Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Doğum/ölüm oranlar. II. Diyet ve beslenme alışkanlıkları. III. Mülk edinme. Foucault'nun "biyo-iktidar" kavramından yola çıkıldığında yukarıdakilerden hangileri biyo-iktidarın müdahale alanına girmektedir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I-II |
I-III |
Foucault, Cinselliğin Tarihi (2010) adlı kitabında modern çağda biyo-iktidar olarak adlandırdığı farklı bir iktidar biçimini tartışır. Disipline edici iktidar insanların davranışlarına odaklanırken biyo-iktidarın temel hedefi doğrudan insan bedenidir. Basit bir mantıkla doğum ölüm oranları, doğurganlık, hastalık, yaşam süresi, diyet ve beslenme alışkanlıkları üzerinden bir tür nüfus planlamasına odaklanır. Özellikle 18. yüzyıldan sonra politik birimlerin demografik yapıyı kontrol etme, düzenleme gayreti içine girdikleri görülmektedir. Ancak bunun için uyguladıkları yöntem -tercih ettikleri teknik kapatma- men etme ya da zarar vermeyi içermez. Daha çok söylemler geliştirerek iktidar ve kontrolü gündelik hayata taşırlar ve yayarlar. Bu bağlamda tıp, psikiyatri, sosyal hizmetler gibi pek çok uzmanlık alanlarının söylemleri bireyleri ikna ederek çok daha yaygın ve ince bir formla itaate zorlar. Bu bağlamda cinsellik alanı kontrol edilmeye çalışılır. Bu bilgiler ışığında doğru yanıt D şıkkıdır.
2.Soru
Baudrillard, Disneyland örneği ile simülasyon evreninde “gerçekle” “düşsel”, “gerçekle”“sahte” arasındaki farkın ortadan kalktığını söyler. Bu belirlemeye göre aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? I. Disneyland “gerçek” Amerika’nın bir Disneyland’a benzediğini gizlemeye yaramaktadır II. Disneyland örneği sıradan, gündelik yaşantının bir hapishaneyi andırdığını gizlemeye çalışan toplumsal bir yapının hapishaneler inşa etmesine benzemektedir III. Disneyland’ı düşsel bir evren olarak sunma arzusunun gerisinde yatan şey, Disneyland’ın dışında kalan evrenin gerçek bir evren olduğuna inandırma düşüncesidir IV. Disneyland’ı çevreleyen Los Angeles ve Amerika gerçeğe değil, hiper gerçeğe ve simülasyona aittir V. Disneyland örneğinde sorun yanıltıcı bir yeniden canlandırılmış gerçeklikten çok, gerçeğin gerçeğe benzemediğini gizleyebilmek ve gerçeklik ilkesinin devamını sağlayabilmektir
I - II -III - IV - V |
I - II -III - IV |
II -III - IV - V |
I - II - V |
I - III - IV - V |
Simülasyon evreninde “gerçekle” “düşsel”, “gerçekle” “sahte” arasındaki farkın ortadan kalktığını söyleyen Baudrillard bu belirlemeyi, Disneyland örneğinde şöyle açıklar (Baudrillard, 2010: 28- 29): Disneyland, bütün simulakr düzenlerinin iç içe geçtiği kusursuz bir modeldir. Disneyland her şeyden önce; Korsanlar, Geleceğin Dünyası vb. şeylerden oluşan bir illüzyon ve fantazm oyunudur. Disneyland’ın her köşesinde nesnel bir Amerika profiliyle karşılaşabilmek mümkündür. Burada, Amerika’nın sahip olduğu tüm değerler minyatürleştirilmekte ve çizgi filmler aracılığıyla coşarak, kendilerinden geçmektedirler. Aslında kalabalıkları buraya çeken de budur. Baudrillard’a göre, Disneyland “gerçek” ülkenin “gerçek” Amerika’nın bir Disneyland’a benzediğini gizlemeye yaramaktadır. Bu durum, sıradan, gündelik yaşantının bir hapishaneyi andırdığını gizlemeye çalışan toplumsal bir yapının hapishaneler inşa etmesine benzemektedir. Disneyland’ı düşsel bir evren olarak sunma arzusunun gerisinde yatan şey, Disneyland’ın dışında kalan evrenin gerçek bir evren olduğuna inandırma düşüncesidir. Oysa Disneyland’ı çevreleyen Los Angeles ve Amerika gerçeğe değil, hipergerçeğe ve simülasyona aittir. Burada sorun yanıltıcı bir yeniden canlandırılmış gerçeklikten çok, gerçeğin gerçeğe benzemediğini gizleyebilmek ve gerçeklik ilkesinin devamını sağlayabilmektir (Ritzer, 1997: 96). Baudrillard’ın Amerika (1996a: 63) adlı eserinde bahsettiği, Amerikalıların saplantı haline gelmiş korkusu olan ışıkların sönmesi, Disneyland ile de engellenmiş olmaktadır. Disneyland tam bir ışık gösterisidir. 24 saat her yerde ışıkların yandığı bir ülke olan Amerika’nın bu küçük minyatürü de karanlığa karşı korkusunu ışık gösterileriyle gidermektedir.
3.Soru
Eklektizmin tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
İnsan kültürünün yapılar aracılığı ile anlaşılabileceğini savunan ve bu görüşlerini özellikle dil üzerinde modelleyen yapısalcılıktan büyük oranda etkilenen ama ondan farklılaşan bir düşünce akımıdır. |
Genel olarak tek bir perspektiften ziyade farklı perspektifler açısından yaklaşmayı öngörür ve pek çok alanda kullanılır. |
Kültür, sanat ve politika alnında ilerici ve yenilikçi anlamında kullanılan bir terimdir. |
Birbirinin zıttı, çelişkili olguların uzlaştırılarak birleştirilmesi anlamında daha çok felsefe ve dinde kullanılan bir kavramdır. |
Olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir. |
Olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir. Bu yaklaşım, bütüncül bir tutarlılığı olanaksız kılması nedeniyle eleştirilir. Senkretizm (syncretism); birbirinin zıttı, çelişkili olguların uzlaştırılarak birleştirilmesi anlamında daha çok felsefe ve dinde kullanılan bir kavramdır. Örneğin dinsel varsayımlarda ya da metinlerde bilimsel içerik aramak gibi. Ayrıca farklı bir anlamda dilbilimde de yer bulur. Avangart (avangarde); kültür, sanat ve politika alnında ilerici ve yenilikçi anlamında kullanılan bir terimdir.
4.Soru
Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkeleri aşağıdakilerden hangisi ya da hangileridir?
I. İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır.
II. Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir.
III. Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır.
IV.Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir.
II-III |
I-II-III |
II-IV |
I-II-III-IV |
III-IV |
Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel
ilkeleri:
1. İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır. Wallerstein 20. Yüzyılda bu durumun tarihsel gelişiminin ve kapitalist sistemin yayılmasının detaylı analizini yapmıştır.
2. Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir. Politik bölünmeler ekonomik gereksinmelere hizmet eder ve politik hâkimiyet gelişmeye engel bile olabilir.
3. Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. Bu ayrımlar ulusal gibi
görünmekle beraber aslında daha çok bölgesel ayrımlardır.
4. Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir.
5.Soru
“Postmodern Durum” adlı eserin sahibi olan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Karl Marx |
Emmanuel Kant |
Friedrich Nietzsche |
Jean-François Lyotard |
John Locke |
Postmodernizm denince akla ilk gelen düşünürlerden biri olan Lyotard’ın, postmodernizme ilişkin görüşleri çoğunlukla “Postmodern Durum” adlı kitabında bulunabilir. Doğru yanıt D'dir.
6.Soru
Postmarksizmin etkilendiği Marksist teorisyen aşağıdakilerden hangisidir?
Althusser |
Mouffe |
Laclau |
Cutler |
Hirst |
Postmarksizmin etkilendiği Marksist teorisyen Althusser’dir.
7.Soru
Bauman’a göre, neden postmodern farklılık ve olumsallık coşkusu, modern tek tiplilik ve keskinlik hülyasının tahtına oturmuş değildir?
Kapasite yoksunluğu yüzünden |
Zorbalık ve vicdansızlık taşıyan yaşam koşullarından kaynaklı |
Farklılık yaratması dolayısıyla |
Bütünselleştirici bir öngörünün ortaya çıkışı sebebiyle |
Tutarsızlık yüzünden |
Postmodern olarak adlandırılan durumda ortaya çıkan manzaranın hiç kuşkusuz, net sınırlar, berrak ayrılmalar ve saf tözler bağlamında modernliğin yaşadığı deneyimlerin sonucu olduğunu ileri süren Bauman’a göre, postmodern farklılık ve olumsallık coşkusu, modern tek tiplilik ve keskinlik hülyasının tahtına oturmuş değildir. Dahası bunu asla başaramayacaktır. Çünkü bunu yapabilecek veya başarabilecek bir kapasiteye sahip değildir. Daha önce de belirttiğimiz gibi Bauman’a göre, postmodern zihniyet ve pratik, doğası gereği, hiçbir şeyin yerine geçemez, hiçbir şeyi eleyemez, hatta hiçbir şeyi marjinalleştiremez.
8.Soru
Wallerstein’ın sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşudur.İkincisi nedir?
Bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruş |
Sosyoloji bilimi içerisinde Marksist tarihsel sosyoloji geleneği içinde düşünülen duruş |
Eleştirel ve tarihsel bir bakış açısıyla geliştirdiği Dünya Sistemi Kuramı duruşu |
Ülkelerin ve kimi büyük ölçekli ulus ötesi şirketlerin ekonomik alandaki aktivitelerini ve işlevlerini tarihsel bir perspektiften yorumlayan duruş |
Tarih, antropoloji, coğrafya ve uluslararası ilişkiler gibi birçok farklı bilim alanında kavramsal ve analitik bir çerçeve olarak pek çok bilim insanı tarafından kullanılmış duru |
Genel olarak düşünüldüğünde, Wallerstein’ın sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşu, ikincisi ise bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruşudur.
9.Soru
Baudrillard’a göre artık gerçekliğin yerini simülasyonun aldığı Batı toplumlarında kitleler giderek ortadan kalkmakta, buharlaşmakta ve onların yerini “................” almaktadır.Cümlede boş kalan yere en uygun sözcük hangisidir?
Çoğul insanlar |
Tepkisiz kalabalık |
Cesur insanlar |
Sessiz yığınlar |
Saçma durumlar |
Baudrillard’a göre artık gerçekliğin yerini simülasyonun aldığı Batı toplumlarında kitleler giderek ortadan kalkmakta, buharlaşmakta ve onların yerini “sessiz yığınlar” almaktadır.
10.Soru
Baudrillard’ın, hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte eleştirel bir bakışla kaleme aldığı ve çağdaş Batı toplumlarının bir çözümlemesini içerdiği kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
Simülakrlar ve Simülasyon |
Sessiz Yığınların Gölgesinde |
Foucault'yu Unutmak |
Tüketim Toplumu |
Sanat Komplosu |
Baudrillard’ın “Tüketim Toplumu” kitabı, hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte eleştirel bir bakışla çağdaş Batı toplumlarının bir çözümlemesini içermektedir.
11.Soru
Foucault'nun akademik analizlerinde başlangıç noktası olan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Jürgen Habermas |
Raymond Roussel |
Jacques Derrida |
Ferdinand de Saussure |
Pierre Bourdieu |
Doğru cevap B şıkkıdır.
12.Soru
Baudrillard'ın bir köken ya da gerçeklikten yoksun gerçekliğin modeller aracılığıyla yeniden türetilmesi anlamında kullandığı kavram hangisidir?
Simülasyon |
Feindre |
Dissumuler |
Semiyotik |
İkon |
Baudrillard, simülasyon kavramını bir köken ya da bir gerçeklikten yoksun gerçekliğin modeller aracılığıyla yeniden türetilmesi anlamında kullanır. Simüle etmek -mış gibi yapmak değildir. Birebir gerçeğin yeniden üretilmesidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
13.Soru
Gerçek dünyanın ortadan kalkmasının kusursuz bir cinayet olduğundan söz eden Baudrillard'a göre kusursuz cinayetin suç kanıtı nedir?
Gerçeklik |
Simülasyon |
Kusursuzluk |
Işık oyunları |
Düşsel evren |
Baudrillard, gerçek dünyanın ortadan kalkmasının kusursuz bir cinayet olduğundan söz eder ve kusursuz cinayetin suç kanıtının “kusursuzluk”
olduğunu vurgular. Böylece bu durum, dünyanın eksikliklerini tamamen gidermek, onu mükemmelleştirmek anlamına geldiği kadar dünyanın sonu
olduğunu da ifade etmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
14.Soru
Baudrillard'a göre, reklamlar aracılığı ile iletilen “arabanızı çarpın, gerisini sigorta halleder” mesajı, bireylerin sıkıntı duymalarına gerek olmadığı, firmaların bu işleri kolayca halledebileceği yeter ki bireyin buna istekli olması anlamına gelir.
Böylesi bir mesajın verildiği toplumları Baudrillard nasıl kavramsallaştırmıştır?
Tüketim toplumu |
Endüstri toplumu |
Kitle toplumu |
Modern öncesi toplumlar |
Gösteri toplumu |
Tüketim toplumu var olmak için nesnelere ihtiyaç duyar. Aslında bu durum nesneleri yok etme ile aynı anlamı taşır. Çünkü nesnelerin kullanımı demek, nesnelerin yavaş yavaş kaybolması, tüketilmesi demektir. Nesnelerin yok etme gereğinden fazla olarak var olduğu ve yok oluşlarında bir zenginliğe tanıklık ettiklerini belirtir. Örneğin, reklamlar aracılığı ile size iletilen mesaj, “arabanızı çarpın, gerisini sigorta halleder” ifadesi, bireylerin sıkıntı duymalarına gerek olmadığı firmanın bu işleri kolayca halledebileceği yeter ki bireyin buna istekli olması anlamına gelir. Baudrillard, bunun kapitalist sistemin kendini yeniden üretmesine dönük bir uygulaması olduğunu ifade eder.
Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.
15.Soru
'' Anlamla yaşayan anlamla ölür.'' sözünü söyleyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Stevenson |
Marx |
Baudrillard |
Drucker |
Weber |
Baudrillard anlamla yaşayan anlamla ölür sözünü söylemiştir. Postmodern dünya anlamdan yoksundur; postmodernite, teorilerin boşlukta süründükleri, güvenli herhangi bir limana demirlemedikleri bir nihilizm evrenidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi radikal demokrasi ile ilgili doğrudur?
Hakları bireyci olarak görür. |
Liberal demokrasi karşıtıdır. |
Özne tekilliğini savunur. |
Demokrasi alanını genişletir. |
Proletarya hareketine dayanır. |
Radikal demokrasi projesi, demokrasiyi savunmaya ve demokrasinin uygulanabilirlik alanlarını yeni toplumsal ilişkileri kapsayacak şekilde genişletmeye çalışmaktadır. Hakları bireyci bir çerçevede değil, “demokratik haklar” olarak gören radikal demokrasi projesi, liberal demokratik geleneğin öğeleri arasında başka türden bir eklemlenme yaratmayı amaçlar. Bu, mümkün olan en çok sayıda demokratik mücadelelerin eklemlenmesinin sonucu olacak yeni bir hegemonya yaratacaktır. Mouffe’a göre ihtiyacımız olan şey, demokratik değerlerin bir hegemonyasıdır ve bu da demokratik pratiklerin çoğaltılmasını, bir özne-konumları çoğulluğunun demokratik matris yoluyla oluşturulmasına el verecek şekilde çok daha çeşitli toplumsal ilişkiler içinde kurumlaştırılmasını gerektirir. İşte bu şekilde, Mouffe, demokrasiyi savunmakla kalmayıp, onun derinleştirilmesini de önermiş olmaktadır.
17.Soru
Touraine aşağıdaki hangi çalışmasında sadece sosyoloğun toplumsal hareketleri nasıl inceleyeceğini değil, aynı zamanda bu hareketlerin oluşumunda ve kendilerini anlamalarında “akıl hocalığı” yapmadan ve onlar adına konuşan biri olmadan onların kendilerini tanımlama, anlama ve geliştirme süreçlerine nasıl yardımcı olabileceğini tartışır ve öneriler getirir?
The Academic system in American Society |
Critique of Modernity |
The Post-Industrial Society |
The Return of the Actor |
What is Democracy? |
The Return of the Actor adlı çalışmasında Touraine sadece sosyoloğun toplumsal hareketleri nasıl inceleyeceğini değil, aynı zamanda bu hareketlerin oluşumunda ve kendilerini anlamalarında “akıl hocalığı” yapmadan ve onlar adına konuşan biri olmadan onların kendilerini tanımlama, anlama ve geliştirme süreçlerine nasıl yardımcı olabileceğini tartışır, öneriler getirir
18.Soru
Michel Foucault'un Les mots et les Choses adlı kitabı kaç yılında yayımlanmıştır?
1937 |
1942 |
1953 |
1966 |
1972 |
1966
19.Soru
Küresel kapitalist dünya ekonomisi dördüncü aşamasına hangi olayla geçmiştir?
Bolşevik Devrimi |
2. Dünya Savaşı |
Amerika'nın keşfi |
Endüstri Devrimi |
Büyük Buhran |
1750’li yıllarda başlayan endüstri devrimi ile üçüncü döneme girilmiş ve İngiltere hızlı bir şekilde lider merkez ülke olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemin sona erişini Birinci Dünya Savaşı’nın bitişine bağlayan Wallerstein’a göre dördüncü dönemin başlangıcı ise 1917 Bolşevik Devrimi’dir. Doğru cevap A şıkkıdır.
20.Soru
"..........................., modernist bir proje olarak kabul edilen Marksizm’den daha çok 1960’lı yıllardan itibaren güçlenen postyapısalcılık, psikanaliz ve postmodernizm düşüncelerinden etkilenmiştir." Boşluğa hangisi gelmelidir?
Postmarksizm |
marksizm |
Kapitalizm |
modernizm |
yapısalcılık |
Postmarksizm, modernist bir proje olarak kabul edilen Marksizm’den daha çok 1960’lı yıllardan itibaren güçlenen postyapısalcılık, psikanaliz ve postmodernizm düşüncelerinden etkilenmiştir."
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ