Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 11. Deneme Sınavı

Verilen seçeneklerden A, B, C ve E seçenekleri CBS’nin avantajlarını göstermektedir. D seçeneği yanlış bir ifadedir. Çünkü CBS grafik ve yazınsal verilerin aynı anda saklanmasını, işlenmesini sağlayan bir sistemdir. Bu durum CBS’nin en etkili özelliklerindendir.

Mekânsal ayrık veriler, Raster piksel değerleri, parsel haritası, imar planı gibi taranmış altlık haritalar için kullanılır. Bir hücreden diğerine değer değişimi ya özdeş ya da çok keskindir. Mekânsal ayrık verilerin büyüklükleri sürekli verilere kıyasla daha azdır.

Topolojik vektör modeli çizgiyi (arc) temel birim olarak kullanır.

CBS Bileşenleri:(1) Veritabanı, (2) Kayıtlar, (3) Öznitelikler, (4) Coğrafi bilgi, (5) Bilgiyi kullanmayı sağlayan araçtır. Kodlama CBS bileşenleri arasında yer almaz.

Arazi ölçümü yaparak elde edilecek verilere göre çok daha hızlı sonuca ulaşılır. Mevcut haritalarda hatalar ya da arazide değişimler olabileceği için kartografik haritalara göre çok daha sağlıklı sonuç elde edilir. Çok geniş alanlar için veri elde etmenin en düşük maliyetli yoludur. Kartografik haritayı sayısallaştıran kişinin yapacağı hatalar olmayacaktır gibi avantajları ile fotogrametrik yöntem kuşkusuz en sağlıklı ve en kolay olan yöntemdir.

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin amacı, dünya kaynaklarının insanlar tarafından akıllıca kullanımını ve yönetimini desteklemek için mekânsal çerçeve sağlamaktır. Genellikle CBS, haritalar ve sembollerle bilgiyi sunar. CBS ile aynı zamanda bu haritaları ve ilgili bilgileri bir bilgisayar yoluyla etkileşimli bir şekilde yayınlamak mümkündür. CBS ile ilgili verilen bilgilerin tümü doğrudur.

Mantıksal ağ, geometrik ağ gibi kenar ve bağlantı noktalarından oluşur. Ama aralarındaki önemli fark, mantıksal ağlar koordinat değerlerine sahip değildir.

Harita gibi gösterimleri üretmek amacıyla uygulanan, gerekli tüm çalışmaları kapsayan bilim, teknik ve sanata kartoğrafya adı verilir.

Dünyanın şekli ve ölçüleriyle ilgilenen bilim dalıdır. Yerçekimi ve dünyanın dönüşü, kutupların durumu, zamana bağlı olarak farklılık gösteren olaylar vb. jeodezinin inceleme konularıdır.

Kapsülleme, anahtar kelimelerle veriye nasıl erişilebildiğini özetler. Bir nesne içinde veri, özel (private) ya da genel (public) olabilir. Özel veriye nesnenin dışındaki programın diğer parçaları tarafından erişilemez. Veri genel olduğunda ise bir nesne içinde tanımlanmış olsa bile programın diğer parçaları veriye erişebilir.

İnsanların daha sağlıklı, rahat ve yaşanabilir ortamlarda bulunmasına yönelik gerekli yaşam standartlarının sağlanması karşısında artan çevre ve kentsel sorunlar ve çözüm yollarında teknolojinin getirdiği hız ve kolaylıklar, kent planlama, bölge planlama, peyzaj planlama, altyapı planlaması gibi fiziksel planlama çalışmalarında da uzaktan algılama ve CBS'nin kullanım alanlarını ortaya çıkarmıştır.

1969’da yayınlanan “Design with Nature” adlı kitabı ekolojik planlama konseptinin öncülerindendir. “Design with Nature” peyzaj mimarlığı ve alan kullanımı planlamasında en çok bilinen kitap olmaya devam etmektedir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.
Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalıdır.
Vektörizasyon; raster formattaki verilerin vektör formattaki veriye dönüştürülmesi işlemidir. Veritabanı; Bilgisayar ortamında sistematik olarak saklanan ve birbirleri arasında ilişki kurulacak şekilde yapılandırılmış veriler topluluğudur.
Rektifikasyon ise raster veya vektör verilerdeki geometrik bozukları giderme ve gerçek dünya koordinatlarına uygun olarak düzeltme işlemidir.

Raster veri konumlandırma işleminde kağıt pafta veya görüntü üzerinde koordinat değerleri bilinen noktaların yerküre üzerindeki konumuna taşınması ile yapılmaktadır. Bu noktalara kontrol noktası adı verilmektedir. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler soruda verilen tanımı doğrulamamaktadır.

Coğrafi bilgi sistemleri, gerçek dünyanın bilgisayar ortamında modellenmesi ve yaratılmasıdır. Mc Harg’ın “Design With Nature” isimli kitabında ortaya attığı kuram coğrafi bilgi sistemlerinin temelini oluşturan katmanlama ve üst üste çakıştırma mantığının ilk modellerindendir. Mc Harg’a göre yapılacak planlama çalışmasında, farklı verilerin değerlendirilmesi söz konusu ise, insan duyuları ile en fazla beş katman ile çalışılması halinde doğruya en yakın sonuç elde edilmesi mümkün olabilecektir. Coğrafi bilgi sistemleri, planlama çalışmalarında birden fazla harita ile çalışma gereksinimi sonucu ortaya çıkarmıştır.

Coğrafi bilgi sistemleri araziye ait yazınsal ve grafiksel verilerin aynı ortamda saklanması, bunlardan yararlanarak bir takım analizler yapılabilmesine olanak sağlar.

Depolanmış veriler üzerinde konumsal kararlar verebilmek için mevcut girdilerden yararlanılarak yeni bilgiler üretilmesine çakıştırma analizleri denir. Bu teknik, planlama sürecinde kente ait değerlendirilmesi gereken fiziksel ve doğal özelliklerin analizinde mutlak suretle kullanılması gereken bir araçtır.

NETCAD: Belediyeler başta olmak üzere ülkemizdeki pek çok kamu kuruluşunda kullanılan bir CBS yazılımıdır. CAD, CBS ve Uzaktan Algılama çözümleri sunan NETCAD yazılımları harita, imar, kadastro ve mühendislik alanlarında kullanılmaktadır. Modüler yapıya sahip bir yazılımdır.

İstatistiksel analizler Sonuçları genellikle grafik olarak verilen ve gerçekleştirilmesi mümkün olan mekânsal analiz yöntemlerinden biridir. Mekânsal verilere ait toplam değer, ortalama değer, maksimum değer, minimum değer, standart sapma gibi analizler gerçekleştirilebilir.

CBS ortamının kullanılmasının sebeplerinden biride yaşayan sistemlerin mevcut durumlarının takibidir. Bu takip işlemi sık sık verilerde güncelleme yapılmasını gerektirmektedir. CBS’nin verilerde hatasız ve kolay güncelleme yapılabilmeyi sağlaması kullanıcılar için son derece önem kazanmaktadır.