Gelişim hızı her yaşta aynı değildir: Yaşa göre büyüme ve gelişme aynı oranda ve hızda değildir. İnsanın sistem bütünlüğü vardır. Sistemi oluşturan her bir alt sistemin kendine has büyüme hızı vardır. Baş doğum öncesi dönemde hızla büyür, ama doğumdan sonra büyümesi yavaşlar ve yetişkinlikte bedenin yedide bir oranına iner.

Dil; biçim, içerik ve kullanım olmak üzere üç bileşenden oluşur.
• Biçim bileşeni; ses bilgisi (fonoloji), biçim bilgisi (morfoloji) ve söz dizimi (sentaks)
yapılarını içermektedir.
• İçerik bileşeni; dilin anlam bilgisini (semantik),
• Kullanım bileşeni ise, dilin iletişim amacına yönelik işlevlerini içeren edim bilgisini
(pragmatik) kapsar.

Bebeklik, ilk çocukluk, orta çocukluk, ergenlik (son çocukluk) ve erişkinlik üzerine çalışmalarını yoğunlaştıran Bruner, insan gelişimini, eylemsel, imgesel ve sembolik dönem olmak üzere üç döneme ayırarak incelemiştir.

Sembolik düşünme, dil gelişiminin ve  sosyal tepkilerin başlayıp ve hızla geliştiği dönem bebeklik dönemidir.

Doğum Öncesi Etmenler

Bebeğin gelişimini etkileyen doğum öncesi etmenlerin bazıları aşağıda açıklanmıştır:

Annenin Yaşı

Alkol ve Sigara

Kan Uyuşmazlığı

Beslenme

Annenin Hastalıkları

Ergenlik (son çocukluk) dönemi 11-12 ile 17-18 yaşları arasını kapsar. Ergenlik döneminde fizyolojik ve hormonal değişiklikler kendini gösterir. Kızlarda 12-13, erkeklerde 13-14 yaşlarında ortaya çıkar. Yarısı çocukluk yarısı ergenlik olmak üzere iki ile dört yıl süren döneme erinlik dönemi adı verilir. Erinlik döneminin hemen arkasından gelen ergenlik dönemi kızlarda yaklaşık olarak 18, erkeklerde ise 21 yaşına kadar sürer. Bununla birlikte her iki cinsiyette de büyüme belirli bir sırayı takip eder. Dolayısıyla doğru cevap E'dir. 

Seçeneklerden sadece A seçeneği doğrudur. Diğer seçenekler yanlıştır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Ortamın sesiz olması gelişimi destekleyecek özelliklerden değildir. Doğru cevap D' dir.

Fiziksel büyümenin anne karnında başlaması fiziksel büyümenin özelliklerindendir.

• Kalem tutma çabaları gösterir.
• Daireye benzer şekiller ile çizgi ve noktalar oluşturabilir.
• Karmaşık işleri başarmak için iki eliyle de kerpeten tutuşunu gerçekleştirebilir.
• Bloklardan kule yapabilir.
• Tek eliyle kitap sayfalarını çevirebilir.

ıralanan özellikler 2 yaş grubunda sergilenmesi beklenen küçük kas becerileridir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Gelişim süreklidir ve belli aşamalar halinde gerçekleşir: Gelişim döllenmeden ölüme kadar devam eden birikimli bir süreçtir. Gelişimde her aşama kendinden sonraki aşamaya hazırlayıcı, kendinden önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gerçekleşir.

Çocukla konuşurken değişik ses tonlarının kullanımı ve söyleneni anlaması için çocuğa zaman tanınması 0-1 yaş aralığında yapılmaktadır. Yavaş, anlaşılır ve açık konuşmak ve çocukların gerçek nesnelerle oynamasını teşvik etmek 1-2 yaş aralığında yapılmaktadır. Çocuğun diğer çocuklarla oynaması için fırsatlar yaratılması ise 2-3 yaş aralığında yapılmaktadır.

Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş): Piaget’ye göre çocuklar somut işlemler dönemine geldiğinde yetişkin gibi düşünme özelliğine yaklaşır. Somut işlemler dönemi yedi yaşında ortaya çıkar ve yaklaşık onbir yaşına kadar sürer. Bu zaman süresince, çocuklar bilişsel işletimleri daha iyi kavrar. Somut olaylar ile ilgili mantıklı düşünmeye başlar ancak soyut ve varsayıma dayalı kavramları anlamakta zorluk çeker. Bu dönemdeki çocuklar özellikle özel bir olayı genel bir ilkeyle ilişkilendirme ile ilgili tümevarımsal mantığı kullanmada başarılıdırlar. Ancak bu çocuklar genel bir ilkeyi özel bir olayın sonucunu belirlemek ama­cı ile kullanmada güçlük çekerler.

Somut işlemler döneminde çocuk benmerkezcilikten kurtulur ve empati kurmayı öğrenmeye başlar. Bu dönemin önemli özelliği korunumun kazanılmasıdır. Bu evrede çocuk, madde, uzunluk, sayı, alan, ağırlık, hacim ve nitelik değişmezliği korunumunu kazanmış olur. Korunumun kazanılmasında odaktan uzaklaşma ve tersine çevrilebilirlik gibi artan düşünme yetenekleri etkili olmaktadır. Bu dönemde çocuklar sınıflama, sırala­ma ve karşılaştırma konularında başarılı olurlar. Somut işlemler dönemindeki bir çocuk nesneleri birden fazla özelliğine göre sınıflandırabilir. Bilişsel olarak düşünme yeteneğini geliştirirler ama bu düşünme sistemi soyut boyutta değildir. Belirli nesneler arasındaki değişmeyen ilişkileri, nesneleri görmeden mantık yürütme yoluyla kavrayabilirler. Somut işlemler dönemi, işlem öncesi dönem ile soyut işlemler dönemi arasında geçiş dönemidir.

Erinlik döneminin hemen arkasından gelen ergenlik dönemi kızlarda yaklaşık olarak 18, erkeklerde ise 21 yaşına kadar sürer.

Filogenetik beceriler, çevresel etkenlere direnç gösterirler. Temel el becerilerinin (tutma, bırakma), büyük kas kontrolünün ve temel lokomotor yeteneklerin (yürüme, koşma, atlama vb.) kazanılması filogenetik becerilere gösterilen örnekler arasında sayılmaktadır. Ontogenetik beceriler ise, öncelikle öğrenme ve çevresel fırsatlara bağımlıdır. Örnek olarak; yüzme, bisiklete binme, buz pateni, tenis gibi beceriler kendiliklerinden ortaya çıkmadıkları ve bireysel çalışma gerektirdikleri için ontogenetik beceriler olarak adlandırılırlar.

Çocuk on sekiz ay civarında iki kelimeden oluşan cümlecikler kurmaya başlar, dilin gramatik yapısıyla ilgili ilk çabalarını gösterir. İsim-isim ve isim-fiilden oluşan, dilbilgisel çekim ekleri henüz kullanılmayan iki sözcüklü cümlecikler döneminde, sözcüklerin sınıflandırılması ve sırasının yanında sözcüklerin cümle içindeki işlevleri de önemlidir. Doğru yanıt "D"seçeneğidir.

Çocukların çevrelerini tanımada kullandıkları ağızları onları çevresel zararlılara karşı açık duruma getirir. Özellikle kurşun ve civa nörolojik gelişim ile beyin zedelenmelerine yol açar. Etkiler yıllar sonra ortaya çıkabilir.

Piaget, bilişsel gelişimin evreler halinde gerçekleştiğini belirterek bilişsel gelişim kuramında dört temel kuralın olduğunu ifade etmiştir. Bunlar;

• Evreler değişmez bir şekilde belli bir sıra ile ortaya çıkar.
• Evreler arasında hiyerarşik bir sıralama vardır. Her bir evre kendisinden önceki evrelerin kazanımlarını da içerir.
• Bireysel farklılıklar söz konusudur. Her birey kendisine göre bir gelişim gösterir.
• Her dönem için kritik olan gelişim özellikleri vardır.

B seçeneğinde yer alan ifade Vygotksy'nin bilişsel gelişim kuramının temel ilkelerindendir.

Motor beceriler..yaşam boyu........ devam eden motor becerilerde ortaya çıkan davranışların kontrol altına alınması sürecidir.

Eğitim ortamında birey belli yaş döneminde belli becerileri kazanmaya, belli türden davranışları öğrenmeye daha uygun ve daha hazırdır. Çevre etkilerine karşı daha duyarlıdır
ve zenginleştirilmiş çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha
hızlı kazanabilir. Bu dönemlere kritik gelişim dönemleri adı verilir. Kritik dönemde en önemli nokta zamanlamadır. Hangi dönemde hangi gelişim özelliklerinin ortaya çıktığının bilinmesi gerekir. Ancak bireysel farklılıklar da olabileceği
unutulmamalı, bu konu da dikkate alınarak çocuk için uygun bir ortam hazırlanmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.