Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Tüketimin mutluluk anlamına gelmesi
II. Bireyin tercihlerinin çoğalması
III. Toplumun refaha ulaşması
Yukarıdakilerden hangileri "üst gerçeklik"i (hiper-realite) yaratan unsurlardır?
I-II |
I-III |
II-III |
Yalnız II |
Yalnız III |
Baudrillard’a göre günümüzde tüketimin ilerleme ve mutluluk anlamına gelmesini ve bireyin tercihlerinin çoğalmasını, sistem tarafından üst gerçeklik (hiper-realite) yaratılarak demokrasinin varlığı ile örtüştürülmekte ve toplumun refah anlayışının göstergesi sayılmaktadır. Oysa bu bir yanılsamadır. Yanılsama olduğu için toplumun refaha ulaştığı iddia edilemez.
2.Soru
Foucault’a ait aşağıdaki kavramlardan hangi ikisi ‘iktidar’ kavramıyla ilişkilidir?
Benlik- söylem |
Söylem- arşiv |
Benlik- arşiv |
Söylem- soykütük |
Benlik – soykütük |
Foucault’un temel görüşlerini yansıtan önemli bazı teknik terimler şunlardır; benlik, soykütük, arşiv, söylem, arkeoloji. Bunlar içerisinde Benlik ve söylemi iktidar kavramıyla ilişkilendirir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi post-yapısalcılığın temel önermelerinden değildir?
Post-yapısalcılık, yapısalcılığın aksine tarihseldir. |
Post yapısalcılar “benliğin” ayrı, tekil ve tutarlı bir varlık olduğu görüşünü savunur. |
Post-yapısalcılar bir metnin tek bir amacının, anlamının ve tekil bir var oluşa sahip olduğu fikrini reddederler. |
Post-yapısalcı metin analizlerinde okuyucu, yazarın yerini alır. |
Post-yapısalcılar, hiyerarşi içinde “baskın olanın temel niteliği” kavramını reddederler. |
Post yapısalcılar “benliğin” ayrı, tekil ve tutarlı bir varlık olduğu görüşüne katılmazlar. Aksine birey, birbiriyle çatışan bilgi hükümleri (toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf, kariyer vb. gibi) arasındaki gerilimlere sahiptir.
4.Soru
Baudrillard'ın incelediği göstergenin dört hali için aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? I. Birinci aşama modern öncesi toplumlarda ortaya çıkar II. İkinci aşaması Rönesans ve Endüstri Devrimi arasında üstünlük kurar III. Üçüncü aşaması Endüstri Devrimi ile başlar. IV. Dördüncü aşama II. Dünya Savaş'ından kısa bir süre sonra başlar ve günümüze kadar gelir
I-II |
I-II-III-IV |
II-III |
II-III-IV |
III-IV |
Birinci aşama modern öncesi toplumlarda ortaya çıkar. Burada önemli olan etken modern öncesi toplumlarda dilin aracısız olmasıdır.
Göstergenin ikinci aşaması, bu doğrudan sembolik ilişkiden bir uzaklaşmayı işaret eder. Gösterge, kabaca Rönesans ve Endüstri Devrimi arasında üstünlük kurmuştur.
Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir.
Göstergenin dördüncü aşaması İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra başlamıştır ve günümüze kadar gelir. Dördüncü aşama endüstri sonrası toplumlarda ortaya çıkar.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modernlik projesinin temel iki varsayımından biridir?
Toplumsal dünyanın kavranabilir olduğu. |
Toplumsal dünyanın şekillendirilemez olduğu. |
Toplumsal dünyanın değiştirilemez olduğu. |
Toplumsal dünyanın belli bir düzene bağlı olduğu. |
Toplumsal dünyanın kökenlerine bağlı kalınması gerekliliği. |
Modernlik projesi iki temel varsayıma dayanır. İlki, toplumsal dünyanın kavranabilir olduğudur, ikincisi şekillendirilebilir ya da yönetilebilir olduğu varsayımıdır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir?
Sosyal parçalanma |
Farklılaşma |
Çoğulculuk |
Eklektizm |
Senkretizm |
Eklektizm olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir.
7.Soru
Foucault’a göre, iktidar ilişkilerinin ifadeleri olan ve bu ilişkilerle bağlantılı pratikleri ve konumları yansıtan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Benlik |
Arkeoloji |
Söylem |
Soykütük |
Arşiv |
Söylem
8.Soru
Günümüz toplumunu “tüketim toplumu” olarak niteleyen, aslında geç kapitalist dönemin aldığı toplumsal aşamayı bu terim ile ifade etmekte olan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Jean Baudrillard |
Michel Foucault |
Marshall McLuhan |
Daniel Bell |
Max Weber |
Günümüz toplumunu “tüketim toplumu” olarak niteleyen yazar, aslında geç kapitalist dönemin aldığı toplumsal aşamayı bu terim ile ifade etmektedir. Baudrillard, cağın olaylarını eleştirel bir bakışla değerlendirmekte ve küresel iktidar yapılarının yarattığı simüle edilmiş bir evrende yaşadığımızı söyleyerek dikkatleri üzerine çekmiştir.
9.Soru
I. Sosyalist projeyi sınıfsızlaştırma II. Laclau ve Mouffe’un söylem anlayışı III. Hegemonya kavramının muğlaklığı Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Postmarksizme yöneltilen temel eleştirilerdendir?
I |
II |
III |
I-II |
I-II-III |
Her türlü maddi pratiği, üretim ilişkilerini, sınıf mücadelelerini vb. tartışmanın dışına iterek bütün bir tarihin ve yaşamın söylemsel olarak kurulduğunu iddia eden Postmarksistlerin söylemi tarih-dışı, kuşatıcı ve herşeyi kurucu bir kategori varsaymaları da özcü bir yaklaşım olarak eleştirilmektedir. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Eşitsizliklere karşı mücadele ve tabiiyet ilişkilerine itirazın devrim gibi kurtuluş stratejileri ile değil, kültür ve siyaset alanında liberal demokrasinin derinleştirilmesi ve radikalleşmesi hedefinin önüne koyan farklı kolektivitelerin ve kimliklerin hegemonik mücadelesi üzerinden gerçekleşebileceğini savlayan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Postmarksizm |
Marksizm |
Yapısalcılık |
Post-Yapısalcılık |
Sosyal Demokrasi |
Postmarksizm temelde, Marksist teorinin işçi sınıfının öncülüğü, üretim tarzı ve ilişkilerinin belirleyiciliği, proletarya diktatörlüğü, sosyalizme siyasal bir devrimle ulaşılacağı gibi temel ilkelerinin sorgulanması ve bu ilkelerin kesin bir reddi olarak karşımıza çıkmaktadır. Eşitsizliklere karşı mücadele ve tabiiyet ilişkilerine itirazın devrim gibi kurtuluş stratejileri ile değil, kültür ve siyaset alanında liberal demokrasinin derinleştirilmesi ve radikalleşmesi hedefinin önüne koyan farklı kolektivitelerin ve kimliklerin hegemonik mücadelesi üzerinden gerçekleşebileceğini savlayan yaklaşım Postmarksizmdir. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Derrida hangi teknikle bir terimin anlamının net olmadığını üstünü çizerek belirtir?
Yapısöküm |
Metin |
Oyun |
Varlık |
Silme |
Derrida; bu tarz bir yazın tekniğiyle herhangi bir göstergeyi okuduğumuzda o kavramın, terimin anlamının bizim için net olmadığını söylemektedir. Bu bağlamda “üstünü çizmek,” bu net olmama durumunun bir “temsilidir” ve göstergenin bir yarısının her zaman o olmadığının bir resmidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Appadurai’ye göre küreselleşmenin gözlemlenebileceği beş boyuttan biri değildir?
Etnik alan |
Neoliberalism |
Teknolojik gelişmeler |
Finans |
Medya |
Appadurai (1992),küreselleşmenin ekonomik, siyasal, kültürel ve kurumsal birçok boyutunun birbirini nasıl etkilediğini ve karşılıklı olarak dönüştürdüğünü tartıştığı çalışmasında, küreselleşmenin gözlemlenebileceği beş temel boyuta, bir diğer deyişle alana, işaret etmektedir.
Bunlardan ilki etnik alandır. Appadurai’ye göre etnik alanda gözlemlenen küreselleşme “yaşadığımız dünyadaki değişimi oluşturan” (Appadurai 1992: 33) birey ve grupların hareketliliği dolayısıyla oluşmaktadır. Etnik küreselleşme olarak kavramsallaştırabileceğimiz bu alanda yaşanan değişimin
aktörleri daha çok misafir işçiler, turistler, göçmenler, sığınmacılar ve siyasal sürgünlerdir. Bu grupların hareketliliği ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda hareketliliğin gerçekleştiği ve hareketliliğin kaynaklandığı ülkelerde birçok değişimi hem pozitif hem negatif olarak gündeme getirmektedir.
Küreselleşmenin ikinci boyutu teknolojik alanda yaşanan değişimler olarak gösterilmektedir. Teknolojinin küreselleşmesi Appadurai’nin kavramsal çerçevesinde “hem yüksek hem de düşük, hem
mekanik hem de bilgisel tüm teknolojik gelişmelerin küresel olarak yapılandırılması ve sınırları hızlı
bir şekilde aşmasını” (Appadurai, 1992: 34) ifade etmektedir. Teknoloji özellikle yaşadığımız çağda
daha önce hiç olmadığı kadar hızlı bir hareketlilik içerisinde sınırları aşmaktadır. Bunun en belirgin
örneklerinden biri olarak Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Japonya gibi ülkelerde üretilen otomobil teknolojilerinin benzerliği gösterilmektedir.
Üçüncü olarak, Appadurai finans alanında yaşanan küreselleşmeye dikkat çekmektedir. Finansal
küreselleşme, çok büyük oranda finansal sermeyenin ve yatırımın ulusal ekonomilere bir anda girip yine aynı hızla çıkabilme kabiliyetini ifade etmektedir. Şu anda öyle bir çağda yaşamaktayız ki
ulusal ekonomiler daha önce görmedikleri oranda hızlı bir finansal sermaye akışkanlığını tecrübe etmektedirler. Birçok ulusal ekonominin ani çöküşü veya ani yükselişi ile bu ülkelerdeki hızlı finans
hareketleri arasında çok yakın bir ilişki gözlemlenmektedir. Buradan hareketle, ulusal ekonomilerin
finansal hareketlilikler dolayısıyla birbiri ile her zamankinden daha çok bütünleştiği vurgulanmaktadır. Bu bütünleşmenin ise birçok ekonominin bir arada yükselmesine birçok ekonominin ise yine
aynı zamanda çökmesine sebep olan bir eşgüdüm yarattığına dikkat çekilmektedir.
Dördüncü olarak, yine Appadurai’nin çizdiği çerçeve içerisinde, küreselleşmenin medya boyutuna dikkat çekilebilir. Medya alanı televizyon, internet, gazete ve film endüstrisi gibi medyanın belli
başlı temel araçları vasıtasıyla üretilen bilginin ve görsellerin elektronik olarak küresel ölçekte hızlı bir
şekilde yayılmasını ifade etmektedir. Appadurai’ye göre medya alanında yaşanan küreselleşme ile ilgili en önemli unsur televizyon, gazete, film veya internet vasıtasıyla yayılan görseller ve hikâyeler dolayısıyla metalar dünyası, haberler ve siyaset dünyası birbirine hızla karışmakta (1992: 35) ve bu durum gerçek ile kurgu olanın birbirine karışmasına sebep olup aralarındaki çizgiyi belirsizleştirmektedir.
Son olarak, medya alanı ile de yakından ilişkili olan, ideolojik alanda yaşanan küreselleşme işaret
edilebilir. Medya alanında yaşanan küreselleşmeye benzer bir şekilde bu alanda yaşanan küreselleşme de görsel bir küreselleşmeyi ifade etmektedir. Medya alanında gözlemlenen görseller ve bilgilerin küreselleşmesinden farklı olarak, bu alanda yaşanan küreselleşmede daha çok siyasal ve ideolojik bilgi ve görsellerin küreselleşmesi ifade edilmektedir. Küreselleşen bu görseller ve bilgiler daha çok bir kurumsal ideolojinin ya da ona karşı bir ideoloji veya siyasetin kurumsal gücü veya o gücün bir kısmını elde etme amacıyla uluslararasılaşmaktadır (Appadurai, 1992: 36). Appadurai’aya göre, küreselleşen bu görseller ve bilgiler, daha çok Avrupa Aydınlanması’nın temel değerleri olan haklar, özgürlükler, bağımsızlık ve demokrasiye ilişkin görsellerin ve bilgilerin küreselleşmesi anlamında kullanmaktadır.
13.Soru
Jean-François Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?
Mutlak gerçeklik |
Bilginin konumu |
Diyalektik düzen |
Yabancılaşma |
Bireycilik |
Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur ve postmodern durumda artık yeni bir bilgi anlayışı geçerli olmaktadır. Dolayısıyla Lyotard’ın “Postmodern Durum” adlı kitabına bakıldığında aslında karşımızda duran bir bilgi/bilim felsefesi kitabıdır. Lyotard’ın bu metindeki ana problemi, Postmodern toplumlarda bilginin nasıl konumlandırıldığını anlamaktır.
14.Soru
Aşağıdaki seçeneklerde yer alan düşünürlerden hangisi post-moderniteyi gelişen kitle medyası, iletişim ve kitle tüketimi ile yine kitle tüketimi ve yeni dönemin getirdiği ve yaygınlaşan yönlendirilmiş iletişim, sembolik tüketim ve zaman ve mekânın daralması ile ilişkilendirmektedir?
Jean Baudrillard |
Michel Foucault |
Jean-François Lyotard |
Fredric Jamerson |
David Harvey |
Michel Foucault ve Jean-François Lyotard, bilginin söylemsel ve öyküsel oluşumunu ve kültürel eleştiri ve felsefi bir yansımayla dil ile iktidar arasındaki ilişkiyi post-modern yaklaşımla analiz ederler. Fredric Jamerson, Zygmunt Bauman ve David Harvey gibi düşünürler ise post-modernizmi tamamen yeniden bir yapılanma olarak değerlendirirler. Jean Baudrillard, Stephen Crook, Jan Pakulski ise süre giden sürecin yeni bir aşaması ve yeni ortaya çıkan eğilimler olarak ele alırlar. Baudrillard; post-moderniteyi gelişen kitle medyası, iletişim ve kitle tüketimi ile yine kitle tüketimi ve yeni dönemin getirdiği ve yaygınlaşan yönlendirilmiş iletişim, sembolik tüketim ve zaman ve mekânın daralması ile ilişkilendirir. Doğru yanıt A şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bell'in sanayi sonrası toplum kuramına yönelik eleştirilerden biri değildir?
Toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği |
Resmettiği sanayi sonrası topluma dair göreli iyi koşullar gerçeklikten uzak seyretmektedir. |
Tarihsel gerçeklikleri kendi iddialarını destekleyici bir biçimde kullanmaktadır. |
Sosyolojide geleceğe ilişkin toplumsal çıkarımlarda bulunmak |
Bilginin ön plana çıkarılması problemlidir. |
SANAYİ SONRASI TOPLUM TEORİSİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER
1- Bell sadece en tepedeki yapılarla ilgilenir. Yeni
bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahseder; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmez.
2- Bell’in önkestirime dayalı metodolojisi, bir yeni toplumu müjdelerken, tarihsel gerçeklikleri ya ihmal etmekte ya da kendi
iddialarını destekleyici bir biçimde kullanmaktadır.
3- Sosyolojide geleceğe ilişkin toplumsal çıkarımlarda ya da başka bir ifadeyle önkestirimde bulunmak genellikle hem zor hem de oldukça risklidir
4-Bell’in resmettiği sanayi sonrası topluma dair göreli iyi
koşullar ne yazık ki gerçeklikten uzak seyretmektedir.
16.Soru
Simge, sembol ve işaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bilim dalına ne ad verilir?
Semiyoloji |
Biyoloji |
Akaroloji |
Balneoloji |
Deltiyoloji |
Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri
anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır.
17.Soru
I. Jurgen Habermas II. Seyla Benhabib III. John Rawls IV. Ernesto Laclau Liberal demokrasinin daha fazla geliştirilmesi olarak formüle edilen radikal demokrasi kuramları iki başlık altında incelenebilir. Bu başlıklardan biri olan “müzakereci demokrasi’yi” geliştiren isimler yukarıda verilenlerden hangileridir?
I ve II |
II ve IV |
III ve IV |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
Müzakereci demokrasi teorisini geliştiren isimler Jurgen Habermas, Seyla Benhabib ve John Rawls ‘dır. Doğru yanıt D seçeneğidir.
18.Soru
I. Sermaye-emek II. Devlet-sivil toplum III. Burjuvazi-proleterya Yukarıdaki çatışma türlerinden hangisi postmarksist anlayışa aittir?
I-II |
II-III |
I-II-III |
II |
III |
I ve III. seçenekler marksist yaklaşımın kabul ettiği çatışma türleridir. Postmarksizmde çatışma devlet ve sivil toplum arasındadır. Doğru cevap D şıkkıdır.
19.Soru
Bauman postmodernitenin felsefecilere neyi anlattığını ileri sürer?
Modernliğin sonunu |
Kültürel yapı, kültürel görecelilik ve hoşgörü arasında nasıl bir ilişki olduğunu |
Tüketimcilik ve seçenek bolluğunu |
Gerçekliğin ve televizyonun bulanıklaşmasını |
Radikal, kuşkucu bir ruh hâlini |
Bauman, her konuda olduğu gibi postmodernizmin tanımlanması, postmodernizmden ne anlaşıldığı konusunda da birçok kavrayışın olduğunu belirtir. Bauman’a göre, postmodernite, çok farklı insanlara çok farklı şeyler anlatır. Postmodernliğin bazıları için mimaride bir tarz, bazıları için gerçekliğin ve televizyonun bulanıklaşması, bazıları için tüketimcilik ve seçenek bolluğu anlamına geldiğini ifade eden Bauman, felsefecilere göre ise radikal, kuşkucu bir ruh hâlini anlattığını ileri sürmektedir.
20.Soru
Kitle iletişim araçları ve tüketim üzerine 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan Fransız Sosyolog’un simulasyon kavramı hangi filme konu olmuş ve filmin bir sahnesinde “Simulakrlar ve Simulasyon” kitabı da görüntülenmiştir?
Matrix |
Fast Color |
Brightburn |
Rim of the world |
Viral |
Kitle iletişim araçları ve tüketim üzerine 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan Fransız Sosyolog’un simulasyon kavramı ‘Matrix’ filmi’ne konu olmuş ve filmin bir sahnesinde “Simulakrlar ve Simulasyon” kitabı da görüntülenmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ