Çağdaş Türk Edebiyatları 2 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
20. yüzyılın başından itibaren ortaya çıkmaya başlayan yeni edebî türler arasında başka hangi sanat eserleri de göründü?
Tiyatro |
Bale |
Opera |
Heykel |
Resim |
20. yüzyılın başından itibaren ortaya çıkmaya başlayan yeni edebî türler arasında tiyatro eserleri de göründü. Kazak Sovyet edebiyatının oluşmaya başladığı bu yıllarda B. Maylin, İ. Cansügirov, S. Mukanov gibi yazarlar roman ve şiir ile birlikte tiyatro eserleri de yazdı- lar. 1929 Aralık’ta yapılan Kazakistan Ölkelik Parti Komitesi’nin düzenlediği toplantıda ti- yatro meselesi tartışıldı. Sosyalist gerçekçiliği gösteren, yeni devri öven piyesler yazılma- sı tavsiye edildi. Daha evvel yazılmış olan piyesler bu şekilde sahnelenmeye başladı. Me- sela, B. Maylin’in “Maydan”, İ. Cansügirov’un “Kek”, K. Bayseyitov ile C. Şanin’in “Tartıs” adlı piyesleri sahnelendi.
2.Soru
Seçeneklerden hangisi, 19. asrın sonu ve 20. asrın başlarında Karakalpak Edebiyatının şiir türünün temasını oluşturan konulardan bir tanesi değildir?
Sosyal adaletsizlik |
İyi ahlak |
Çalışkanlık |
Nasihat |
Rus devleti sevgisi |
Bu devirdeki şairlerin ana teması, sosyal adaletsizliktir. Fakat bu konuya her şair, kendi tercih ve yöntemiyle yaklaşmıştır. Şairlerin teması sadece sosyal adaletsizlik değildir. Onlar, insanlık, hamiyet, iyi ahlâk, çalışkanlık, yurt (halk) için dertlenme, sevgi, nasihat gibi temaları da işlemişlerdir. Şairleri bu temalarda yazmaya sevk eden şey, gerçek hayat tablolarıdır. Şairler, buradan hareketle hem yaşanılanları terennüm etmekte hem de söz konusu olaylara dayalı fikir ve ideallerini genelleştirmektedirler. Bu dönem şairleri şiirlerinde Rus devleti sevgisine ilişkin eserler vermemişlerdir.
3.Soru
Envaru’l-Huda/Hakikat Nurliri adlı kasidenin yazarı kimdir?
Armiya Nimşehit |
Abduhalik Uygur |
Zunun Kadiri |
Ehmed Ziyai |
Abdurehim Ötkür |
Armiya Nimşehit medrese yıllarında Envâru’l-Huda/Ha?i?at Nurliri adlı kasidesini yazar ve bu eserle meşhur olur.
4.Soru
Çağatay dilinin Maveraünnehir’den İdil-Ural’a, Horasan’dan Kaşgar’a kadar geniş bir coğrafyada yaşayan Türklerin müşterek edebî dili hâline gelmesinde rolü olan kişi kimdir?
İsmail Gaspıralı |
Ali Şir Nevai |
Emir Abdulahad Han |
Muhammed Şerif Gülhani |
Harezmli Beyani |
Çağatay dilinin Maveraünnehir’den İdil-Ural’a, Horasan’dan Kaşgar’a kadar geniş bir coğrafyada yaşayan Türklerin müşterek edebî dili hâline gelmesinde Ali Şir Nevai’nin rolü büyüktür.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kervanbaşı ve tüccar anlamlarındaki Sanskritçe kökenli bu kelime Farslar tarafından Orta Asya şehirlerinde yaşayan tüccar ve zanaatçıları tanımlamak için kullanılmıştır. Çarlık Rusya sömürgeciliği döneminde bugünkü Özbekistan sınırları içerisinde yaşayan tüm Türk halklarına Ruslar tarafından Sart adı takılmıştır?
Marifetçilik |
Marifetçiler |
Dükçi (İpekçi) İşan İsyanı |
Sart |
Çağatayca |
Sart: kervanbaşı ve tüccar anlamlarındaki Sanskritçe kökenli bu kelime Farslar tarafından Orta Asya şehirlerinde yaşayan tüccar ve zanaatçıları tanımlamak için kullanılmıştır. Çarlık Rusya sömürgeciliği döneminde bugünkü Özbekistan sınırları içerisinde yaşayan tüm Türk halklarına Ruslar tarafından Sart adı takılmıştır.
6.Soru
En önemli eseri olan “Yadkar” (Hatıra) adlı eserinde eğitime verdiği önemi de ifade eden XIX. yüzyıl Başkurt edebiyatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
Geli Sokoroy |
Möhemmetselim Ömötbayev |
Miftahettin Akmulla |
Şemsettin Zeki |
Hüsniyar |
Möhemmetselim Ömötbayev’in en önemli eseri “Yadkar” (Hatıra) adlı eseridir. Bu eserde yazarın makaleleri, tarihî notları ve seyahat bilgileri, seyahat esnasında yaşadıkları ve de şiirleri yer almaktadır. Yadkar’da yer alan makaleleri, onun eğitime yönelik fikirlerini içermektedir. Başkurt ve Tatarları sözünü ettiği Avrupa ilmi ile tanıştırır.
7.Soru
Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan “Zilzala” adlı ırlar kitabı hangi yazara aittir?
Aalı Tokombayev |
Kasım Tınıstanov |
Moldo Kılıç Şamırkanuulu |
Togolok Moldo |
Toktogul Satılganov |
Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan Moldo Kılıç Şamırkanuulu’nun Zilzala adlı ırlar kitabıdır.
8.Soru
Kırgız Edebiyatında özellikle 1920-1930' lu yıllardan sonra "feodal
bağlardan ve burjuva geleneklerinden kurtuluş" gibi temaların ön plana çıkmasının sebebi ne olabilir?
Bağımsızlıklarını ilan etmeleri |
Dünyaya entegre olmaları |
Türkiye'deki edebiyatının etkisi |
Sovyet rejimini etkisi |
Çok satan temalardan olması |
1920’li ve 1930’lu yıllarda Kırgız Edebiyatı, Sovyet rejimine uygun bir edebiyat meydana getirir. Halkların kardeşliği, Ekim ihtilâlinden sonra Kırgız Türklerinin siyasi ve sosyal alanda kaydettiği gelişmeler, toplum yararı için fedakârlık gösterme, feodal bağlardan ve burjuva geleneklerinden kurtuluş belli başlı temalardır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan kimin Zilzala adlı ırlar kitabıdır?
Moldo Kılıç Şamırkanuulu |
Toktogul Satılganov |
Togolok Moldo |
Kasım Tınıstanov |
Bayımbet Abdrahmanov |
Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan Moldo Kılıç Şamırkanuulu’nun Zilzala adlı ırlar kitabıdır.
10.Soru
1920’li yılların ortaları ile 1930’lu yılların başında Karakalpak edebiyatında ortaya çıkan yeni ve genç sanatçılar hangi alanda eserler vermişlerdir?
Şiir |
Nesir |
Drama |
Destan |
Masal |
1920’li yılların ortalarında ve 30’lu yılların başlarında Karakalpak edebiyatında yeni ve genç Karakalpak drama sanatçıları ortaya çıkar. Karakalpak Sovyet drama sanatının öncüleri, Kasım Evezov, Seyfulğabit Mejitov ve A. Ötepov olmuştur. Bu yazarlar, 1923-1934 yılları arasında Karakalpak halkının hayatından ilham alarak birçok piyesler yazdılar. [K. Evezov’un “Tilek Jolında” (Dilek Yolunda), S. Mejitov’un “Ernazar Alaköz” (Ernazar Ala- göz), “Soñğı Selteñ” (Son Hareket), “Bağdagül”; A. Ötepov’un “Teñin Tapkan Kız” (Dengini Bulan Kız), “Boyavşı Vekil” (Boyacı Vekil / Temsilci), “900 gramm” piyesleri sayılabilir]. Bu gelişmenin temelinde 1920’li yılların ortalarında Karakalpak tarihinde ilk kez millî tiyatronun kurulmasının etkisi inkâr edilemez. Bu yıllarda, heveslilerden oluşan tiyatro dernekleri temelinde ortaya çıkan “Tañ Nurı” (Tan Nuru / Sabah Işığı) tiyatro topluluğu, ilk Karakalpak tiyatrosunun doğuşuna zemin hazırlamıştır.
11.Soru
Türkistan’daki ilk mahallî matbaacı olarak bilinen kimdir?
Atacan Abdalov |
İsanbay Hüseyinbayev |
Kâmil Harezmî |
Anber Hatun |
Muhammed Sıddık |
Atacan Abdalov (1856–1927) Türkistan’daki ilk mahallî matbaacı olarak bilinir. Ab- dalov, Rus tüzem mektebinde okumuş, Rus dilini çok iyi öğrenmiş mahalli aydınlardan idi. O’nun Hive’de 1874’te açtığı litograf matbaası 1910 yılına kadar çalıştı.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Doğu Türkistan Uygur ağızlarından Hoten ağız grubu aittir?
Elçi |
Kara |
Miren |
Turpan |
Ürümçi |
Doğu Türkistan Uygur ağızları üç gruba ayrılır. Bunlar; 1. Merkezî ağız grubu (Ürümçi, Kumul, Turpan, İli, Kaşgar-Atuş, Tarım ağızları). 2. Hoten ağız grubu (Guma, Karikaş, Elçi, Lop, Keriye ağızları). 3. Lopnor ağız grubu (Dö?kotan, Kara ve Miren ağzı).
13.Soru
Güzel kadın insanlığın perisi, akıllı kadın erkeğin
yoldaşı
Ana-baba değerini çocuğun olduğu zaman bilirsin.
(Kırgız Adebiyatı 2002: 54
Yukarıdaki Kırgız edebiyatındaki hangi türe örnek olabilir?
Nasihat |
Efsane |
Makal |
Manas |
Beşik |
Makal, kısa fakat imajı okura bırakmadan tamamlayan, terbiye verme amacında kullanılan atasözlerine denilir. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1920’li yıllarda Karakalpak Sovyet drama sanatının öncüleri arasında yer alan isimlerden biridir?
Abbaz Dabılov |
Amet Şamuratov |
Deli Nazbergenov |
Asan Begimov |
Kasım Evezov |
1920’li yılların ortalarında ve 30’lu yılların başlarında Karakalpak edebiyatında yeni ve genç Karakalpak drama sanatçıları ortaya çıkar. Karakalpak Sovyet drama sanatının öncüleri, Kasım Evezov, Seyfulğabit Mejitov ve A. Ötepov olmuştur. Bu yazarlar, 1923-1934 yılları arasında Karakalpak halkının hayatından ilham alarak birçok piyesler yazdılar.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yunanistan–Batı Trakya Türk Edebiyatı özellikleri arasında yer almaz?
“Çocuk Bahçesi” adlı dergi ile Türk edebiyatının gelişimi başlamıştır. |
Lozan Antlaşması’ndan sonra Batı Trakya’da yazılı basın gelenekselliğini korumuş ve devamlılığını sürdürmüştür. |
Türkçe şiir, öykü, deneme, tarih ve çocuk kitaplarının sayılarının artmaktadır. |
İlk Türkçe gazete İskeçe’de yayınlanmıştır. |
Şiir ve yazın alanında eserler verilmiştir. |
Lozan Antlaşması’ndan sonra Batı Trakya’da yazılı basın yeni ve sansürlü bir döneme girdi. 1923 yılında yapılan ilk genel seçimde ilk Türkçe Zaman adlı gazete İskeçe’de 3-4 sayı yayınlandı. Son yıllarda Türkçe şiir, öykü, deneme, tarih ve çocuk kitaplarının sayılarının artmıştır. 20. yy. başlarında yayın hayatına giren “Çocuk Bahçesi” adlı dergi Türk edebiyatının gelişmesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
16.Soru
Seçeneklerden hangisi günümüzde batı Trakya’da yayımlanmaya devam eden basın-yayın organlarından bir tanesi değildir?
Karadeniz |
İleri |
Balkan Postası |
Genç Kalemler |
Şafak |
Lozan Antlaşması’ndan sonra Batı Trakya’da yazılı basın yeni ve sansürlü bir döneme girdi. 1923 yılında yapılan ilk genel seçimde ilk Türkçe Zaman adlı gazete İskeçe’de 3-4 sayı yayınlandı. Devamla İmdat, Cumhuriyet, Yeni Ziya, Trakya Postası, Balkan Yeni Yol Adalet, Yarın ve diğer gazeteler ülkenin siyasi ve ekonomik durumuna göre küçük tirajda da olsa uzun yıllar Batı Trakya’da Türkçe basınyayın hayatını canlı tuttular. Halen Batı Trakya’da “İleri”, “Balkan Postası”, “Birlik”, “Öğretmenin Sesi”, “Gerçek”, “Şafak”, “Yuvamız”, “Rodop Rüzgarı”, “Atılım”, “Adalet”, “Yeni Dönem”, “Mihenk”, “Genç Kalemler”, “Çocuk Dünyası”, gibi gazete ve dergiler yayınlanmaktadır. “Karadeniz” adlı aylık çok sayfalı gazete ise Romanya’da Köstence’de üç dilde: Tatarca-Türkçe-Romence olarak, yayımlanmaktadır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur Türkçesinin fonetik özelliği gereği (alıntı sözcüklerde f > p gelişmesi) Turpan olarak söylenen Turfan, Doğu Türkistan’da yer alan tarihî bir şehirdir?
Ekim Devrimi |
Dörtlü Çete |
Turfan/Turpan |
Reformizm |
Hemkâr |
Turfan/Turpan: Uygur Türkçesinin fonetik özelliği gereği (alıntı sözcüklerde f > p gelişmesi) Turpan olarak söylenen Turfan, Doğu Türkistan’da yer alan tarihî bir şehirdir.
18.Soru
1983’te kabul edilen ve bugün Doğu Türkistan/Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kullanılan alfabe hangisidir?
Arap alfabesi |
Kiril alfabesi |
Uygur-Arap alfabesi |
Uygur-Kiril alfabesi |
Uygur-Latin alfabesi |
Uygurlar, 15. – 20. yüzyıllar arasında islamiyetle birlikte Arap alfabesi kullanmışlardır. 1955’te on yıllık bir süreyle Kiril alfabesi; 1965’te ise Uygur-Latin alfabesi kullanılmıştır. Uygur Türkleri, yüzyıllardır kullandıkları Arap alfabesinden vazgeçmemişler; Arap alfabesi üzerinde bazı değişiklikler yapmak suretiyle 1983’te Arap esaslı Uygur alfabesini kabul etmişlerdir. Bugün Doğu Türkistan/Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Yeni Uygurcanın fonetik özelliğine göre geliştirilen Arap harfli esaslı Uygur-Arap alfabesi; Kazakistan’da ise Kiril esaslı Uygur-Kiril alfabesi kullanılmaktadır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Doğu Türkistan çağdaş Uygur edebiyatında en çok işlenen konularından biri değildir?
Milli birlik |
Hürriyet |
Cehalet |
Toplumsal sorunlar |
Beşeri Aşk |
Doğu Türkistan çağdaş Uygur edebiyatında beşeri aşk temalı eserler neredeyse hiç verilmemiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Makedonya’da kurulan kültür ve sanat derneklerinden birisidir?
Sesler
|
Sevinç
|
Tomurcuk
|
Yeni Yol
|
Birlik
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ