirlerken tartışılan konunun anlamlı olup olmadığını nasıl belirler?
Nasıl yaklaşmak gerektiğini sorgulayarak |
İçinde bulunduğu durumu çözümleyerek |
Anlamı neyin belirlediği sorusunu sorarak |
Deney yaparken tartışarak |
Konuya metafiziği karşıt alarak |
Schlick tartışılan konunun anlamlı olup olmadığını “ neyin belirlediğini “ sorar.
11.Soru
“Zihinsel yaşamın olgularını, onlar gerçekte başka birine aitken, belli bir mantıksal tipe ya da kategoriye (veya tipler ve kategoriler silsilesine) aitmiş gibi temsil etmektedir.” Ryle, The Concept of Mind adlı çalışmasında yer verdiği yukarıdaki açıklamayla hani yanlışın altını çizer?
Kategori hatası |
Halüsinasyon |
Zihin yanılsaması |
Yanlış hissetme |
Akıl-kalp çelişkisi |
Ryle’a göre; zihinsel yaşamın olgularını, onlar gerçekte başka birine aitken, belli bir mantıksal tipe ya da kategoriye (veya tipler ve kategoriler silsilesine) aitmiş gibi temsil edilmesi bir kategori hatasıdır.
12.Soru
Mantıksal pozitivistlere göre anlamlı olan aşağıdakilerden hangisidir?
Mistik olan |
Metafiziksel olan |
Saf akıl |
Entelekya |
Bilimsel olan |
Mantıksal pozitivistlerin anlamsız olana karşı hiçbir hoşgörüsü yoktur. Anlamsız olan, felsefî söylemin içerisinden tamamen sökülüp atılmalıdır. Anlamlı olarak geriye kalan bilimsel olandan başkası değildir. Bu doğrultuda doğru cevap E seçeneğidir.
13.Soru
Quine’a göre, doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde neyden vazgeçmiş oluruz?
Anlamın belirliliğinden |
Veri kaynağından |
Gerçekliğinden |
Tam manasından |
Öğrenilenden |
Quine’a göre doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz. Bir başka deyişle, iki farklı ifadenin anlamlarının aynı olup olmadığının belirli bir cevabı artık yoktur.
14.Soru
Mantıksal dizimbilimin önermelerin yapısını ve önermeler arası bağıntıları gözler önüne sererek önermelerin doğrulanma yöntemini belirlememizi sağlayacağını düşünen felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Thomas Kuhn |
Tarski |
Popper |
Ayer |
Carnap |
Carnap mantıksal dizimbilimin önermelerin yapısını ve önermeler arası bağıntıları gözler önüne sererek önermelerin doğrulanma yöntemini belirlememizi sağlayacağını düşünmektedir.
15.Soru
Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramının daha önce geliştirilen hangi doğruluk kuramını tekrar edip etmediği tartışma konusu olmuştur?
Uygunluk kuramı |
Bağdaşımcılık |
Pragmatist doğruluk kuramı |
İdealist doğruluk kuramı |
Biçimci doğruluk kuramı |
Uygunluk kuramı
16.Soru
Ryle’ın hangi felsefesi ile ilgili görüşleri günümüzde tam olarak kabul görmemiştir?
Dil felsefesi |
Zihin felsefesi |
Analitik felsefesi |
Felsefî çözümleme |
Gündelik dil |
Ryle'ın, zihin felsefesi ile ilgili görüşleri günümüzde tam olarak kabul görmese de zihinsel olanın davranışsal uyaranlar ve tepkiler üzerindeki belirleyici rolü üzerinden anlaşılması gerektiğine dair görüşleri, günümüzün işlevselci yaklaşımlarına eklemlenmiştir.
17.Soru
Quine’a göre kişinin dil öğrenme süreci ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
- Bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde başka bir veri kaynağı yoktur.
- Doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuram benimsendiğinde anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz.
- Doğalcı dil anlayışına göre, iki farklı ifadenin anlamlarının aynı olup olmadığının cevabı vardır.
- Bir kişinin anlambilimi, sergileyebileceği açık davranışlarına içkin olanın ötesinde zihninde bir biçimde belirlenmiştir.
- Dil, dili bilen muhataplarımızın sergiledikleri davranışlar üzerinden öğrenilebilir.
I,II,III |
II ve III |
I,II, IV ve V |
III ve IV |
I ve II |
Quine’a göre dil öğrenme sürecinde, bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde nüfuz edebileceği başka bir veri kaynağı mevcut değildir. Anlamın davranışçı bir biçimde ele alınmasının ise derin sonuçları bulunmaktadır. Quine’a göre doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz. Bir başka deyişle, iki farklı ifadenin anlamlarının aynı olup olmadığının belirli bir cevabı artık yoktur. Quine haklı ise bu durumda belirsizlik sadece aynı dili konuşan kişilerin birbirlerini tam olarak anlayamamalarının da ötesinde, her kişinin kendi konuştuğu dilde bir belirsizliği olduğunu kabul etmemizi gerektirmektedir. Özel bir dil olanaklı olmadığına göre, bir dili konuşurken söz konusu belirsizliği atlatabilmemizin bir olanağı bulunmamaktadır. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
1922 yılında Kant Studien’in bir ek sayısında Der Raum (Uzay) başlığı ile yayımlanan çalışmasında biçimsel, fiziksel ve algısal veya görsel uzaylar arasındaki ayrımları netleştirmeye çalışan düşünür bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Thomas Kuhn |
Tarski |
Kripke |
Ayer |
Rudolf Carnap |
1922 yılında Kant Studien’in bir ek sayısında Der Raum (Uzay) başlığı ile yayımlanan çalışmasında biçimsel, fiziksel ve algısal veya görsel uzaylar arasındaki ayrımları netleştirmeye çalıştı.
19.Soru
Dünyanın Mantıksal yapısı, Felsefenin sözde sorunları, Dilin mantıksal dizilimi adlı çalışmalar aşağıdakilerden hangisine aittir?
Wittgenstein |
Kant |
Vico |
Popper |
Carnap |
Dünyanın Mantıksal yapısı, Felsefenin sözde sorunları, Dilin mantıksal dizilimi adlı çalışmalar Carnap'a aittir.
20.Soru
Wittgenstein'ın bir dilin kurallarını, dil oyunlarını ve diğer pek çok inancımızı etkilediğine inandığı temel faktör aşağıdakilerden hangisidir?
Zeka Seviyesi |
Kişisel Hırslar |
Kişisel Başarılar |
Yaşam Biçimi |
Şans |
Dili kullanırken kullandığımız kuralları ve diğer kuralları izlediğimizde de bunun nedenine ilişkin bir sorgulama, en nihayetinde bir bilginin açığa çıkarılması ile değil, “bizim basitçe böyle yaşadığımız” (Philosophical Investigations, s.217) gerçeğine gelip dayanır. Söz konusu kuralların ve diğer pek çok inancımızın arkasında “yaşam biçimlerimiz” bulunmaktadır. Dil oyunları söz konusu yaşam biçimleri içerisinde oynanır. Doğru yanıt D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ