Çağdaş Türk Edebiyatları 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi dilde Taciklerin etkisiyle konuşma dilinde ortaya çıkan değişikliklerin alfabeye yansıtılması için büyük bir çaba gösterilerek yazı dilindeki ünlü sayısı azaltılmış ve Türkçe kelimelerdeki büyük ve küçük ses uyumu, imlada hemen hemen yok sayılmıştır?
Kırgızca |
Azerice |
Kazakça |
Uygurca |
Özbekçe |
Taciklerin etkisiyle konuşma dilinde ortaya çıkan değişikliklerin alfabeye yansıtılması için büyük bir çaba gösterilerek Özbek yazı dilindeki ünlü sayısı azaltılmış ve Türkçe kelimelerdeki büyük ve küçük ses uyumu, imlada hemen hemen yok sayılmıştır. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arap harfleri yerine Latin harflerinin alınmasına karşı çıkmıştır?
Kılıçzade Hakkı |
Abdullah Cevdet |
Ahmet Midhat Efendi |
Hüseyin Cahit Yalçın |
Celal Nuri İleri |
Seçeneklerde verilen kişilerden, Ahmet Midhat Efendi Arap harfleri yerine Latin harflerinin alınmasına karşı çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Sırat-ı Müstakim, Türk Yurdu, İkdam; Bahçesaray’da Tercüman; Bakû’da Hayat, İrşad, Terakki, Füyuzat, Şelale, Açıksöz; İdil-Ural’da Kazan Muhbiri, Vakit, Şura gibi süreli yayınlarda açıkça desteklenen temayül nedir?
Rus tiyatrosunun etkisini azaltmak |
Türk kimliği çatısı altında ortak edebiyat oluşturmak |
Azeri toplumunun genel durumunu incelemek |
İkinci dünya savaşınının Türklere etkisini araştırmak |
Azeri basınını özgürleştirmek |
İsmail Gaspıralı’nın önderliğinde, bütün Türk dünyası için modern Türk kimliği çatısı altında “ortak yazı dili” ve “ortak edebiyat” (daha doğrusu ortak modern kültür) oluşturma teşübbüsü dikkati çeker. İstanbul’da Sırat-ı Müstakim, Türk Yurdu, İkdam; Bahçesaray’da Tercüman; Bakû’da Hayat, İrşad, Terakki, Füyuzat, Şelale, Açıksöz; İdil-Ural’da Kazan Muhbiri, Vakit, Şura gibi süreli yayınlarda, bu temayül açıkça desteklenmiştir. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Türkleri ile Irak Türklerinin birbirinden uzaklaşarak, Irak Türklerinin Türkmen kimliğini kabul etmelerini tetikleyen olaylardan biri değildir?
1918-1932 arasındaki İngiliz mandası sırasında bu bölgedeki Türklerin azınlık durumuna düşerek üzerilerindeki Arap milliyetçiliği baskısının artması |
1968’de Baas Partisi yönetimi ele geçirerek Türkler üzerindeki baskıyı zulme dönüştürmeleri |
Türkiye Cumhuriyetinin bir ara Balkanlar ve Kıbrıs hâriç, Türkiye dışında Türkleri kabul ve itiraf etmekten çekinip onların problemlerinden uzak durması |
Irak’ta yetişen genç kuşakların Osmanlı mazisini unutmaya başlaması |
Irak’ta Saddam Hüseyin rejiminin yıkılması |
1918-1932 arasındaki İngiliz mandası sırasında bu bölgedeki Türkler azınlık durumuna düştü ve üzerlerindeki Arap milliyetçiliğinin baskısı artmaya başladı. 1932’de Irak krallığı kuruldu. 1968’de Baas Partisi yönetimi ele geçirdi ve Türkler üzerindeki baskı zulme dönüştü. Iraktaki şovenist baskılar sebebiyle
Türkler, kendilerini “Türk” değil “Türkman-Türkmen” olarak adlandırmak zorunda kaldılar. Bu sebeple, kökleri bir olsa da günümüzde bunları eski Sovyet Türkmenistanı’nda bulunan Türkmenlerle karıştırmamak gerekir; dil ve kültür itibarıyla onlardan farklılaşmışlardır. Irak Türkmenlerinin kullandıkları yazı XX. yüzyıl ortalarından itibaren Osmanlı Türkçesinden yavaş yavaş mahallî dile doğru kaymaya başlamıştır. Türkiye Türkleri 1928-1929’da Latin alfabesine geçtikten sonra Irak Türkleri Arap alfabesini kullanmaya devam ettiler. Bilinen sebeplerle Türkiye Cumhuriyeti’nin bir ara Balkanlar ve Kıbrıs hâriç, Türkiye dışında Türkler olduğunu kabul ve itiraf etmekten çekinerek onların problemlerinden uzak durması; Irak yönetiminin yoğun baskıları; ayrıca Irak’ta yetişen genç kuşakların Osmanlı mazisini unutmaya başlaması gibi sebeplerle Irak Türkleri, zamanla Arapların kendilerine uygun gördüğü “Türkmen” kimliğini belli ölçüde
kabullendi. Günümüzde artık bu kimliği kullanıyorlar.
Irak’ta Saddam Hüseyin rejiminin yıkılmasından sonra yeniden Türkiye ile yakın ilişkiler kuruldu ve kültür hayatı tekrar Türkiye’ye yaklaşmaya başladı.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kafkasya’daki Rus işgalinin sonuçlarından biri değildir?
Müslümanların din ve eğitim işlerinin “Şeyhülislam” ve “Müfti”ye bırakılması |
Müslümanların Şii ve Sünni olarak ikiye ayrılması |
Bölgede emniyet sağlanması, yolların yapılması, ticaretin gelişmesi |
Bölgede Gürcü ve Ermenilerin daha etkili olmaya başlaması |
Rusya-Türkiye ve Rusya-İran savaşlarının başlaması |
Müslümanların Şii ve Sünni olarak ikiye ayrılması
6.Soru
Cemiyette ve din anlayışında yenileşmeyi, ıslahatı arzu eden ve bu yolda özellikle eğitim alanında çalışmalar yapan, eğitici, edebi, ilmi eserler yazan, aynı ideallerle gazetecilik yapan aydınları tanımlamak için Azerbaycan Türkçesinde kullanılmakta olan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Usul-i Cedid |
Mektepdarlık |
Dekabristler |
Maarifçi |
Nihilist |
Maarifçi: Sözü edilen dönemde, cemiyette ve din anlayışında yenileşmeyi, ıslahatı arzu eden ve bu yolda özellikle eğitim alanında çalışmalar yapan, eğitici fikrî, edebî, ilmî eserler yazan, aynı ideallerle gazetecilik yapan aydınlara Azerbaycan Türkçesinde aydınlanma çağı münevverleri manasına “maarifçiler” denilmektedir.
7.Soru
XX. Yüzyıl Azeri edebiyatının uyanma, dünyayı tanıma, silkinip şahsiyetini arama ve bulma dönemi hangi yıldan sonra başlar?
1901 |
1905 |
1910 |
1915 |
1920 |
1905 yıllarından sonraki yıllarda Azeri edebiyatı bir yadan Rusya'daki edebi hareketlerin, siyasi gelişmelerin etkisi altındadır ve soruda bahsedilen unsurları barındırma özelliğini taşımaktadır. Cevap B şıkkıdır.
8.Soru
1850’lerden sonra daha önce ilk belirtileri ve ilk temsilcileri kısaca anlatılan modern Azerbaycan edebiyatının en büyük temsilcisi aşağıdakilerden hangisidir?
1850’lerden sonra daha önce ilk belirtileri ve ilk temsilcileri kısaca anlatılan modern Azerbaycan edebiyatının en büyük temsilcisi aşağıdakilerden hangisidir?
Mirze Feteli Ahundzade |
Mirze Mehemmed Tağıza^de |
Ali Asgar |
Mirze S¸efi |
Se´yid Azim |
Daha önce ilk belirtileri ve ilk temsilcileri kısaca anlatılan modern Azerbaycan edebiyatı, 1850’lerden sonra Mirze Feteli Ahundzade’nin şahsında en büyük temsilcisini bulur. Ahundzade, tiyatro yazarı, şair, edebiyat teorisyeni, mütefekkir ve reformisttir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Celil Memmedg·uluzade'nin eserlerinden biri değildir?
C¸ay Destga^hı |
Kişmiş Oyunu |
O¨lüler |
Anamın Kitabı |
Dilin Belası |
Molla Nesreddin mizah dergisinin yöneticisi Celil Memmedg·uluzade (1866-1932) mizahi^ yazıları, küçük hika^yeleri yanında dram eserleriyle de devrine damgasını vurmuş şahsiyetlerdendir. O¨ğrenciliğinden itibaren tiyatroya ilgi duyan Celil Memmedg·uluzade Rus edebiyatını çok iyi biliyordu. C¸ay Destga^hı (alegorik dram, 1889), Kişmiş Oyunu (komedi, 1892), O¨lüler (dram 1909), Anamın Kitabı (dram, 1919), Ka^mança (dram, 1920), Danabaş Kendinin Mektebi (komedi, 1921), La^l (senaryo, 1921), Deli Yığınçağı (komedi, 1926) gibi eserleri vardır.
10.Soru
Anadolu Türkleri ile Azerbaycan Türklerinin ayrışması, aşağıdaki olayların hangisinden sonra gerçekleşmiştir?
Selçukluların parçalanması |
Timur imparatorluğunun yıkılması |
Safevîlerin yıkılması |
Osmanlı-Safevî mücadeleleri |
Nadir Şah’ın ölümü |
Osmanlı-Safevî mücadeleleri
11.Soru
“Azerî Türkçesi” ve “Azerî edebiyatı” kavramlarını ilk defa kim kullanmıştır?
Fuat Köprülü |
Baba Bey Şâkir |
Gasımbey Zakir |
Séyyid Azim [Ezim] Şirvanî |
Mirze Ali Ekber |
“Azerî Türkçesi” ve “Azerî edebiyatı” kavramlarını bilim alanında ilk defa Fuat Köprülü kullanmıştır.
12.Soru
XIX. yüzyıl Güney Azerbaycan edebiyatı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Hemen her şair Farsça yerine kendi ana dilini kullanmayı tercih etmeye başlamıştır. |
Hanların ve onlara tâbi beylerin keyfî hareketleri, memleketin kültürel hayatını da |
Kuzey’de zamanla gelişen yeni hayat, edebiyat anlayışı çok geçmeden Güney’e ulaşır, meyvelerini vermeye başlar. |
Bu devrin gazellerinde, gerçek insanî duyguların, kişisel duygu ve düşüncelerin, hayata gerçekçi bir şekilde bakışın ifade edildiği de görülür. |
Gazellerde zamandan şikâyet, gittikçe gerçekçi bir anlayışa bürünerek sosyal, siyasî bir tenkit niteliği kazanır. |
Hemen her şair Farsça yerine kendi ana dilini kullanmayı tercih etmeye başlamıştır.
13.Soru
1879’da Tiflis’te, Rusça ve Azerbaycan Türkçesiyle “Tekmilleştirilmiş Müselman Elifbası” ve 1902’de de “Savtî Şark Elifbası” adlı kitaplarını bastıran kimdir?
Mirza Kazım Bey |
Mirze Feteli Aħundzade |
Mehemmedağa Şahtaħtlı |
İsmail Gaspıralı |
Namık Kemal |
Mehemmedağa Şahtaħtlı, 1879’da Tiflis’te, Rusça ve Azerbaycan Türkçesiyle “Tekmilleştirilmiş Müselman Elifbası” ve 1902’de de “Savtî Şark Elifbası” adlı kitaplarını bastırmıştır. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Arap harflerinin ıslahına yönelik hareketlere şiddetle karşı çıkan kimdir?
Şinasi |
Celal Nuri İleri |
Abdullah Cevdet |
Namık Kemal |
M. F. Ahundzade |
Namık Kemal Arap harflerinin ıslahına yönelik hareketlere şiddetle karşı çıkmıştır.
15.Soru
Şiirlerinde ince bir ruh, seçkin bir güzellik duygusu, coşkun sevgi tezahürleri görülen, aynı zamanda “seyyid” ve tarikat şeyhi olan, çağının en büyük şairlerinden biri olarak anılan şair, şıklardan hangisidir?
Baba Bey Şâkir |
Gasımbey Zakir |
Séyyid Azim [Ezim] Şirvanî |
Mirze Ali Ekber |
Séyyid Ebulgasım Nebatî |
Şiirlerinde ince bir ruh, seçkin bir güzellik duygusu, coşkun sevgi tezahürleri görülen Séyyid Ebulgasım Nebatî (1812-1873), çağının en büyük şairlerinden biridir. Kendisi “seyyid” ve tarikat şeyhidir.
16.Soru
1912’de “Okuv Kuralı” adlı alfabe-okuma kitabında Arap alfabesini, Kazakçanın ses özelliklerini tamamıyla yansıtacak şekilde fonetikleştiren aşağıdakilerden hangisidir?
1912’de “Okuv Kuralı” adlı alfabe-okuma kitabında Arap alfabesini, Kazakçanın ses özelliklerini tamamıyla yansıtacak şekilde fonetikleştiren aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmet Baytursunoğlu |
Abdurrauf Fıtrat |
İsmail Gaspıralı |
S¸inasi |
Ahmet Cevdet Paşa |
Ahmet Baytursunoğlu 1912’de “Okuv Kuralı” adlı alfabe-okuma kitabında Arap alfabesi- ni, Kazakçanın ses özelliklerini tamamıyla yansıtacak şekilde fonetikleştirir ve bu alfabe geniş kabul görür.
17.Soru
Reşit bey ve Saadet Hanım adlı hikaye kitabının sahibi edebiyatçı aşağıdakilerden hangisidir?
İsmail Bey KutkAŞINLI. |
Heyran Hanım. |
Seyyid Ebulgasım Nebati. |
Gasımbey Zakir. |
Mirze ŞEFİ vAZEH. |
İsmail Bey Kutkaşınlı. Cevap A'DIR.
18.Soru
Latin harflerine geçme fikrini ilk defa 1873’te İstanbul’daki “Hakaik” gazetesine yazdığı bir mektubunda açıklayan modern Azerbaycan edebiyatının 1850’lerden sonraki en büyük temsilcisi kimdir?
İsmail Bey Kutkaşınlı |
Hesenbey Melikzade Zerdabî |
Mirze Feteli Ahundzade |
Séyid Azim Şirvanî |
Mirze Aliekber Sâbir |
Latin harflerine geçme fikrini ilk defa 1873’te İstanbul’daki “Hakaik” gazetesine yazdığı bir mektubunda açıklayan modern Azerbaycan edebiyatının 1850’lerden sonraki en büyük temsilcisi Mirze Feteli Ahunzade'dir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
19.Soru
“Biz bir millet iki devletiz!” sözü hangi devlet büyüğüne aittir?
Haydar Aliyev |
İlham Aliyev |
Turgut Özal |
Süleyman Demirel |
Mihail Gorbaçov |
1991’deki yeni bağımsızlık döneminden sonra Azerbaycan’ın önderi Haydar
Aliyev’in “Biz bir millet iki devletiz!” demiştir.
20.Soru
"Sadece Azerbaycan’ın değil, yakın dönem Türk dünyasının en büyük şairlerindendir. Farsça ve Türkçe şiirleri vardır. En büyük özelliği şiirlerindeki eşsiz lirizmdir. Samimiyeti, şahsî duygu ve düşüncelerinin derinliği, hayal dünyasının genişliği ve renkliliğiyle ulaşılması zor bir zirveye erişmiştir. Héydar Babaya Salam adlı iki parçadan oluşan manzumesi, bütün Türk dünyasını ayağa kaldırmış, her yerden bu manzumelere nazireler yazılmıştır. Şehriyar’a yazdığı manzum mektup, Dede Korkut destanlarından nazma çektiği Sazımın Sözü adlı epik eseri ile Bulud Karaçorlu Sehend (1927-1980) millî şuurun uyanmasında büyük rol oynadı." Metinde sözü edilen sanatçı kimdir?
Habib Sahir |
Memmed Araz |
Seyyid Mehemmed Hüséyn Şehriyar |
Behtiyar (Bahtiyar) Vahabzade |
Mikayıl Müşfik |
Sözü edilen sanatçı Seyyid Mehemmed Hüséyn Şehriyar'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ