Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 14. Deneme Sınavı

CBS’ de yer alan 3 boyutlu analizler ya da yüzey analizleri, arazide iki nokta arasındaki düşey mesafenin hesaplanması, eğim açısından en yüksek eğimli ya da en düşük eğimli yerlerin tespit edilmesi, planimetrik alanın ve yüzey alanının, hacmin hesaplanması, kazı dolgu miktarı hesaplanması, alana ilişkin özelliklerin model üzerinde gösterilmesi, görünürlük analizlerinin yapılması, farklı açılardan alanın görselleştirilmesi, sanal olarak alan üzerinde uçuş yapılması gibi işlemlerin yapılmasını kapsar.

Google Earth; 2000’li yılların başında Keyhole adlı şirket tarafından geliştirilmeye başlanan, içerdiği çeşitli çözünürlükteki uydu fotoğrafları sayesinde günümüzde coğrafi bilgi sistemlerinde en çok kullanılan destekleme modellerinden biri olan destek uygulamasıdır.

Arazi kullanım planlama süreçleri;
- Alandaki mevcut durumun değerlendirilmesi,
- Arazide karşılaşılan kullanım sorunlarının ve fırsatlarının bulunması,
- Sorunların çözümü,
- Optimal (uygun) alanın seçilmesi,
- Alternatif alanların tespiti,
- Tesis ve ya tesislerin inşasından sonra istenilen verim düzeyinin bulunması şeklinde sıralanmaktadır.
- İmara açma işlemi planlama süreçleri arasında yer almamaktadır.

Kanal açısından değerlendirilecek bir diğer veri, eğim durumudur. Eğim açısından %5-10 eğime sahip alanlar 2.derecede uygun, %10’dan fazla eğime sahip alanlar ise uygun değil olarak kabul edilmiştir.

Sayısal arazi modeli kullanılarak yapılan eğim hesabı, bakı hesabı, kesit çıkarma, örünürlük analizi, hacim hesabı, yüzey oluşturma ve gölgeleme, eş yükseklik eğrileri oluşturma gibi analizlere topografik analiz adı verilir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.
Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalıdır.
Teodolit; yatay ve düşey düzlemlerdeki açıların ölçülmesi suretiyle mesafe ve boyut bilgisi elde etmeye yarayan hassas optik ölçüm aletidir. Radyometre; Elektromanyetik radyasyonun gücünü ölçen bir alettir.
GPS; genel anlamıyla dünya üzerinde bulunulan konumu belirleyen bir cihazdır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri, kullanıldığı yere ve amaca bağlı olarak farklı isimler alabilmektedir.
Yaygın olarak kullanılan isimler:
- Kent bilgi sistemi,
- Çevre bilgi sistemi (EIS),
- Afet bilgi sistemi,
- Otomatik haritalama ve hizmet yönetimi (AM/FM),
- Arazi bilgi sistemi (LIS),
- Doğal kaynak bilgi sistemi vb.

Meteorolojik veriler raster veri formlarından biri değildir.

Fiziksel çevreye ait veriler cansız varlıkların meydana getirdiği verileri temsil etmektedir. Verilen seçeneklerden imar verileri cansız çevreye ait bir veridir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.
Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalıdır.
Jeodezi; Dünyanın şekli ve ölçüleriyle ilgilenen bilim dalıdır. Veritabanı; Bilgisayar ortamında sistematik olarak saklanan ve birbirleri arasında ilişki kurulacak şekilde yapılandırılmış veriler topluluğudur.
Rektifikasyon; raster veya vektör verilerdeki geometrik bozukları giderme ve gerçek dünya koordinatlarına uygun olarak düzeltme işlemidir.

Katmanlardan bazılarının etki faktörleri diğerlerinin etki faktörlerinden daha fazla olabilir. Budurumda ağırlıklı çalıştırma yöntemi uygulanır. 

Nominal veri isim olarak adlandırılan veridir. Belli konumdaki nesneyi bağlı olduğu grup, sınıf, üyelik, cinsiyet ve kategoriye göre tanımlar.

ağırlıklı çakıştırma yöntemidir

Herhangi bir planlama veya yer seçimi çalışması yapılacağında, birden fazla veriyi aynı anda değerlendirmek gereklidir. Fakat “Design With Nature” adlı kitapta Ian Mc Harg, “değerlendirilecek veri sayısı beşten fazla ise, insan muhakeme yeteneğiyle doğru yapılabilme ihtimali yoktur” şeklinde ifade etmiştir.

Ağ akışları operasyonel bağlamda hizmet ve ulaşım ağları olarak iki şekilde tanımlanır. Bir ulaşım ağında, obje ağ üzerinde nasıl hareket edeceğine kendisi karar verir. Bir hizmet ağında ise obje akış yönüne kendi karar vermez. Ağın kaynak, gider, anahtar gibi konfigürasyonlarına bağlı olarak bir akış yönünde hareket eder. Hizmet ağ uygulamalarında metanın akış yönünü belirlemek gerekir. Ağ içinde karar verme durumunda akış yönünün ne yönde devam edeceğini, akışın kesilip kesilmeyeceğini veya ağın ne kadarının bundan etkileneceğinin bilinmesi gerekir. Geometrik ağ yapısında bu akışı gösteren bir metot bulunmaktadır. Bu gösterim için kaynak ve giderler kullanılır. Her hangi bir birleşim noktası, bu iki rolden sadece birini üstlenir. Kaynağı model içerisindeki meta akışını sağlayan bir pompa gibi düşünülebilir. Gider, metanın aktığı ve akışın sonlandığı yerdir. Bir ağ içinde akış kaynaktan gidere doğrudur.

Mekân yer, bulunulan yerdir. Mekân, ayrıca bir mimari yapının üç boyutluluğunun ötesinde insan ilişkileri ve nesnel etkileşimleriyle onun dördüncü boyutudur.

Risk yönetimi örneğinde, iki sanayi bölgesinden çıkan zehirli atıkların, depolama merkezine ulaşımında olası kaza ihtimaline karşı en az risk taşıyan güzergahın tespiti yapılacaktır. Tespit esnasında kullanılacak kriterler; trafik yoğunluğu ve kaza riski en az olan yolların kullanımı, ekolojik açıdan hassas olan bölgelerin olası kazalarda atık yüklü araçlar için trafiğe kapanması, trafik akışının hızlı olduğu otoyolların kullanılmaması, yerleşim merkezlerinden geçmemesidir.

Seçeneklerde yer alan deprem, çığ, sel, kasırga doğal afetlerdir. Çevre kirliliği ise herhangi bir coğrafi bilgi sistemleri çalışmasında insan etkileri ile ilgili bir kavramdır.

Hacim, boyutsallık ve süreklilik coğrafi bilgiye ait özelliklerdir.

Dere akış yönü, yağış birikimi, su ve drenaj havzalarını, sel riski olan bölgeleri, baraj ve gölet bölgelerini, tarıma uygun arazileri belirlenmek için su kütlelerini inceleyen analiz türüne Hidroloji analizi adı verilir.