Çağdaş Türk Dünyası Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osman Yusupov döneminde izlenen Stalinci politikanın sonuçlarından biri değildir?
Ülkede Ruslaştırma politikası sürdürüldü |
Üst düzey görevlere Ruslar getirildi |
Yerel konularda dış ülkelerden gelen yöneticilerin kararları etkindi |
Eğitim hakkı Özbek ve Ruslar için eşit düzeydeydi |
Fen bölümleri ve filoloji dallarında genellikle Rus ailelerin çocukları okutuluyordu |
1938’de, Osman Yusupov’un başa getirilmesiyle Özbekistan SSC’nde yeni bir dönem başladı. Yusupov ve ondan sonra gelen Niyazov, Kemalov ve Muhiddinov gibi liderler Stalinci kuşak olarak adlandırılırlar. Bu dönemde Sovyet yönetimi ülkede Ruslaştırma politikası izledi. Çok sayıdaki Rus, Ukraynalı, Polonyalı ve Yahudi unsur (yöneticiler ve aydınlar) bölgeye getirildi ve üst düzey görevlerde istihdam edildi. Alt kesimlerde (köylerde ve şehirlerin köhne kısımlarında) Özbek ve diğer Müslüman kökenliler yer almaktaydı. Üniversitelerde bile benzer bir durum söz konusuydu. Fen bölümleri ve filoloji dallarında daha ziyade Ruslar ve Ruslaşmış ailelerin çocukları okurken, edebiyat ve tarih bölümlerinde köylerden gelen, yerel ailelerin çocukları okumaktaydı.
2.Soru
Manas hava üssüyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Bişkek yakınlarındadır. |
Amerikan hava üssüdür. |
Transit nakliyat merkezine dönüştürülmüştür. |
Bu üs 2009'da açılmıştır. |
Bu üs 2001'de açılmıştır. |
Manas hava üssü, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek yakınında bulunan Manas Uluslararası Havaalanı'nın sınırları içerisinde 2001’de açılan Amerikan askerî üssüdür. ABD, bu üssü, Afganistan’a müdahale sırasında aktif olarak kullanmıştır. 2009’da üs, transit nakliyat merkezine dönüştürülmüştür.
3.Soru
Kırgızcaya en yakın dil aşağıdakilerden hangisidir?
Kazakça |
Nogayca |
Karakalpakça |
Tatarca |
Özbekçe |
Kırgızcaya en yakın dil Kazakçadır. Her ikisi de Türk dil ailesinin Kıpçak grubuna mensuptur. Dil bilgisi ve söyleyiş olarak Türkiye Türkçesi’ne biraz uzak olsa da ortak sözcükler ve temel dil mantığı anlaşmayı kolaylaştırmaktadır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kırgızistan'ın Fergana Vadisi için gerilim yaşadığı etnik unsurlardan biridir?
Moğollar |
Kazaklar |
Çinliler |
İranlılar |
Özbekler |
Fergana bölgesi Orta Asya'da az bulunan verimli tarım arazilerinden biridir. Sovyetler döneminde bölgenin idaresi Kırgızlar, Tacikler ve Özbekler arasında paylaştırılmıştır. Üç kesim arasındaki gerginlik SSBC'nin dağılmasından sonra devam etmiş zaman zaman ölümlerle sonuçlanan çatışmalara varmıştır. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Dungan ne demektir?
Çinli Müslümanlara verilen addır |
Uygur Özerk Bölgesi’nin adıdır |
Ötüken yurdudur |
Uygurların protestolarına verilen addır |
Pekin ördeğine Çince verilen addır |
Dungan, Çinli Müslümanlara verilen addır. Sorunun doğru cevabı da A seçeneğidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kollektifleştirme politikasının sonuçlarından değildir?
Bireylere ait topraklar devletleştirilmiştir |
Halka özel mülkiyetinde çalışma hakkı verilmiştir |
Çok sayıda Türkmen aydın sürgüne gönderilmiştir |
Köylüler kolhozlarda çalışmaya başlamıştır |
Binlerce zengin Türkmen hayatını kaybetmiştir |
1928-33 yıllarında Sovyetler Birliği’nde kollektifleştirme politikası uygulanması sonucunda bireylere ait topraklar devletleştirilmiştir. El konulan topraklar kollektif bir şekilde işlenmeye başlanmış, köylüler kolhozlarda çalışmaya başlamışlardır. Çok kısa süre içerisinde Sovyetler Birliği’ndeki bütün topraklar, devletin eline geçmiştir. Bütün bu uygulamalar Türkmen halkına pahalıya mal olmuştur. Sovyetlerin kollektifleştirme politikası sonucunda binlerce zengin Türkmen hayatını kaybetmiş, din adamları ve Türkmen aydınları, sürgüne tâbi tutulmuştur. Aynı dönemde Ruslaştırma ve Sovyetleştirme politikaları da etkin bir şekilde uygulanmıştır. Söz konusu politikalar özellikle 1924-36 yılları arasında etkin bir şekilde hayata geçirilmiştir.
7.Soru
Ekim 1991’de yapılan seçimlerde %95 oy alarak bağımsız Kırgızistan’ın ilk cumhurbaşkanı seçilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Sooronbay Cerenbekov |
Almazbek Atambayev |
Roza Otubayeva |
Askar Akayev |
Kurmanbek Bakiyev |
31 Ağustos 1991’de Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti. Ardından Ekim 1991’de yapılan seçimlerde Akayev %95 oy alarak bağımsız Kırgızistan’ın ilk cumhurbaşkanı seçildi.
8.Soru
Sibirya’daki Türk kökenli Cumhuriyetlerden yüzölçümü en büyük olan yer aşağıdakilerden hangisidir?
Yakutistan |
Tuva |
Tataristan |
Hakasya |
Altay |
Sibirya’nın kuzey-doğusunda bulunan Saha Cumhuriyeti (Yakutistan), yüzölçümü olarak Rusya Federasyonu’nun en büyük idari bölgesi (3.083.523 km2) ve bütün Türk cumhuriyetlerinin de en büyüğüdür.
9.Soru
Moskova’nın, Sovyetleştirme politikalarına uzun süre destek veren Türkmen yöneticilerin başında aşağıdakilerden hangisi gelmektedir?
Moskova’nın, Sovyetleştirme politikalarına uzun süre destek veren Türkmen yöneticilerin başında aşağıdakilerden hangisi gelmektedir?
Saparmurat Niyazov |
Suhan Babaev |
Nurcemal Durdieva |
Muhammednazar Gapurov |
Gurbangulı Berdimuhammedov |
Moskova’nın, Sovyetleştirme politikalarına uzun süre destek veren Türkmen yöneticilerin başında Muhammednazar Gapurov (1969-1985) gelmektedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Başkurdistan'ın başkentidir?
Salavat |
Sterlitamak |
Neftekamsk |
Tuymazı |
Ufa |
Başkurdistan'ın başkenti Ufa'dır. Doğru yanıt: E'dir.
11.Soru
Türkmenistan bağımsızlığını ne zaman ilan etmiştir?
Ocak 1991 |
Ekim 1991 |
Ağustos 1990 |
Ağustos 1991 |
Ekim 1990 |
Gorbaçov’un uygulamaya başladığı daha demokratik ve şeffaf siyaset Türkmenistan’da da etkisini gösterdi. 1990’da Türkmenistan’da parlamento seçimleri yapıldı, Türkmen Türkçesi cumhuriyetin resmî dili olarak kabul edildi. Türkmenistan, bu yılın Ağustos ayında egemenliğini, Ekim 1991’de ise bağımsızlığını ilan etti. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Türkmenistan bağımsızlığını hangi yıl ilan etmiştir?
1979 |
1982 |
1991 |
1998 |
2001 |
Türkmenistan bağımsızlığını 1991 yılında ilan etmiştir. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Yakutistan’ın resmî dilleri Rusça ve Yakutçadır. Kiril alfabesini kullanan Yakutların dili kırsalda, Rusça ise şehir ve sanayi bölgelerinde daha yaygındır. Ancak cumhuriyette ana dil kullanımı, Altay ve Hakasya’dakine kıyasla çok daha yüksek seviyededir. Bu hususu cumhuriyetin ekonomik durumu ile açıklamak mümkündür. Ayrıca bu durum, dil politikaları da dâhil olmak üzere Moskova ile pazarlıklarda Yakutların elini güçlendirmektedir.
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
Yakutistan'ın sahip olduğu ekonomik kaynaklar bölgedeki diğer cumhuriyetlerden daha avantajlı bir konuma getirmiştir. |
Rusya anadil konusunda baskıcı bir politika izlemektedir |
Yakutistan Altay ve Hakasya'ya göre daha fazla gelişmiş bir toplumdur. |
Yakutistan bölgenin en zengin yer altı kaynaklarına sahip bölgesidir. |
Yakutistan bölgede Rusya ile en fazla ticaret yapan ülkedir. |
"Cumhuriyetin ekonomik durumu ile açıklamak mümkündür. Ayrıca bu durum, dil politikaları da dâhil olmak üzere Moskova ile pazarlıklarda Yakutların elini güçlendirmektedir." ifadesi bizi A seçeneğine yönlendirmektedir.
14.Soru
Tataristanın ilk devlet başkanı aşağıdakilerden hangisidir?
Mintimir Şentiyev |
Emomali Rahmanov |
Saparmurat Niyazov |
İslam Kerimov |
Ebulfes Elçibey |
Tataristanın ilk devlet başkanı Mintimir Şentiyev’dir. Doğru cevap A’dır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kırgızistan parlamentosuna verilen addır?
Knesset |
Alting |
Ali Meclis |
Halk Maslahatı |
Cogorku Keneş |
Kırgızistan parlamentosunun adı üst danışma kurulu, kurultay anlamına gelen Cogorku Keneş'tir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Kadınların sosyal yaşamda yer alması girişimi, en çok hangi halkların tepkisini çekmiştir?
Özbekler-Tacikler |
Kırım ve Kazan Tatarları |
Tatarlar-Başkurtlar |
Karakalpaklar- Kazaklar |
Azeriler-Türkmenler |
Özbek ve Tacik halkları, kadınların sosyal yaşamda yer almalarına şiddetle karşı çıkmışlardır. Doğru yanıt: A'dır.
17.Soru
Gagavuzlarla ilgili bilgilerden aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Doğu Avrupa’daki Türk kökenli bir başka özerk oluşum da Moldova’ya bağlı Gagavuzya Özerk Bölgesi’dir. |
Sovyetler Birliği’nin parçalanmasıyla Gagavuzlar, Moldova’dan ayrılarak Gagavuzya Cumhuriyeti’ni oluşturduklarını ilân etmiş, seçimler gerçekleştirerek kendi parlamentolarını kurmuşlardır. Moldova yönetimi, Gagavuzya Cumhuriyeti’ni tanımamış ve taraflar arasında anlaşma ancak 1994’te sağlanabilmiş ve Moldova bu tarihte bölgeye özerklik statüsü vermiştir. |
Gagavuzlar, Rusya Federasyonu ve Ukrayna’daki özerk Türk cumhuriyetlerinden farklı olarak Sovyetler Birliği’nin yıkılışından sonra Latin alfabesine geçmişlerdir. |
Romen Dili ve Edebiyatı dersinin Gagavuzya Özerk Bölgesi’nde okutulmasına karşı çıkmaktadırlar. |
Moskova, Moldova’nın Gagavuzya’ya karşı izlediği siyaseti desteklemektedir. |
Doğu Avrupa’daki Türk kökenli bir başka özerk oluşum da Moldova’ya bağlı Gagavuzya Özerk Bölgesi’dir. Sovyetler Birliği’nin parçalanmasıyla Gagavuzlar, Moldova’dan ayrılarak Gagavuzya Cumhuriyeti’ni oluşturduklarını ilân etmiş, seçimler gerçekleştirerek kendi parlamentolarını kurmuşlardır. Moldova yönetimi, Gagavuzya Cumhuriyeti’ni tanımamış ve taraflar arasında anlaşma ancak 1994’te sağlanabilmiş ve Moldova bu tarihte bölgeye özerklik statüsü vermiştir. Gagavuzlar, Rusya Federasyonu ve Ukrayna’daki özerk Türk cumhuriyetlerinden farklı olarak Sovyetler Birliği’nin yıkılışından sonra Latin alfabesine geçmişlerdir. Romen Dili ve Edebiyatı dersinin Gagavuzya Özerk Bölgesi’nde okutulmasına karşı çıkmaktadırlar. Ayrıca, Rusya, Beyaz Rusya ve Kazakistan’ın üye olduğu Gümrük Birliği’ne üye olmak istemektedirler. Moskova bu soruna (en azından açıkça) pek müdahale etmemektedir. Bununla birlikte Gagavuzların bağımsızlık mücadelesinde en fazla güvendikleri ülke şüphesiz Rusya Federasyonu’dur. Gagavuzlar, bağımsızlık taleplerinin yanı sıra Moldova’nın Rusçayı Gagavuzya Özerk Bölgesi’nde resmî dil statüsünden çıkartmasından ve Moldova’nın Romanya ile yakın iş birliği geliştirmesinden (uzun vadede iki ülkenin birleşmesinden bahsedilmekte) rahatsız olmaktadır ki, bu hususlar Rusya Federasyonu ile Moldova’yı da karşı karşıya getirmektedir. Dolayısıyla önümüzdeki 1995’te Gagavuzya Bölgesi’nin bayrak ve arması kabul edilmiştir. Bayrak, mavi, beyaz ve kırmızı olmak üzere üç renkli şeritten oluşmaktadır ki, mavi şeridin üzerine sarı renkte üç yıldız resmedilmiştir. Mavi renk, tarih (Göktürklerin rengi) ve vatan sevgisini, umut ve iyiliği simgelerken, beyaz renk, eski Türklerde dünyanın batı yönünü ifade etmektedir. Kırmızı renk ise bağımsızlıkla hürriyeti simgelemektedir. Bu süreçte Moskova’nın Moldova’ya karşı Gagavuzya’yı daha fazla desteklemesi ihtimal dâhilindedir.
18.Soru
Sibirya'nın yerli halkına ne denir?
Evenkler |
Yakutlar |
Yokolar |
Kıpçaklar |
Uygurlar |
Sibirya’nın yerli Evenkler halkı olup, eski isimleri Tungus idi. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kırgızistan cumhurbaşkanlarından biri değildir?
R. Otunbayeva |
A. Atambayev |
A. Masaliyev |
K. Bakiyev |
A. Akayev |
A. Masaliyev
20.Soru
Başkurdistan cumhuriyetinin egemenliğini ilan ettiği tarih hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
31 Mart 1992 |
13 Aralık 1993 |
11 Ekim 1990 |
20 Haziran 1995 |
30 Ağustos 1991 |
Başkurdistan Özerk Cumhuriyeti, 11 Ekim 1990’da egemenliğini ilan etmiş ve Başkurdistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adını almıştır. Sovyetler Birliği’nin parçalanmasıyla birlikte ise 31 Mart 1992 tarihinde Başkurdistan yönetimi Moskova ile yeni Federasyon Antlaşması’nı imzalayarak Moskova’ya bağlılığını bildirmiştir.
Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ