Çağdaş Sosyoloji Kuramları Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bauman, Batı Avrupa’da on yedinci yüzyılda ortaya çıktığını belirttiği modernliğin kültür anlayışını aşağıdakilerden hangisine benzetir?
Orman kültürü |
Tarla kültürü |
Sokak kültürü |
Bahçe kültürü |
Şehir kültürü |
Bauman, Batı Avrupa’da on yedinci yüzyılda ortaya çıktığını belirttiği modernliğin kültür anlayışını bahçe kültürüne benzetir. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
D. Bell'in kavramsallaştırmasıyla yaygın halini alan ve hizmet sektörünün imalat sektöründen ön plana geçtiği, bilim ve teknolojinin merkezi bir öneme sahip olduğu, yeni bir yönetici elitin ortaya çıktığı bir toplum tasavvuruna ne ad verilir?
Sanayi toplumu |
Sanayi esnası toplum |
Sanayi sonrası toplum |
Postmodern toplum |
Post kıtlık toplumu |
Post-endüstriyel toplum, hizmet sektörünün imalat sektöründen ön plana geçtiği, bilim ve teknolojinin merkezi bir öneme sahip olduğu, yeni bir yönetici elitin ortaya çıktığı bir toplumdur.
3.Soru
Bauman'a göre dünyanın yeniden büyülü hale getirilmesi görüşü hangisi ile mümkün olabilir?
Modernlik |
Postmodernlik |
Neo Avangart |
Geç Modernizm |
Çağdaş Sanat |
Bauman, postmodernliğin, dünyanın büyüsünü bozmak için girişilen, sonunda sonuçsuz kalan uzun ve gayretli modern mücadeleden sonra dünyanın “yeniden büyülü hâle getirilmesi” olarak değerlendirilebileceği görüşündedir (Bauman, 1998b, s.46).
4.Soru
Lyotard'a göre bilim kendi dil oyununu oynar ve bilim söyleminin meşruiyetinin aşınmasıyla yeni diller eklemlenmeye başlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek teşkil etmez?
Makine dili |
Oyun kuramı |
Yeni müzikal notasyonlar |
Beden dili |
Genetik kodların dili. |
Beden dili
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi D. Bell'in sanayi sonrası toplum kavramsallaştırmasına yöneltilebilecek eleştirilerin dışında kalır?
Sanayi toplumu ve sanayi sonrası toplum arasında bir kopuş değil süreklilik söz konusudur. |
Bazı toplumlarda sanayi öncesi toplumun özellikleri bile bulunduğundan, her toplum için genellenecek bir sanayi sonrası kavramı mümkün değildir. |
Sınıfsal çatışma görünür olmasa da hala derin ve keskindir. |
Sanayi sonrası toplum kavramsallaştırması kısmen fütürolojiktir. |
Sanayi sonrası toplum kavramı toplumsal cinsiyete duyarlıdır. |
“Tipik yeni işçiler, fast-food restoranları dahil olmak üzere ‘yiyecek ve içecek’ kuruluşlarında çalışanlardı: ‘sağlık hizmetleri’ temelde hemşireler ve özel hastanelerdeki yardımcı personel ve evlerde çalışan özel hemşirelerden oluşuyordu; ‘iş hizmetleri' ndeyse temelde veri işlemeyle, kopyalama ve enformasyon ulaştırmayla uğraşan rutin enformasyon işçileri yer alıyordu. Yeni işçilerin birçoğu kadınlardan oluşuyordu, bunların birçoğu yarım gün ya da geçici olarak çalışmaktaydı. Ücret düzeyleri düşüktü, iş güvenliği ve kariyer beklentisi hemen hemen sıfırdı” (Kumar, 2004, s. 41). Bu bağlamda Bell'in toplumsal cinsiyete duyarlı olduğu söylenemez. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Kültür bağlamında Bell'in sanayi sonrası toplumuna dair aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bell post-endüstriyel toplumun özellikle toplumsal yapısı ile kültürü arasında gördüğü kopukluğu eleştirir. |
Post-endüstriyel toplumun toplumsal yapısı ile kültürünü farklı ilkeler temellendirmektedir. |
Bell post-endüstriyel toplumun herhangi bir yönünü eleştirmekten geri kalmıştır. |
Post-endüstriyel toplumun ekonomik meselelere odaklı toplumsal yapısında rasyonalite ve verimliliğe yönelik bir ilgi hâkimken kültürel alanda irrasyonel, kendini gerçekleştirme |
Kültürün verimliliğin ve rasyonalitenin egemen olduğu bir toplumsal yapıya aykırı düştüğü savunulur. |
Postmodern toplumu olumlu terimlerle tasvir etmeye
çalışan çoğu post-modernistin aksine, Bell postendüstriyel
toplumun, en azından bazı yönlerini, eleştirmekten geri kalmamıştır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Postmodernizm kavramı aşağıdaki deyişlerden biri ile özetlenmek istense hangi seçenekteki deyişle özetlenebilir?
Anasına bak kızını al |
Eski köye yeni adet |
Aynı tas aynı hamam |
Aynı nehre girenlerin üzerinden farklı sular akar. |
Kırk yıllık Yani olur mu Kani |
Postmodernizm her şeyin belirsiz ve sürekli değiştiğini savunur ve dolayısıyla toplumdaki aile, din, ekonomi gibi kurumların baki ve değişmez olduğunu reddeder. Toplumun parçalanmış ve hızla değişken olduğunu ve bunun da insanları kaos ve belirsizliğe sürüklediğini ve bundan kaçınamayacağımızı söyler. Dolayısıyla D seçeneği haricindeki diğer seçeneklerde bu anlatılana tam zıt olarak değişmez kurallar, aynılık, statüko söz konusudur. Fakat Heraklitos'un söylediği bu söz, değişimin ve akışın sürekliliğini vurgular çünkü evrenin her bir zerresi hızlı ya da yavaş bir değişim, başkalaşım halindedir. Dolayısıyla postmodernist görüşün savunduğu şeyi yansıtır. Cevap D'dir.
8.Soru
Touraine’in toplumu toplumsal aktörlerin eylemleriyle şekillenen bir toplumsal sistem olarak gören, bu nedenle de toplumsal aktörleri kuramın merkezine alan yaklaşımı ne olarak adlandırılır?
Eylemci sosyoloji |
Toplumsalcı sosyoloji |
Neoliberal sosyoloji |
Yapısalcı sosyoloji |
Post-yapısalcı sosyoloji |
Touraine’in, toplumu toplumsal aktörlerin eylemleriyle şekillenen bir toplumsal sistem olarak gören, bu nedenle de toplumsal aktörleri kuramın merkezine alan bu yaklaşımı bundan dolayı “eylemci (actionalist) sosyoloji” olarak adlandırılır
9.Soru
Halkın bütünüyle ya da hemen nerdeyse bütünüyle devlet tarafından tahakküm altına alındığı bir siyasal rejime atıfta bulunan kavram şıklardan hangisidir?
Totaliteryenlik |
Otoriteryenlik |
Yapısalcılık |
Postmodernizm |
Ültimatom |
Totaliteryenlik kavramı halkın bütünüyle ya da hemen nerdeyse bütünüyle devlet tarafından tahakküm altına alındığı bir siyasal rejime atıfta bulunur.
10.Soru
Bell'in analizine göre hangisi endüstri sonrası dönemin unsurlarındandır?
Doğal maddelerin işlenmesi- Hammadde |
Petrol & Gaz- Doğaya karşı oyun |
El sanatları- El İşçisi |
Teorik bilginin kodifikasyonu- Soyut teori modelleri |
Gelenekçilik ilkesi- Geçmişe yönelik zaman perspektifi |
D şıkkı dışında tüm unsurlar endüstri öncesi dönemin üretim mekanizmalarıdır fakat D şıkkı endüstri sonrası dönemin eksen ilkesi ve metadolojisi arasında yer aşmaktadır.
11.Soru
Sanatta postmodern anlayış ilk kez hangi kent, sanat çevresinde girmiştir?
Paris |
Berlin |
New York |
Amsterdam |
Chicago |
Sanatta postmodern anlayış, ilk kez 1960’larda New York sanat çevrelerine modern sanatın karşıtı olarak girmiş ve sanatta yeni bir postmodern estetik anlayış döneme hâkim olmaya başlamıştır.
12.Soru
Bell'in sanayi sonrası toplum kavramsallaştırması bağlamında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Post-endüstriyel toplumda tarım ve sanayi sektörleri gerilemiş, bu alanda çalışanlar azalmış ve ticaret, finans, sigortacılık, emlak gibi hizmet sektöründeki mesleklerde çalışanlar artmıştır. |
Post-endüstriyel toplumda teorik bilgi ampirizmden daha önemli ve öncelikli olmuştur. |
Bell, teknolojinin sosyal bilimlerde kullanılması sayesinde gelecekte hayatlarımızı etkileyecek konuları seçip kontrol edebileceğimiz alternatif gelecekler çizebileceğimizi düşünmektedir. |
Mavi yaka ve beyaz yaka bağlamında sınıf çatışması keskinleşmiş ve görünür bir hal almıştır. |
Herhangi bir karşılık beklemeden teorik bilginin araştırıldığı, test edildiği, kodlandığı mekân olarak üniversiteyi, sanayi sonrası toplumun en temel kurumu olarak belirmektedir. |
Sınıf çatışması sanayi sonrası toplum bağlamında kapitalizmin yıkıcı gücü ve görünmezliği karşısında daha da görünmez kılınmış ve silikleşmiştir. Bu durum sanayi sonrası toplum kavramsallaştırmasının ilkeleriyle tamamen uyuşmaz. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
Yakınlaşma (convergence) teorisi hangi dönemde ortaya çıkmıştır?
Yakınlaşma (convergence) teorisi hangi dönemde ortaya çıkmıştır?
1940'lar |
1950'ler |
1960'lar |
1970'ler |
1980'ler |
Yakınlaşma (convergence) teorisi 1950'lerde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'ir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanayi sonrası toplum teorisine yönelik eleştirilerden biridir?
Ekonomik yapı değişmemiştir |
Üretim teknolojisi değişmemiştir |
Sınıfsal eşitsizlikler devam etmektedir |
Üretim sürecinde bilgi beklendiği kadar önem kazanmamıştır |
Kamu sektörü genişlememiştir |
Sanayi sonrası toplum teorisine yöneltilen eleştirilerin odak noktası "sınıfsal eşitsizligin kalıcılığı, sınıf çatışması, ekonomik kaynakların birkaç elde yoğunlaşması, beyaz yakalı işlerin vasıfsız niteliği ve tüm mesleklerde profesyonelleşme normunun sulandırılmasıdır". Sınıfsal çatışma halen geçerliliğini korumakta, mavi yakalı işçiler ile beyaz yakalı işçilerin yaptıkları işin niteliği açısından Bell'in öngördüğü biçimde çok da farklılık kalmadığı, özellikle çalışma koşulları açısından farklılığın neredeyse yok denecek kadar azaldığı gözlemlenmektedir. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Lyotard'ın yazdığı 'Postmodern Durum' adlı kitaba göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?
Bilginin konumu |
Bilginin kaynağı |
Bilginin doğruluğu |
Bilginin geçerliliği |
Bilginin faydası |
Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur ve postmodern durumda artık yeni bir bilgi anlayışı geçerli olmaktadır. Dolayısıyla “Postmodern Durum”a bakıldığında aslında karşımızda duran bir bilgi/bilim felsefesi kitabıdır. Lyotard’ın bu metindeki ana problemi, Postmodern toplumlarda bilginin nasıl konumlandırıldığını anlamaktır.
16.Soru
İdeolojinin seküler bir din ve hayatın tüm yönlerini dönüştürmeye çabalayan, “tutkuyla aşılanmış” bir düşünce seti olduğunu ifade eden sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Daniel Bell |
Albert Camus |
Georg Simmel |
Max Weber |
Charles Cooley |
Daniel Bell’e göre ideoloji seküler bir dindir: hayatın tüm yönlerini dönüştürmeye çabalayan, “tutkuyla aşılanmış” bir düşünce setidir (Bell: 1988’den akt. Waters, s. 79). İdeoloji düşünceleri toplumsal hareketlere dönüştüren önemli bir işlevi yerine getirir. Duygusal enerjiyi ritüellere ve sanata yönlendiren dine benzer şekilde ideoloji de insanların duygularını serbest bırakmalarını ve enerjilerini siyasal eyleme kanalize etmelerini sağlama kapasitesiyle donatılmıştır.
17.Soru
1979 yılında yayınladığında hem Fransa'da hem de Dünya genelinde entelektüel çevrelerde geniş yankı uyandıran ve postmodernizme ilişkin görüşlerin yer aldığı ''Postmodern Durum'' adlı eserin yazarı kimdir?
Jean-Paul Sartre |
Umberto Eco |
Michel Foucault |
Ziyauddin Serdar |
Jean-François Lyotard |
Jean-François Lyotard
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi postmodern koşullar içerisindeki bireylerin sahip olması gereken özelliklerden biridir?
Bireyler öncelikle daima eski deneyimlere bağlı olmalıdırlar. |
Bireyler koruyucu aktörlerdir. |
Bireyler dışarıdan güdülenmeye muhtaçlardır. |
Bireylerin kendiliğinden ateşlenen davranış esneklikleri vardır. |
Bireyler önceki öğrendiklerine ve alışkanlıklarına tamamen bağlıdırlar. |
Postmodern koşullar
içerisinde bu şekilde yaratılan bireyler ise şu özelliklere
sahip olmaktadırlar:
(i) Bireyler öncelikle ve birincil olarak, daima
yeni deneyimler arayan- buradaki “deneyim”
hem (deneyim) hem de (hayat)
anlamındaki deneyim- ve asla doymayan,
sürekli ve tercihen daima artan bir uyarıcı
akışını emebilen ve bunlara tepki verebilen
deneyim organizmalarıdır.
(ii) Postmodern koşullarda inşa edilen bireyler
“yaratıcı” aktörlerdir. Bu bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca
ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip
olmaları, önceki öğrendiklerine ve kazanılmış
alışkanlıklarına çok az bağlı olan aktörler
olmalarıdır.
(iii)Bireyler, asla tamamen dengede olmasalar
da neredeyse kendi kendisine yeten ve kendi
kendisini güdüleyen birimler olarak kendi
kendilerini dengeleme eğilimindedirler.
Bauman’a göre, böyle bir iç düzenleme hem
amacı hem de güdüsü olduğu sosyalleşme
sürecinde de sürdürülmektedir.
(iv)Bauman, postmodernlikte başlıca doğruluk
modelinin sağlık değil uygunluk olduğunu
ileri sürer. Bauman’a göre “uygunluk”, bireyin
gittikçe artan yeni deneyimleri bedensel
ve ruhsal olarak emme ve bunlara yaratıcı
bir biçimde tepki verme kapasitesini, hızlı
değişimlere dayanma yetisini, kendi kendisini
gözetleme ve performans yetersizliklerini
düzeltmek suretiyle “formunu koruma”
yeteneğini temsil etmektedir. Bunun tersi
olan bedensel gevşeklik, süre giden dengede
olma durumundan yüksek rahatsızlıklar ise
“uygunsuzluk” belirtileridir. Bu durumdaki
bireyler tıbba ya da psikolojik danışma veya
psikiyatrik tedaviye havale edilirler. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
I. Türkiye sanayi toplumu karakterini benimsemiştir ancak sanayi sonrası toplumun herhangi bir kriterini taşımamaktadır.II. Türkiye istihdam edenlerin çoğu hizmet sektöründe çalışmaktadır.III. Türkiye üretim aşamalarında halen Batı’nın sanayi sonrası toplumlarından teorik bilgi ve teknoloji desteği almakta, sanayileşmesini Batı’ya bağımlı bir şekilde sürdürmektedir. Türkiye'yi ve sanayi sonrası toplumu ele aldığımızda yukarıdakilerden hangisi ya da hangilerini söyleyebiliriz?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
Türkiye 20. yüzyıla tam bir tarım toplumu olarak girmiş, Cumhuriyet’in kuruluşu ile sınırlı düzeyde sanayileşme gerçekleştirilebilmiş, sanayileşme ancak yüzyılın ikinci yarısından sonra, özellikle kırdan kente göçün etkisiyle hız kazanabilmiştir. Günümüzde ise Türkiye tarım toplumu özelliklerini geride bırakmış, sanayi toplumu karakterini benimsemiş ancak halen sanayi sonrası toplum kriterlerini Bell’in çizdiği çerçeve içinde sınırlı bir şekilde taşıyan bir ülke görünümündedir. Bu değerlendirme ekseninde aslında Türkiye’nin sınıfsal kompozisyonu, üretim biçimi, teorik bilginin ve teknolojinin üretimde kullanılması gibi sanayi sonrası topluma ilişkin temel dinamikler çerçevesinde ele alınmalıdır. Bu nedenlerle Türkiye üretim aşamalarında halen Batı’nın sanayi sonrası toplumlarından teorik bilgi ve teknoloji desteği almakta sanayileşmesini Batı’ya bağımlı bir şekilde sürdürmektedir. Türkiye sanayi sonrası toplumun en tipik özelliklerinden biri olan geleneksel tarımsal ve sanayi üretimindeki istihdam edilen nüfus açısından anlamlı bir gelişim göstermiştir. Artık Türkiye’de uzun zamandır hizmet sektöründe istihdam edilen nüfus oranı tarımda ve sanayide istihdam edilenleri geride bırakmış görünmektedir. 2012 yılı Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü Araştırması Mart 2012 Sonuçları’na göre istihdam edilenlerin yüzde 23,6’sı tarım, yüzde 19,8’i sanayi, yüzde 5,9’u inşaat, yüzde 50,7’si ise hizmetler sektöründe yer almıştır. Dolayısıyla Türkiye'nin sanayi sonrası toplumlara özgü hiçbir kriteri taşımadığını söylemek doğru bir ifade olmaz. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.
20.Soru
Siyaseti devletin toplumsal hayat içindeki rolünün iç güvenlik, dış güvenlik ve adaletin sağlanmasıyla sınırlı tutulması ve iktisadi alanın bütünüyle serbest bırakılması görüşünü ifade etmek amacıyla kullanılan terim şıklardan hangisidir?
Laissez-faire |
Lasse Passe |
Modernleşme |
Korporatizm |
Postmodernizm |
Laissez-faire siyaseti devletin toplumsal hayat içindeki rolünün iç güvenlik, dış güvenlik ve adaletin sağlan- masıyla sınırlı tutulması ve iktisadi alanın bütünüyle serbest bırakılması görüşünü ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir (Yayla, 2005: 137-140).
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ