Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıda "nihilizm" ile ilgili verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
Yalnızca var oluş formunda ortaya çıkar. |
Yunanca hiçlik anlamındaki “nihil” kökünden gelir. |
"Anomi"nin zıttıdır. |
Yaşamın bir anlamı ve gerçekliği olduğunu savunur. |
Moral değerlerin sonradan soyut olarak ortaya çıktıklarını savunur. |
Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Foucault'ya göre "belli bir yerde ve zaman diliminde bilimsel bilgi üretimini belirleyen yapıları" ifade eden kavram hangisidir?
söylem |
arşiv |
episteme |
soykütüğü |
paradigma |
Foucault, episteme terimini belli bir yerde ve zaman diliminde bilimsel bilgi üretimini belirleyen yapıları ifade etmek için kullanır.
3.Soru
I. Bilgi ve teknoloji artık daha önemlidir II. İktisadi büyümeye odaklıdır III. İktisadi büyüme eskisinden daha fazla bilgiye ve toplumun yaratıcılığına dayanır IV. Toplumsal mücadelenin temelinde, emek ile sermaye arasındaki mücadele yatar Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri Alain Touraine’nin programlanmış toplum kavramını açıklamada kullanılabilir?
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
I, II ve IV |
Yalnız IV |
Touraine’e göre, sanayi toplumun yerini almakta olan sanayi-sonrası veya programlanmış toplumda öncelikli olarak bilgi ve teknoloji daha önemli bir hale gelmiş olup, bu yeni toplum sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmıştır. Dahası bu yeni toplum sanayi toplumunun sahip olduğundan çok daha fazla bir yatırım kabiliyetine de sahiptir. Bunlara rağmen, bu toplumun merkezinde yer alan esas toplumsal mücadele sanayi toplumunda olduğu gibi emek ile sermaye arasındaki mücadele ya da sermaye birikimi ve onu mümkün kılan sömürü değildir. Zira iktisadi büyüme artık sadece sermaye birikimine dayanmamakta aksine eskisinden daha fazla olarak bilgiye ve toplumun yaratıcılığına dayanmaktadır.
Dolayısıyla doğru cevap C'dir. Çünkü, yukarıda da ifade edildiği gibi, Touraine’e göre, toplumsal mücadelenin temelinde, emek ile sermaye arasındaki mücadele yatmaz.
4.Soru
I. Anlamın durağan olması
II. Hiçbir zaman tam ve kesin olan nihai anlama varılamaması
III. Anlamın istikrarsız olması
Derrida'nın "anlam" ile ilgili görüşlerine bağlı olarak yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
I-II |
I-III |
II-III |
Yalnız II |
Yalnız III |
Derrida’ya göre “anlam”, bağlam içinde hem gösterilenin gördüğü fonksiyona hem de bilişsel şemamızdaki onun imajlarına gönderme yaptığından sürekli olarak hem “farklılaşır” ve böylelikle hem de hiçbir zaman tam ve kesin olan nihai anlama varılamayacağından sürekli kesin “anlama”ya kadar bir ertelenme durumu vardır. Yani anlamlar, istikrarsızdır. Bu bilgilere göre doğru yanıt C şıkkıdır.
5.Soru
Agonistik demokrasinin bir diğer adı aşağıdakilerden hangisidir?
Müzakereci |
Radikal |
Çatışmacı |
Uzlaşmacı |
Doğrudan |
Agonistik demokrasi, radikal demokrasi kuramlarından biridir. Diğeriyse müzakereci demokrasidir. Siyasetin ontolojik olarak dost-düşman ikilemi ve fark ilişkisi üzerinden gerçekleşen bir faaliyet olduğuna vurgu yapan Laclau ve Mouffe, agonistik demokrasinin (çatışmacı çoğulculuk) kimliklerin farklılıklarını tanıyan ve dikkate alan bir demokrasi ve kamusal alan inşa etmenin peşine düşmüşlerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.
6.Soru
Disipline edici iktidar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Biyo-iktidarın tekrarı ve devamıdır. |
Suçlu herkesin gözü önünde cezalandırılır. |
Temel hedefi doğrudan insan bedenidir |
Kesintisizdir, yaygındır her yerdedir. |
İstenen davranışı göstermeyenleri “normallik standartlarına” uydurmaktır. |
Doğru cevap E şıkkıdır. Bireyler, sürekli gözetlendiklerini düşünerek istendik davranışlar sergilemeye çalışırlar. Yani bireyler de “kendini-gözetimi” genel bir gözetim sisteminin bir parçası olarak içselleştirirler. Kısaca bu disiplin tekniğinin amacı, istenen davranışı göstermeyenleri “normallik standartlarına” uymalarını sağlayarak “normalleştirmektir. Böylelikle, bireyler herkese uygulanan eğitim ve ıslah metotlarıyla “itaatkâr” uydular hâline getirilir.
7.Soru
Post-moderniteyi gelişen kitle medyası, iletişim ve kitle tüketimi ile yine kitle
tüketimi ve yeni dönemin getirdiği ve yaygınlaşan yönlendirilmiş iletişim, sembolik tüketim ve zaman ve mekânın daralması ile ilişkilendiren sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Jean Baudrillard |
Stephen Crook |
Jan Pakulski |
Fredric Jamerson |
Zygmunt Bauman |
Jean Baudrillard
8.Soru
- Küreselleşmenin,uzlaşı, düzen ve tekillik fikrini barındırması
- Küreselleşme sürecinin herkesin hemfikir olduğu varsayılan etkilerinin aslında tümüyle birleştirici olmadığı
- Küreselleşmenin bütün yaşam biçimlerine izin vermesi
- Küreselleşme olarak görülen şeyin yerelleşme olması
- Küreselleşme ile otoritesini tanıdığı hiçbir mahkemenin olmaması
Hangisinde Bauman'ın küreleşmeye dair görüşleri verilmiştir?
II ve IV |
I ve III |
III ve V |
IV ve V |
II ve III |
Küreselleşme sürecinin olumlu tarafları yanında olumsuz yönlerini de dikkate alan Bauman, küreselleşme sürecinin herkesin hemfikir olduğu varsayılan etkilerinin aslında tümüyle birleştirici olmadığını belirtir. Bauman’a göre, küreselleşme birleştirdiği kadar bölmektedir de. Bauman, yerkürenin tek tipliliğini artıran nedenlerle bölen nedenlerin özdeş olduğunu ileri sürmektedir. Ona göre iş ve finans dünyasının ve bilgi akışının yerküre çapında ortaya çıkışının yanı sıra, bir “yerelleşme”, mekân sabitleme süreci de işlemektedir. Dolayısıyla Bauman’a göre, bazıları için küreselleşme olarak görülen şey başkaları için yerelleşme anlamına geliyor; bazıları için yeni bir özgürlüğün emaresi olan şey başkalarının üzerine davetsiz ve kötü bir kader olarak çullanıyor. Örneğin Sovyetler Birliği’nin ve Yugoslavya’nın dağılmasıyla yeni ulus-devletlerin özgürlüklerini ilan etmeleri küreselleşme sürecinin onlar tarafından olumlu olarak değerlendirilmesine; ulus-devlet yapılarının ve milli kültürlerin birtakım küreselleştirici güçlerin olumsuz etkisine maruz kalması ise bu etkiye maruz kalanlarca küreselleşme sürecinin olumsuz olarak değerlendirilmesine neden olmaktadır.Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
demografi |
jeoloji |
coğrafya |
antropoloji |
sosyoloji |
Demografi, dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalı.
10.Soru
Derrida’ nın temel düşünce ve kavramları ile ilgili “yapı sökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra hem sözcüğe hem de karalamasına metinde yer vermeyi önermektedir” ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
Yapı söküm |
Silme |
Fark ve erteleme |
İz |
Oyun |
Doğru cevap B şıkkıdır. Yapısöküm metodunun diğer önemli bir tekniği de “silmedir”. Derrida, yapı sökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra hem sözcüğe hem de karalamasına metinde yer vermeyi önermektedir.
11.Soru
I. En tepedeki yapılarla ilgilenir.
II. Yeni bilgiden bahseder.
III. Yeni bir yönetici elitten bahseder.
IV. Toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği ile ilgilenmez.
Bell ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?
I ve II |
II ve III |
I, III ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Bell sadece en tepedeki yapılarla ilgilenir. Yeni bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahseder; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmez. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Tek bir perspektiften ziyade farklı perspektifler açısından yaklaşmayı öngören ve pek çok alanda kullanılan yaklaşım hangisidir?
Sosyal parçalanma |
Farklılaşma |
Çoğulculuk |
Eklektizm |
Senkretizm |
Çoğulculuk genel olarak tek bir perspektiften ziyade farklı perspektifler açısından yaklaşmayı öngörür ve pek çok alanda kullanılır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Posmarksizm'de hegemonya kavramı için yanlıştır?
Kültürel liderlik üzerinde odaklanmak için geliştirilmiştir |
Herhangi bir kurucu öznenin ya da merkezin ürettiği bir iktidardır |
Çoğulculuğun yerleşmesinde ve karmaşıklığın anlamlandırılmasında önemlidir. |
Antagonizmaların (çatışmaların) kesiştiği bir alanda ortaya çıkar. |
“Çoğulcu” bir mücadeleyi gündeme getirmiştir. |
Hegemonya, herhangi bir kurucu öznenin ya da merkezin ürettiği bir iktidar değildir.
14.Soru
Aşağıdaki iktidar türleri ve odaklandığı alanları belirten eşleştirmelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Mutlak İktidar: insan bedeni
II. Disipline edici iktidar: insan davranışları
III. Biyo-iktidar: insan davranışları
I, II ve III |
I ve II |
I ve III |
yalnız II |
yalnız III |
Disipline edici iktidar insanların davranışlarına odaklanırken biyoiktidarın temel hedefi doğrudan insan bedenidir.
15.Soru
Daniel Bell'in tarihsel eğilim olasılıklarının ana hatlarını ortaya koyma çabasına verdiği isim nedir?
Sosyolojik analiz |
Tahmin |
Toplumsal önkestirim |
İdeoloji |
Hedonizm |
Bell toplumsal olayların ve olguların tahmin edilmesiyle önkestirimi birbirinden ayırır. Ona göre tahmin olayların sonuçları ile ilgilenirken, toplumsal önkestirim tarihsel eğilimler dizgesinin olasılıklarının ana hatlarını çıkarmaya çalışır. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri Veysel Bozkurt'un belirttiği sanayi sonrası toplumun belirgin özelliklerindendir: I.Ekonomik yapıdaki dönüşüm II. Yükselen yeni sınıflar III. Bilginin artan rolü IV. Enformasyon teknolojileri V. Sanayi sonrası toplumun diğer karakteristikleri
Yalnız I |
I ve II |
I,II ve III |
III ve V |
Hepsi |
Veysel Bozkurt (2010) sanayi sonrası topluma ilişkin belirgin özelliklerini Daniel Bell ve diğer sanayi sonrası toplum kuramcıları olan Alain Touraine ve Masuda’nın yaklaşımlarını da kapsayacak biçimde şu başlıklar altında değerlendirmiştir:
1. Ekonomik yapıdaki dönüşüm
2. Yükselen yeni sınıflar
3. Bilginin artan rolü
4. Enformasyon teknolojileri
5. Sanayi sonrası toplumun diğer karakteristikleri
Doğru cevap E seçeneğidir.
17.Soru
Wallerstein'ın dünya ekonomilerindeki yer değiştirme dönemlerine göre 1640'lı ve 1750'li yıllar arasındaki dönemde merkez ülkelerin temel amacı nedir?
Çok uluslu şirketleri egemen kılma |
Kapitalist tarımsal üretimi artırma |
Kolonileştirme ve coğrafi genişleme |
Endüstriyel üretimi yaygınlaştırma |
İstihdam alanları yaratma |
Wallerstein'ın dünya ekonomilerindeki yer değiştirme dönemlerine göre Fransa ve Hollanda’nın merkez ülke olarak öncülük ettiği ikinci dönem, 1640 ile 1750’li yıllar arasında yaşanmıştır. Bir durgunluk dönemini içeren bu dönemde ticari kapitalizm hâkimdir ve ulus devletlerin güçlerini merkezileştirdiklerini gördüğümüz bir dönemdir. Ticari kapitalizmin ortaya çıkmış olan ulus devletlerin güç ve zenginliklerini arttırmalarına ve merkezileşmelerine yardımcı olduğu bu dönemde merkez ülkelerin temel amacı kolonileştirme ve coğrafi genişlemeyi mümkün olduğunca ileriye taşımaktır. Hollanda, Fransa ve İngiltere arasında bu amaç etrafında şekillenen büyük çekişmelerin gözlemlendiği bir dönemdir
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Postmarksizme yöneltilen eleştirilerden biri değildir?
Nedensellik ilişkisini redederler. |
Marksizmi dışı söylemler öne sürerler. |
Söylemsel idealizme yakalanmaktadır. |
Sosyalist projeyi sınıfsızlaştırmaya çalışır. |
Marksizm eleştirileri yeni değildir. |
Her türlü maddi pratiği, üretim ilişkilerini, sınıf mücadelelerini vb. tartışmanın dışına iterek bütün bir tarihin ve yaşamın söylemsel olarak kurulduğunu iddia eden Postmarksistlerin söylemi tarih-dışı, kuşatıcı ve herşeyi kurucu bir kategori varsaymaları da özcü bir yaklaşım olarak eleştirilmektedir. Örneğin, Norman Geras her nesnenin söylemsel olarak anlaşılabileceğini söyleyen Laclau ve Mouffe için söylemsel idealizme yakalanmakla suçlamaktadır. Ayrıca, bununla bağlantılı olarak, bireyin sosyo-ekonomik açıdan işgal ettiği yerle, politik-ideolojik çıkarlar arasında herhangi bir zorunlu ilişki olmadığının iddia edilmesi ve bu şekilde, sınıf ile politik çıkarlar arasındaki zorunlu bağın koparılması, politika ve ideolojiyi kendi kendini yaratan pratikler haline getirmektedir. Bu yönüyle, eleştirmenleri tarafından Postmarksist kuramın “sosyalist projeyi sınıfsızlaştırma” girişimi olarak okunduğunu belirtmek gerekir. Best ve Kellner, Laclau ve Mouffe’un indigemecilik, özcülük eleştirilerinin, tarih ve proletarya konusundaki teleolojik vizyonların eleştirisinin Marksist gelenek içerisinde çoktan yapılmış olduğunu gözden kaçırdıklarını iddia eder. Laclau ve Mouffe’un Postmarksist kuramının Marksist teoriyle uzaktan yakından bir ilişkisi olmadığını düşünen Norman Geras bu kuramın esasen Marksizm-sonrası (postMarksizm) olarak değil de Marksizm-dışı (ex-Marxism) olarak adlandırılması gerektiğini savunmaktadır.
19.Soru
Wallerstein'ı sosyoloji alanında öne çıkaran iki duruşu aşağıdakilerden hangisidir? I- Eleştirel bakış açısı II- Objectivite eleştirisi III- Küreselleşme eleştirisi IV- Marksist kavramsallaştırma
I-IV |
II-III |
I-II |
I-III |
II-IV |
Genel olarak düşünüldüğünde, Wallerstein’ın
sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki
önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin
eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşu, ikincisi ise bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış
bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruşudur.
20.Soru
Malın kullanım değeri bize fayda sağlamasını, değişim değeri ise alışveriş üzerinden ticari değerini ifade eder. Bu bağlamda, bireyin nesneleri tükettikçe kendisine sağladığı prestij ile ilgili olan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
İdeolojik boyut |
İşleyiş felsefesi |
İletişim araçları |
İmge belirtme |
Gösterge değeri |
Malın kullanım değeri bize fayda sağlamasını, değişim değeri ise alışveriş üzerinden ticari değerini ifade eder. Gösterge değeri ise bireyin nesneleri tükettikçe kendisine sağladığı prestij ile ilgilidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ