Çalışma İlişkileri Tarihi Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Umumi Hıfzısıhha Kanunu' na ilişkin aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir?
Yasada, kadınlara doğum öncesi ve sonrası üçer hafta izin verilmesi hükmü bulunmaktaydı. |
Yasada, izin sırasında ücret ödenmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktaydı. |
Yasada, 18 yaşından küçük çocukların maden ve sanayi kesimlerinde çalıştırılmamaları hükmü getirilmekteydi. |
Yasada 12 ila 16 yaş arasındaki çocukların gece çalıştırılmayacakları hükmü getirilmekteydi. |
Yasada günlük çalışma süresinin 8 saatten fazla olamayacağı hükmü getirilmekteydi. |
Yasadaki çocukların durumlarıyla ilgili düzenlemeler ise 151 sayılı yasadan sonraki en kapsamlı önlemleri içeriyordu. Çalışma yaşına ilişkin olarak, 12 yaşından küçük çocukların maden ve sanayi kesimlerinde çalıştırılmamaları
hükmü getirilmekteydi. Ayrıca 12 ila 16 yaş arasındaki çocukların gece çalıştırılmayacakları ve günlük çalışma süresinin 8 saatten fazla olamayacağı
hükmü de bulunmaktaydı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farnham ve Pimlott'a göre çalışma ilişkileri alanındaki kuramsal yaklaşımlara ilişkin bir ayırımlardan birisi değildir?
Uyuşma kuramı |
Çatışma kuramı |
Endüstriyel sosyoloji kuramı |
Sistem kuramı |
Marksist kuram |
çalışma ilişkileri alanındaki kuramsal yaklaşımlara ilişkin bir ayırım, şu şekildedir (Farnham; Pimlott, 1991: 1-20): i. Uyuşma kuramı, ii. Çatışma kuramı, iii. Toplumsal eylem kuramı, iv. Sistem kuramı, v. Marksist kuram. Bir başka yazara göreyse, endüstri ilişkileri alanında, birbirleriyle rekabet eden üç temel yaklaşım bulunmaktadır: i. Sistem yaklaşımı, ii. Kurumsal yaklaşım, iii. Endüstriyel sosyoloji yaklaşımı (Parker, 1980: 131-132).
3.Soru
Tarihsel çalışmalarda yapılan dönemleştirmeler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Aynı bilim dalı içerisinde farklı ölçütler kullanan araştırmacılar dahi benzer dönemleştirmeler yapacaklardır. |
Dönemleştirme yapma ihtiyacı, toplumsal tarihin çok uzun süreçleri kapsamasından kaynaklanır. |
Tarihteki dönemleştirme gereksiniminin kaynağı bu dönemlerin arasındaki keskin ayrımlardır. |
Belirli bir alanda yapılan dönemleştirmenin, toplumsal hayatın diğer alanlarındaki dönemleştirmelerle çakışması gereklidir. |
Dönemleştirme işlemi incelenen alanın dışındaki alanlarla bağlantı kurulmadan yapılmalıdır. |
Toplumların tarihi insanların yaşamına göre çok daha uzun süreleri kapsamaktadır ve bu süreler içerisinde yaşanan değişimler de, bir insanın yaşamında olabileceklere göre çok daha karmaşıktır. Bu nedenle, toplumsal tarihte dönemleştirme yapmak, çok daha büyük bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru yanıt B'dir.
4.Soru
Türkiye Uluslararası Çalışma Örgütü'ne hangi tarihte üye olmuştur?
1936 |
1932 |
1972 |
1961 |
1924 |
1932
5.Soru
Türkiye'de tek parti dönemine gelen dönem hangi yıllar arasında gerçekleşmiştir?
1915-1940 |
1920-1946 |
1923-1950 |
1933-1955 |
1939-1961 |
Türkiye’de “tek parti dönemi” olarak nitelenen 1920-1946 dönemi, çalışma ilişkileri tarihinin
önemli gelişmelere tanıklık eden ve gelecek üzerinde önemli etkileri olan bir dönemidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ücret düzeylerini etkilyen faktörlerdendir?
I. Sendikal örgütlenme
II. İktisadi faktörler
III. Ülkeler arasındaki antlaşmalar
IV. Savaşlar dolayısıyla emek kıtlığı
I-III |
I-II-III |
III-IV |
II-III-IV |
I-II-IV |
Kuramsal olarak, ücret düzeyleri üzerine etkili olabilecek faktörlerden biri, sendikal örgütlenmedir. Ancak, dönem içerisinde, bu tür etkilere yol
açacak bir örgütlenmenin koşulları yoktur. Hukuksal düzenlemeler, işçi kesiminin örgütlü mücadelesini engelleyici ve yasaklayıcı niteliktedir.
Özellikle 1870’lerden başlayarak örgütlenme çabaları ve bazı işçi hareketleri gözleniyorsa da, bunlar ücret düzeyleri üzerinde etkili değildir. Ancak,
1908’de İkinci Meşrutiyet sonrası gerçekleşen işçi
hareketleriyle ücret düzeyleri arasında anlamlı bir
bağ kurulabilmektedir. Dolayısıyla, ücret düzeylerini etkileyen faktörleri, başka yerlerde aramak
gerekecektir. Boratav ve arkadaşları, ücret düzeylerinin, geniş ölçüde, iktisadi faktörlerle açıklanabileceği sonucuna varmaktadırlar. Buna göre, bir
çevre ülkesi olarak, dünya pazarları ile bütünleşmekte olan Osmanlı İmparatorluğu’nda, fiyat hareketlerinin dünyayı izlemesi, reel ücret artışlarının önemli sebeplerinden biridir. Ayrıca, savaşlar
ve kıtlık gibi nedenlerle ortaya çıkan emek kıtlığı
da, bu oluşum üzerinde etkili olmaktadır
7.Soru
Teşvik-i Sanayi Kanunu kaç yılında çıkmıştır?
1923 |
1927 |
1933 |
1938 |
1945 |
Teşvik-i Sanayi Kanunu 1927 yılında çıkmış ve yürürlüğe girmiştir.
8.Soru
Bir ülkedeki nüfusun üretici durumda bulunan, iktisadi faaliyete katılan kısmına ne ad verilir?
İşgücü |
Ücret |
Çalışma ilişkileri |
İşveren |
İş hukuku |
İşgücü, “Bir ülkedeki nüfusun üretici durumda bulunan, iktisadi faaliyete katılan kısmı”dır.
9.Soru
I. Büyük ölçekli işletmelerde modern bir çalışma doğmaya başlaması,
II. Devletçi iktisat politikalarının gündeme gelmesi,
III. İktisadi ve siyasi açıdan rejiminin korunması kaygısı.
Yukarıdakilerden hangileri İş Kanunu'nun çıkarılmasında etkili olan faktörler arasında gösterilebilir?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
İşçi kesiminin nicel varlığının artması, büyük ölçekli işletmelerde modern bir çalışma yaşamının doğmaya başlaması ve belirleyici bir faktör olarak devletçi iktisat politikalarının gündeme gelmesi, iktisadi ve siyasi açıdan rejimin korunması kaygıları; içsel nedenlerin en önemlileridir.
10.Soru
"Cemiyetler Kanunu, İş Kanunu’nu tamamlayarak, onun tanıma ya da yasaklama biçiminde de olsa düzenleme konusu yapmadığı sendikal örgütlenmeyi, “yasaklama” biçiminde düzenlemiş oluyordu."
Bu yasak, Cemiyetler Kanunu’nda hangi yılda yapılan değişiklikle ortadan kalkmıştır?
1942 |
1944 |
1946 |
1948 |
1950 |
Bu yasak, Cemiyetler Kanunu’nda 1946 yılında yapılan değişiklikle kaldırılacaktı.
11.Soru
Cumhuriyet döneminde modern anlamdaki sosyal güvenlik önlemleri içerisinde aşağıdakilerden hangisi öncelikli olmuştur?
Kadın işçiler |
Çocuk işçiler |
Maden işçileri |
Özel kurumlarda çalışan işçiler |
Asker-sivil bürokratlar |
Cumhuriyet döneminde de, Osmanlı İmparatorluğunda olduğu gibi modern
anlamdaki sosyal güvenlik önlemleri içerisinde asker-sivil bürokratlar öncelikli oldu. Doğru cevap E seçeneğidir.
12.Soru
Osmanlı İmparatorluğu'nda bağımlı çalışanlara yönelik koruyucu nitelik taşıyan sosyal politika önlemleri hangi sektörde yoğunluk göstermektedir.
Madencilik |
İnşaat |
Tarım |
Dokuma |
Denizcilik |
İmparatorluk’ta çalışma ilişkileri alanındaki hukuksal düzenlemeler de genel çizgileriyle otoriter ve sınırlandırıcıdır ve bu niteliklerin, 1876 tarihli Kanun-u Esasi’ye kadar olan dönemde “mutlak monarşi”, sonrasında ise “meşruti monarşi” olarak nitelenebilecek siyasal rejimin izlerini taşıdığı söylenmelidir. Öyle ki, Kanun-u Esasi’de de çalışma ilişkileri açısından önem taşıyan ekonomik ve sosyal hakların yer almadığını görüyoruz. Ancak, buradan hareketle, bağımlı çalışanları koruyucu hiç bir sosyal politika önlemi alınmadığı sonucuna ulaşılmamalıdır. İmparatorlukta ücretlileri koruyucu nitelik taşıyan sınırlı sosyal politika önlemleri mevcuttur. Bunlar büyük ölçüde, madencilik sektöründe çalışanlara yöneliktir.
13.Soru
1946 öncesi dönemde Türkiye Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (UÇÖ) kaç sözleşmesini onaylamıştır?
Bir |
İki |
Üç |
Dört |
Beş |
Bir
14.Soru
İzmir İktisat Kongresi aşağıdaki hangi tarihte düzenlenmiştir?
1920 |
1921 |
1922 |
1923 |
1924 |
1923 yılında ulusal ekonominin kuruluşunu hızlandırma ve Cumhuriyetin sosyo-ekonomik temelini sağlayacak olan ekonomik faktörleri geliştirme amacıyla İzmir İktisat Kongresi düzenlenmiştir. Bu kongre sonrasında, sanayileşme olmazsa olmaz bir amaç olarak tanımlanmıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarih bilimini diğer bilim dallarından ayıran en önemli özelliktir?
Sosyal bir bilim olması |
Gelecek için öngörülerde bulunması |
Bugünü anlamaya çalışması |
“Geçmiş” zaman dilimiyle ilgilenmesi |
Toplumu anlamaya çalışması |
Tarihi diğerler sosyal bilimlerden ayıran en önemli özellik, adına “geçmiş” dediğimiz zaman dilimiyle ilgilenmesidir.
16.Soru
Aşağıdaki önermelerden hangisinde 1913-1915 sayımlarında ücret düzeylerinin ülke ortalamasının üstünde gözükmesinin nedenleri arasında sayılabilir.
Sayımın yalnızca nominal ücretleri yansıtması |
Alım gücünün yükseliş trendi içinde olması |
Hane halkı birikiminin sermaye döngüsüne katılıyor olması |
Büyük toprak sahiplerinin ihracata yönelmeleri |
Düzensiz ve süreksiz çalışma praitklerinin sona ermiş olması |
1913-1915 Sayımı, diğerleriyle karşılaştırılamayacak kadar büyük ölçekli ve göreli olarak ileri üretim teknikleri kullanan kuruluşları içerdiği için, ücret düzeylerini ülke ortalamasından daha yüksek gösteriyor olmalıdır. Ayrıca, Sayım, nominal ücretleri yansıtmaktadır, oysa işçiler açısından önemli olan, bu ücret gelirinin satın alma gücüdür. Bu nedenle, 20. yüzyıl başlarında ücretlilerin yaşam düzeylerine ilişkin bir değerlendirme yapabilmek için, nominal ücret rakamlarının yanı sıra, işçilerin tüketim kompozisyonları ile mal ve hizmetlerin fiyatları da bilinmelidir.
17.Soru
Türkiye çalışma ilişkileri tarihinde, toplu iş ilişkileri konusunda dolaysız bir biçimde
düzenlemeler yapan ilk kanun aşağıdakilerden hangisidir?
Esas-ı İktisadi |
Maadin Nizamnamesi |
Cemiyetler Kanunu |
Mecelle |
Tatil-i Eşgal Kanunu |
1909 Tarihli Tatil-i Eşgal Kanunu (TEK)
Bu kanun, Türkiye çalışma ilişkileri tarihinde,
toplu iş ilişkileri konusunda dolaysız bir biçimde
düzenlemeler yapan ilk kanundur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğu’nda bağımlı çalışanlar arasında, günümüz anlamında ücretliler olmaktan çok, toplumun egemen sınıflarından biri olan asker-sivil bürokrasinin bir parçası olarak ele almanın daha uygun olacağı bir işgücü kategorisidir?
Devlet memurları |
Sanayi işçileri |
Maden işçileri |
İnşaat işçileri |
Hizmet işçileri |
En genel çizgileriyle bir değerlendirme yapacak olursak, Osmanlı İmparatorluğu’nda bağımlı çalışanların, şu kategorilerden oluştuğu görülecektir: Tarım sektöründeki ücretliler, Sanayi işçileri, Hizmetler kesimindeki işçiler, Madencilik kesimindeki işçiler, İnşaat işçileri, Kapitalist ev sanayii içerisindeki ücretliler, Devlet memurları.
Bunlardan devlet memurları, günümüz anlamında ücretliler olmaktan çok, toplumun egemen sınıflarından biri olan asker-sivil bürokrasinin bir parçası olarak ele almak daha uygun olacaktır.
19.Soru
2. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de kamu kesiminde çalışanların satın alma güçleri de azalırken aşağıdakilerden hangisinin durumu daha avantajlı oldu?
Bürokratlar |
Memurlar |
İşçiler |
Madenciler |
Deniz işçileri |
2. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de kamu kesiminde çalışanların satın alma güçleri de azalırken işçilerin durumu, memurlara göre daha avantajlı oldu. Doğru cevap C seçeneğidir.
20.Soru
Seçeneklerden hangisi tek partili dönemde sanayileşmenin önündeki engeller arasında sayılamaz?
Türkiye’nin sanayileşme için gerekli sermaye ve nitelikli işgücünden mahrum oluşu. |
Dönem itibariyle sanayileşme için gerekli olan altyapının henüz mevcut bulunmayışı. |
1925 yılında âşârın kaldırılmasının bütçeyi ve dolayısıyla sanayileşme |
1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması hükümlerine göre Türkiye’nin 1929 yılına kadar sanayiini koruyacak gümrük tedbirlerini alamamak durumunda kalması. |
Sanayileşme için gerekli olan altyapı hazır olmasına rağmen bu altyapının değerlendirilmemesi. |
Sanayileşme için gerekli olan altyapı hazır olmasına rağmen bu altyapının değerlendirilmemesi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ