Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
-Ырaкмaт, жaкшы
Cümlesinin günümüz Türkçesiyle hali aşağıdakilerden hangisidir?
Teşekkür, iyi. |
Rica ederim |
Teşekkür |
İyi |
Sen nasılsın |
Harfleri çevirdiğimizde bize -Irakmat, cakşı. Cümlesini verecektir.
2.Soru
Moğol kabileleriyle birlikte sayıları bir milyonu aşan Kazak Türkleri, XVI. Yüzyılda Kasım Han’ın idaresine girerler. Kasım Han’dan sonra halkın birliği ve düzeni bozulur. Bunun üzerine Kazak Türkleri üç parçaya ayrılırlar. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biridir?
Ulu cüz |
Yan cüz |
Arka cüz |
Büyük cüz |
Ara cüz |
Kazak Türkleri Kasım Han’dan sonra üçe bölünür, bunlar; Ulu cüz, Orta cüz ve Küçük cüz’dür.
3.Soru
Aşağıdaki cümlenin yüklemi hangi kiptedir?
Кызыгызгa бeзнeң сәлaмнәрнe сөйләгeз.
emir kipi |
geniş zaman |
istek kipi |
şart kipi |
şimdiki zaman |
Verilen cümlenin yüklemi сөйләгeз kelimesinin sonundaki -гeз 2. çokluk şahıs emir ekidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Eski Kırgız Türkçesi konuşulduğu alanda eski Uygur ve Oğuz Türkçeleri ile sürekli ilişkide bulunmuştur. |
Orta Kırgız Türkçesi döneminde elde belge bulunmaz. |
Yeni Kırgız Türkçesi döneminde XVIII. yüzyıl ortalarından sonra Kırgız Türkçesine Arapça ve Farsça kelimeler girmeye başlar. |
Günümüzde Kırgız Türkçesi toplumun her alanında kullanılmaktadır |
Kırgızlar göçebe bir halkın dili olarak, halk arasında ve yüksek zümre edebiyatını işlemişlerdir. |
Kırgız boyları arasında sıkı bir bağ vardır. Göçebe bir halkın dili olarak, halk arasında ve halk edebiyatında işlenmişti.
5.Soru
“Sen qaydan keldin?” cümlesinde geçen “qaydan” kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Neden |
Nasıl |
Nereden |
Hangisi |
Geldin |
“Sen qaydan keldin?” cümlesinde geçen “qaydan” kelimesinin anlamı “nereden”dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cağdaş Kazak edebiyatının ve dilinin kurucusu sayılır?
Muhtar Avezov |
Abay Kunanbayulı |
Abid Musrepov |
Ali Urmanov |
Tahavi Ahtanov |
Abay, cağdaş Kazak edebiyatının ve dilinin kurucusu sayılır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Kazak Türkçesindeki halk edebiyatı terimleri, batı Türkçesi terimlerinden farklıdır |
Kazaklarda halk türküsüne “jır” veya “ölen”, türkü söyleyen kişiye de “jırav” veya “ölenşi” denir. |
Ağıt türünden olan şiirler muhtevalarına göre “yestürdi”, “köñül aytu” veya “coktav” adını alır. |
Didaktik nitelikli şiirlere “tolgan” denir. |
“Tolgan” adı verilen Kazak halk ozanları irticâlen şiir söyler, diğer akınlarla atışır, halk hikâyeleri anlatır, destanlar okurlar. |
Tolgan didaktik nitelikli şiirlere denilmekteydi dolayısıyla E seçeneğinde Tolgan’lardan değil Akın’lardan bahsedilmiştir.
8.Soru
Türk lehçöeleri içerisindeki küçük ünlü uyumunun en sağlam olduğu lehçe Kırgız Türkçesidir. Bunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Dütün yabancı kelimelerin Kırgız diline çevrilmesi |
Dilin yalın bir dil olması |
Kırgız dilinde uzun ünlülerin olması |
Ünlülerde yuvarlaklaşma olayının olması |
Ünsüz uyumunun tam olarak işlenmesi |
Türk lehçeleri içerisinde küçük ünlü uyumunun en sağlam olduğu lehçe Kırgız Türkçesidir. Ünlülerdeki yuvarlaklaşma olayı bu durumun başlıca sebebidir: bölmö (bölme), kamır (hamur), köpölöktördön (kelebeklerden), körsötküç (dizin), koopsuzduk (emniyet), camgır (yağmur).
9.Soru
Kazak Türkleri 1923 yılına kadar aşağıdaki alfabelerin hangisini kullanmışlardır?
Kiril |
Arap |
Latin |
Runik |
Yunan |
Kazak Türkleri 1923 yılına kadar Arap alfabesini kullandılar. 1928 yılında Latin alfabesine geçtiler ancak Rusların Sovyet yönetiminin isteği doğrultusunda 1940 yılında Kiril alfabesine geçmişlerdir.
10.Soru
MÖ II. yüzyılda Kırgızlar Büyük Türk İmparatorluğu’na dahil olurlar. Hun İmparatorluğu’nun dağılmasından sonra Kırgızlar IV. yüzyılda büyük bir devlet kurarlar. Bu devlet, Çin kaynaklarında ne adla geçer?
Hakas Devleti |
Çar Hükümeti |
Türkistan |
Rusya |
Sovyetler |
Hun İmparatorluğu yıkıldıktan sonra Kırgızların kurduklearı devlete Hakas Devleti denir.
11.Soru
Kazak Türkçesindeki “qate” kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
bol |
hata |
farklı |
şarkı |
çocuk |
Kazak Türkçesindeki “qate” kelimesinin anlamı hata, suç şeklindedir.
12.Soru
Sorusuna karşılık olarak söylenebilecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?
-İyiyim, ya siz? Durumunuz nasıl? |
-Ona benden selam söyleyin! İyi olsun! |
-Çok iyi, teşekkür ederim. |
-Girin! Oturup biraz çay için! |
-Bunlar bizim yeni sınıf arkadaşlarımız. |
-Yaxşi, öziñizçu? Qandaq ehvaliñiz?
-İyiyim, ya siz? Durumunuz nasıl? anlamına gelmektedir. Bu sorulara verilecek en doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir: Çok iyi, teşekkür ederim.
Doğru yanıt C'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Kırgızistan Batı Türkistan’ın doğusunda 70o-80o doğu boylamı ile 43o-89o kuzey enlemleri arasında yer alır. |
Kırgızistan; kuzeyden Kazakistan’la, batıdan Özbekistan’la, güneyden Tacikistan’la, güneydoğu ve doğudan da Doğu Türkistan ile komşudur. |
Doğu-batı yönündeki uzunluğu 900 km, kuzey güney yönündeki uzunluğu 410 km’dir. |
Kırgızistan’ın yüz ölçümü 198.500 km2’dir. |
Kırgızistan’ın bağımsızlık tarihi 30 Ağustos 1994’tür. |
Kırgızistan’ın bağımsızlık tarihi 31 Ağustos 1991’dir.
14.Soru
Metinde hangi hâl eki bulunmaz?
yönelme |
ayrılma |
ilgi |
yükleme |
eşitlik |
Metinde “menin, kızımdın, kolunun, anın” kelimelerinde ilgi; “maga, sabaktarga menikine, surooloruna” kelimelerinde yönelme; “közdörünön, oşonduktan, cerden” kelimelerinde ayrılma; “öpköndü, matematikanı, okugandı, künöösün” kelimelerinde yükleme hâli eki bulunmaktadır. Metinde eşitlik hâli eki almış bir kelime yoktur.
15.Soru
Türkçe asıllı kelimelerin başındaki bütün “g”ler Kazak Türkcesine hangi harf olarak geçmiştir?
V |
T |
B |
K |
Z |
Türkçe asıllı kelimelerin başındaki bütün “g” ler Kazak Türkçesine “k” harfi olarak geçmiştir.
16.Soru
Soldat” kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Asker |
Bozkır |
Çekmek |
İşte |
Savaş |
“Soldat” kelimesinin karşılığı “asker”dir.
17.Soru
Kırgız Türkçesi Kiril alfabesiyle yazılmış ?, ? harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
M, İ |
M, N |
M, H |
H, M |
H, İ |
Harflerin karşılığı M ve İ’dir.
18.Soru
“Atamdın inisi köldö işteyt.” cümlesinde geçen “inisi” kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Ağabeyi |
Kendi |
Kardeşi |
Halası |
Yengesi |
Atamdın inisi köldö işteyt. (Babamın kardeşi gölde çalışıyor.)
19.Soru
I. Kazak Türkçesinde çokluk ekinin +lAr, +dAr, +tAr biçimleri vardır.
II. Ünlüyle ve v, y ünsüzüyle biten kelimelerden sonra +lAr eki kullanılır.
III. Tonlu ünsüzlerle biten kelimelerden sonra +tAr eki kullanılır.
Yukarıda numaralandırılmış ifadelerden hangileri Kazak Türkçesi ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II, III |
I, III |
Kazak Türkçesinde çokluk ekinin +lAr, +dAr, +tAr biçimleri vardır. Ünlüyle ve v, y ünsüzüyle biten kelimelerden sonra +lAr eki kullanılır. Tonsuz ünsüzlerle biten kelimelerden sonra +tAr eki kullanılır. Tonlu ünsüzlerle biten kelimelerden sonra +dAr eki kullanılır.
20.Soru
Daha çok ayrılık ve hasret duygularını terennüm eden ve kazaklar arasında en çok rağbet gören türkü türü aşağıdakilerden hangisidir?
Aytısu |
Tolgan |
Koştasu |
Akın |
Jir |
Akınların atışmasına Aytısu, didaktik şiirlere Tolgan, halk ozanlarının atışmasına Akın, Kazak Türklerinin halk türküsüne ise Jir denilmekteydi. Daha çok ayrılık ve hasret duygularını terennüm eden ve kazaklar arasında en çok rağbet gören türkü türü ise Koştasu’dur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ