Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Metinde geçen hangi kelime millet anlamındadır?
Süylöşmö
-Taanışıp alalı.
-Atı(nız) kim? Familiya(ñız)?
-Ulutuñ(uz) kim?
-Kança caşta(sız)?
-Kayda okuysuz? Kançançı kursta okuysuz?
-Universitette okuymun, ekinçi kursta okuymun.
-Kaysı tilde süylöy alasız?
-Anglis tilinde süylöy alam.
-Üy-bülönüz kanday?
-Irakmat, cakşı.
familiya |
ulut |
kança |
üy-bülö |
kayda |
Metinde geçen ulut kelimesi millet anlamındadır.
2.Soru
''Say boyında may ayınıñ salqın lebi esedi.'' cümlesindeki ''say'' kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
ova |
sayı |
vadi |
söz |
yel |
''say'' kelimesi ''vadi'' anlamına gelmektedir.
3.Soru
Sen de kağıt var mı? Cümlesinin Kiril Alfabesiyle yazılmış hali aşağıdakilerden hangisidir?
Cend qağaz bar mı? |
Sende qağaz bar ma? |
Сенде қaғaз бaр мa? |
Cенде қaғaз var мa? |
Sende қaғaз бaр мa? |
Сенде қaғaз бaр мa? Doğru seçenektir.
4.Soru
Кaйдa окуйсуз? Кaнчaнчы курстa окуйсуз?
Cümlesinin Latin alfabesinde karşılığı ‘Kayda okuysuz? Kançançı kursta okuysuz?’ olarak bilinmektedir. Buna göre bu cümlenin günümüz Türkçesi ile karşılığı hangisi olabilir?
Nerede okuyorsunuz? Kaçıncı sınıfta okuyorsunuz? |
Kaç yaşındasın, nerde yatıyorsun |
Kaç yaşına girdin, nerd yaşıyorsun |
Ne zaman geldin |
Kaç yaşındasın |
Şıklara baktığımızda kançancı kursta okuyorsun cümlesinin kaçıncı sınıfta okyorsuna denk geldiğini görebiliriz.
5.Soru
''Alısta avır azap şekken bavrım
Quvarğan beyşeşektey kepken bavrım.
Qamağan qalın javdıñ ortasında
Köl qılıp közdiñ jasın tökken bavrım.'' Mısra sonlarında tekrarlanan ''bavrım'' kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı nedir?
bağrım |
şehrim |
hayalim |
bayrağım |
kardeşim |
''Bavrım'' kelimesi kardeşim demektir.
Uzakta ağır azap çeken kardeşim!
Kurumuş lâle gibi çöken kardeşim!
Etrafını sarmış düşman ortasında
Göl kılıp göz yaşını döken kardeşim.
6.Soru
Radloff'a göre uygur kelimesi hangi anlama gelmektedir?
Yapışır, uyar |
Muhtaç olmayan |
Avcılığı iyi bilenler |
Avcı |
Birleşenler |
Radloff, Kutadgu Bilig için yazdığı ön sözde, bir rivayete dayanarak, Uygur kelimesinin “birleşenler”, “işbirliği yapanlar” anlamını taşıdığını söylemektedir.
7.Soru
Men sizdi bir jerden körgen sıyaqtımın? cümlesinin Kiril harfleriyle doğru yazılışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
мен де сiздi бұрын Дүкенде нaн бaр? |
Мен сiздi бiрге оқығaн болaрмын? |
Мен сiздi бiр жерден көрген тәрiздiмiн? |
мен де сiздi бұрын көрген тәрiздiмiн? |
Мен сiздi бiр жерден көрген сиaқтымын? |
Men sizdi bir jerden körgen sıyaqtımın? cümlesinin Kiril harfleriyle doğru yazılışı :Мен сiздi бiр жерден көрген сиaқтымын?
8.Soru
Aşağıdaki metinde hangisi son çekim edatıdır?
И тугaн тeл, и мaтур тeл, әткәм-әнкәмнeң тeлe! Дөнядa күп нәрсә билдeм син тугaн тeл aркылы.
тугaн |
күп |
нәрсә |
тeлe |
aркылы |
Beytin sonundaki aркылы “vasıtasıyla, yoluyla” kelimesi yalın ve ilgi halinden sonra kullanılan son çekim edatıdır.
9.Soru
Yirminci yüzyılda Kırgız Türkçesiyle yazılan ilk eser kime aittir?
Toktogul Satılganov |
Togolok Moldo |
Olcobay Menen Kişimcan |
A. Tokombayev |
Moldo Kılıç |
Kırgızlarda yazılı edebiyatı 1920’lerden sonra gelişmeye başlamıştır. Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan Moldo Kılıç Şamırkanuulu’nun “Zilzala” adlı ırlar kitabıdır.
10.Soru
Kazak Türkleri hangi tarihte bağımsızlığını ilan etmiştir?
16 Aralık 1850 |
16 Aralık 1900 |
16 Aralık 1991 |
16 Aralık 2000 |
16 Aralık 2015 |
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, diğer Türk Cumhuriyetleri gibi Kazak Türkleri de 16 Aralık 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eder ve bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti’ni kurarlar.
11.Soru
Hangisi sıfat-fiil ekidir?
Navrız - parsı sözi, qazaqşası “Jaña jıl”, “kün” degen uğımdı bildiredi?. 22 navrız - bükil Şığıs xalıqtarınıñ merekesi. Bul - kün men tünniñ teñeletip, qardıñ erip, köktiñ şığa bastaytın kezi. Navrız künin adamdar jana jıldıñ bası - “ulıstıñ ulı küni” dep atap, zor quvanışpen qarsı alğan. Navrız küni xalıq taza kiyinip, birin-biri quttıqtap, quvanış dastarqanın barınşa mol jayadı.
şığa |
bastaytın |
atap |
barınşa |
quvanış |
"şığa" ve "atap" seçeneğinde zarf-fiil, "quvanış" seçeneğinde fiilden isim yapma ekleri bulunur. "barınşa" seçeneğinde ise +şa eşitlik hâli eki vardır. "bastaytın"seçeneğinde ise -ytın sıfat-fiil eki bulunur.
12.Soru
“Munda ne jumıspen jürsiñ? cümlesinde geçen “munda” kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Burada |
Bundan dolayı |
Nasıl |
Neden |
Bazı |
“Munda ne jumıspen jürsiñ? cümlesinde geçen “munda” kelimesinin anlamı “burada”dır.
13.Soru
Eski Türkçedeki tag kelimesi Kırgız Türkçesinde ne şekilde kullanılır?
tag |
dag |
tav |
tov |
too |
Kırgız Türkçesinde hece sonundaki ğ, g, v ünsüzü diftonglaşarak ünlüye dönüşür: tag > too (dağ), sag > soo (sağ), bag > boo (bağ), ev > öö, su (sub) > suu, ulu(g) > uluu.
14.Soru
?, ? ikilisinin Latin alfabesindeki karşılıkları hangi seçenekte doğru verilmiştir?
I, Yu |
I, Y |
L, Y |
L, Yu |
I, V |
- Numaralı sayfada verilen tabloya göre;
Kiril:? ? Latin:Yu yu
Kiril: ? ? Latin: I ı
15.Soru
“Munda ne jumıspen jürsiñ?” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Burada ne yaptın? |
Bugün ne yapacaksın? |
Bunu ne amaçla verdin? |
Burada ne işle meşgulsün? |
Buna ne amaçla baktın? |
“Munda ne jumıspen jürsiñ?” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı “Burada ne işle meşgulsün?” şeklindedir.
16.Soru
Kazan Tatar Türklerince Tatar şuuru özellikle kimin gayretleriyle bugünkü anlamda kabul edilmiş ve yerleşmiştir?
Şahabettin Mercânî |
Abdullah Tukay |
İsmail Gaspıralı |
Kayyum Nasıri |
Hüseyin Feyizhanov |
Altın Ordu Devleti’nde ve ondan sonra kurulan hanlıklarda üst düzey yöneticilerin kendisine Tatar demesi, bu ismin halk arasında benimsenmesine yol açmıştır. Ancak halkın büyük bir kısmının karşı çıktığı bu isim, XIX. yüzyılda gelişmeye başlayan Tatar şuuru ve özellikle, Şahabettin Mercânî’nin gayretleriyle bugünkü anlamda kabul edilmiş ve yerleşmiştir.
17.Soru
I. Hece sonundaki ğ, g, v ünsüzü diftonglaşarak ünlüye dönüşür.
II. Alınma kelimelerde ünlüler arasında kalan v düşerek uzun ünlü meydana getirir.
III. Alınma kelimelerde ünlüler arasında h düşer ve uzun ünlü meydana getirir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Kırgız Türkçesinde uzun ünlülerin meydana geliş yollarındandır?
Yalnız II |
Yalnız III |
I-II |
II-III |
I-II-III |
Kırgız Türkçesinin tipik özelliği uzun ünlüler bulundurmasıdır. Yukarıdaki sekiz ünlüye ek olarak, altı da uzun ünlü vardır: aa, ee, oo, öö, uu, üü. Bunların önemli bir kısmı ikincil uzun ünlülerdir. Kırgız Türkçesinde uzun ünlülerin meydana gelişi şu yollarla olmuştur:1. İki ünlü arasındaki arka damak ünsüzü g düşer ve karşılaşan iki ünlü, uzun bir ünlüye dönüşür: bagatur > baatır, sagım > saam (bir sağım), bugday > buuday, ağrı >aaru, saglık > sooluk, agız > ooz, ağır > oor, bağır > boor, bogaz > booz. 2. Hece sonundaki ğ, g, v ünsüzü diftonglaşarak ünlüye dönüşür: tag > too (dağ), sag> soo (sağ), bag > boo (bağ), ev > öö, su (sub) > suu, ulu(g) > uluu. 3. Alınma kelimelerde ünlüler arasında kalan v düşerek uzun ünlü meydana getirir: kavim > koom, devir > door, cevap > coop. 4. Alınma kelimelerde ünlüler arasında h düşer ve uzun ünlü meydana getirir: baha> baa, şehir > şaar, kahraman > kaarman.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Dr. V. I. Veselowski’ye göre Kazak kelimesi, “kaza benzeyen insan, yani kuş gibi serbest” anlamına gelir |
Zeki Velidi Togan “Kazak” adının önceleri sultanlar için kullanıldığını belirtir. |
Kırgız ve Kazak lehçelerinde “hür adam; gözü pek binici” anlamlarında kullanılan “kazak” sözü, Tatar Türkçesinde “dul” anlamına gelmektedir. |
Kraft’a göre kazak kelimesi, ‘kaz+ak”, “beyaz ana kaz” anlamındadır. |
Kazak türkleri Kasım Han’dan sonra üçe bölünür |
Kazak sözü Tatar Türkçesinde bekar anlamına gelmektedir.
19.Soru
Hangisi Kırgızların XVI.-XVII. yüzyıllarda mücadele ettiği ve Kırgız destanı Manas’ın da bir bölümünde anlatılan kavimdir?
Çinliler |
Ruslar |
Göktürkler |
Uygurlar |
Kalmuklar |
Kalmuklar
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çağdaş Kazak edebiyatının 1920 yılında başlayan dönemidir?
Sovyet Dönemi |
Hürriyet Dönemi |
Hazırlık Dönemi |
Bağımsızlık Sonrası Dönem |
Çağdaş Dönem |
1920’den başlayarak devam eden dönem çağdaş Kazak edebiyatı dönemi Sovyet dönemi olarak anılır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ