Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
'Azer' kelimesinin Farsça'daki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Diyar |
Rüzgar |
Sonbahar |
İlkbahar |
Kış ayı |
Farsça “kış ayı” demek olan “âzer” kelimesine, bâd (rüzgâr) kelimesinin ve “nân” ekinin getirilmesiyle oluşmuş ve kelime “kış rüzgârının estiği yer” anlamına gelmektedir.
2.Soru
Türkmen Türkçesindeki "niçik" kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
neden |
niçin |
niye |
nasıl |
ne |
niçik: nasıl
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “årtıq” sözcüğünün karşılığıdır?
bütün |
büyük |
fazla |
herhangi bir |
hemen |
“årtıq” sözcüğü “fazla” anlamına gelmektedir. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
Türkmen Türkçesinin yazı dili haline gelmesi aşağıda belirtilen sanatçılardan özellikle hangisinin çalışmalarıyla sağlanmıştır?
Seydî |
Mahtımgulı |
Gurbandurdı |
Talibî |
Bennâî |
Türkmen Türkçesi, Mahtımgulı’nın şiirleri ile bir yazı dili haline gelir. Klasik edebiyat geleneğinden gelen Mahtımgulı, Çağatay Türkçesi’ni çok iyi bilmesine karşın, yerel Türkmen ağzını kullanarak yazı dili haline gelmesini sağlamıştır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk dillerinin Doğu Hun dalının Uygur grubunda yer almaz?
Tuva |
Hakas |
Altay |
Kamas |
Küerik |
Altay grubu Türk dillerinin Doğu Hun dalının Uygur grubunda yer almaz.
6.Soru
Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Türkmen edebiyatında farklı dönemde eser vermiştir?
Taçmammet Cürdekov |
Narıman Cumayev |
Ata Niyazov |
Kerim Gurbannepesov |
Yazmırat Mammediyev |
Ata Niyazov, 1930-1945 yılları arası Türkmen-Sovyet devri edebiyatında esetrler vermiştir. Bu dönemdeki birçok şair, yazar gibi bu sanatçı da II. Dünya Savaşı’nda yok olmuştur. Diğer sanatçılar ise siyasi baskıların azaldığı, bağımsızlık düşüncelerinin hız kazanmaya başladığı 1960-1990 yılları arasında yer alan sanatçılardır.
7.Soru
I. Kazakistan’ın güney bölümünde
II. Kazakistan’ın kuzey bölümünde
III. Türkistan’ın kuzey bölümünde
IV. Kırgızistan ve Türkmenistan’ın sınır bölgelerinde
Özbek Türkçesi Özbekistan’ın dışında yoğun olarak yukarıdaki hangi bölgelerde konuşulur?
I ve II |
II ve III |
I,II,III |
I,III,IV |
I,II,III ve IV |
Özbek Türkçesi, Çağdaş Türk lehçeleri arasında, Türkiye Türkçesinden sonra en çok konuşulan lehçedir. Özbek Türkçesi Özbekistan’ın dışında yoğun olarak Kazakistan’ın güney bölümünde, Türkistan’ın kuzey bölümünde, Kırgızistan ve Türkmenistan’ın sınır bölgelerinde konuşulur.
8.Soru
‘S¸onı getirip berersin mi?’ cümlesinde aşağıdaki zamir çeşitlerinden hangisi vardır?
İşaret zamiri |
Kişi zamiri |
Belirsizlik zamiri |
Soru zamiri |
Dönüşlülük zamiri |
Nesneleri işaret yoluyla karşılayan zamirlerdir. Türkmen Türkçesinde teklik zamirleri:
buu (bu), şuu (şu), şol/şo (şu), hol (şu), ol (o) ; çokluk zamirleri: bular (bunlar), şular (şunlar), şolar (şunlar), holar (şunlar), olar (onlar).
Ha^l ekleri işaret zamirlerine de, isimlere geldiği gibi gelir; ancak araya n girer: munı (bunu), şunda, ondan. İlgi ve yönelme ha^llerindeki n nazaldır: munun˜ (bunun), şunun˜, onun˜; mun˜a, şun˜a, on˜a. “S¸ol” zamiri ha^l eklerini alırken düşer: şonun˜, şonı, şona, şonda, şondan.
Buların ulusına Nigar, ortancısına Gülruh, in˜ kiçisine bolsa Cahan diyerdiler. (Bunların büyüğüne Niga^r, ortancasına Gülruh, en küçüğüne ise Cahan derlerdi).
Bahargül, menin˜ san˜a sargacak zadım şular. (Bahargül, benim sana ısmarlayacağım şeyim şunlardır).
S¸onı getirip berersinmi? (S¸unu getirip verir misin?).
9.Soru
?, ?, ? seslerinin Latin alfabesindeki karşılığı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
C, Ye, K
|
Yo, Z, M
|
A, B, J
|
Yo, Yu, Ya
|
X, F, O |
?, ?, ? seslerinin Latin alfabesindeki karşılığı Yo, Yu, Ya'dır
10.Soru
Türk lehçeleri üzerine yapılan tasnif çalışmalarından en eskisi aşağıdakilerden hangisidir?
Geographische und statistiche Ephemeriden |
Das Türkenvolk in seninen ethnologischen und etnographischen Beziehungen |
Türkische Grammatik |
Uebersicht aller bekannten Sprachen undihrer Dialecte |
Dîvânü Lügâti’t-Türk |
Türk lehçeleri üzerine yapılan tasnif çalışmalarından en eskisi Dîvânü Lügâti’t-Türk'tür.
11.Soru
Özbek Türkçesinde kaç tane ünsüz harf vardır?
23 |
22 |
21 |
20 |
24 |
Özbek Türkçesinde 23 ünsüz vardır.
12.Soru
Türkmenistan için aşağıda söylenenlerden hangisi yanlıştır?
Sovyetler Birliği’nden ayrılan beş bağımsız Türk cumhuriyetinden biridir |
Başkenti Aşkabat’tır |
Ülke; Ahal, Balkan, Daşhovuz, Levap ve Marı (Merv) olmak üzere beş eyalete bölünmüştür. |
Asya’nın iç kesimlerinde bulunduğu için kara iklimine sahiptir |
27 Ekim 1941 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir |
27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir
13.Soru
J. Deny’nin ilim aleminde en fazla rağbet edilen görüşüne göre Türkmen adı ne anlama gelmektedir?
Koyu Türk, saf kan Türk |
Ticaret adamı, kervan adamı |
Türk eri |
Türk+iman |
Büyük Türk |
Ünlü Türkolog J. Deny , Türk kelimesine -men ekinin gelmesiyle oluştuğunu söyler. “-men, -man” eki üzerine geldiği kelimeye “büyüklük, üstünlük, fazlalık” anlamları katar. Deny’ye göre Türkmen kelimesi de “koyu Türk, saf kan Türk” anlamlarına gelmektedir. Türkçede buna benzer “kocaman”, “karaman”, “şişman” gibi kelimelerin yapısıyla aynıdır ve ek, üzerine geldiği bu kelimelere üstünlük, fazlalık anlamları katmaktadır. J. Deny’nin bu görüşü ilim aleminde en fazla rağbet edilen görüştür. Doğru cevap A seçeneğidir.
14.Soru
I. S¸iirlerde aşırı övgü ve her şeyi pürüzsüz gösterme eğilimi vardır. II. Hikâye diğer türlerin önünde yer almıştır, nesir türü de gelişme göstermiştir. III. Halkın hayatı, edebi^ eserlerde gerçekçi bir şekilde yansıtılmaya çalışılmıştır. IV. Tiyatro eserlerinde kahramanların tip özelliklerine değil de karıştıkları olaylara önem verilmiştir. Yukarıdakilerden hangileri 1920'li yılların Türkmen edebiyatının özelliklerindendir?
Yalnız II |
I ve III |
I ve IV |
II ve III |
III ve IV |
Her türlü tartışma ve baskılara rağmen halkın hayatı, edebi^ eserlerde gerçekçi bir şekilde yansıtılmaya çalışılır. Yirmili yılların edebiyatında, özellikle tiyatro türünde, tarihi^ temaya eğilim artar. O devir tiyatro eserlerinde tarih basit bir fon olarak ele alınmış, kahramanların tip özelliklerine değil de karıştıkları olaylara önem verilmiştir. Nesir türü gelişmiş, özellikle hika^ye türü ön plana çıkmıştır. Ancak bu devirde şiir, diğer türlerin önündedir.
I. cümle 1945-1960 yılları arasındaki Türkmen edebiyatının özelliklerinden biridir.
15.Soru
Kiril alfabesindeki “?” sesinin Latin alfabesindeki karşılığı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Ç
|
A
|
P
|
D
|
E |
Kiril alfabesindeki “?” sesinin Latin alfabesindeki karşılığı Ç sesidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde ilgi hâl eki almış bir sözcük vardır?
qurâl |
ölim |
bâtir |
buning |
pâlvân |
buning
17.Soru
Türkmen Türkçesi’nde yer alan aşağıdaki kelimelerden hangisi ünsüz uyumuna aykırılık göstermemektedir?
öninçe |
gaçdı |
duuzda |
ağaçdan |
görüpdir |
öninçe ( öncelikle ) gaçdı ( kaçtı ) duuzda ( tuzda ) ağaçdan ( ağaçtan ) görüpdir ( görmüş ) Buna göre tuzda kelimesinde ünsüz uyumuna aykırılık bulunmamaktadır.
18.Soru
Türkmen Türkçesinde ses karşılıkları c,j ve z olan harfler aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?
J, Z, Z |
Z, é, ß |
D, S, Æ |
G, C, S |
Y, €, P |
Türkmen Türkçesi Latin alfabesinin seslerinin verildiği 136. sayfadaki tablo uyarınca doğru yanıt A' dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Özbek Türkçesi Latin alfabesinde yer alır?
S |
A |
O |
T |
C |
S latin alfabesindedir.
20.Soru
“Bir aadam çölün içinde kompas tapıptır” cümlesinde yüklem hangi zaman ekini almıştır?
Şimdiki zaman |
Gelecek zaman |
Di’li geçmiş zaman |
Miş’li geçmiş zaman |
Geniş zaman |
“Bir aadam çölün içinde kompas tapıptır” cümlesinde yüklem Miş’li geçmiş zaman ekini almıştır
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ