Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 3. Deneme Sınavı

CBS, mekânsal verilerin bölgesel analiz ve sentezini sağlayan teleskop, mikroskop, bilgisayar ve kopyalama makinesi gibi donanımların tamamıdır.

Mekânsal analizler genel olarak şu şekilde gruplanabilir:
• Hidrolojik analizler (drenaj ağı tespit edilmesi, su havzaları bulunması vb.),
• Topografik analizler (bakı, eğim, vb.), 3 boyutlu analizler (görülebilirlik analizleri, görünürlük analizi, görselleştirme vb.) gibi yüzey analizleri (surface analysis),
• Yoğunluk analizleri,
• Mekânsal istatistik analizleri,
• Komşuluk, yakınlık ve çakıştırma analizleri gibi konuma bağlı konumsal analizler (spatial analysis)
• Ağ analizleri (network analysis) vb.

Verilen seçeneklerden A, B, C ve E seçenekleri insan kaynaklı olarak ortaya çıkan plansız hareket etmenin sonucu olarak oluşan sorunlardandır. D seçeneğinde verilen günlük çekilen uydu görüntüleri çevre için herhangi bir sorun oluşturmamaktadır.

Proje tasarım sürecini 6 aşamada izlemek mümkündür. Bunlar çalışmanın amacının ve çalışmada kullanılacak yöntemlerin belirlenmesi, çalışma alanına ait gerekli tüm verilerin toplanması, verilerek kullanılarak belirlenen yöntemlere göre gerekli analizlerin ve sorgulamaların yapılması, yapılan sorgulama ve analizlere göre gerekli sonuçların, stratejilerin, kararların üretilmesi ve amaç doğrultusunda değişen verilerin güncellenmesidir.

3 boyutlu yeryüzünün (küre ya da elipsoid) matematiksel transformasyon ile iki boyutlu düzlemde (harita düzlemi) temsil edilmesi işlemine harita projeksiyonu adı verilir.

CBS yazılımları;
Veri depolama, işleme, sorgulama ve güncelleme,
Grafik görüntüleme ve görselleştirme,
Koordinat sistemi,
Verilerin yönetimi olanağı,
Grafik ve yazınsal verilerin birbiriyle aynı ortamda eşlenmesi,
Verilerin analizi, mekânsal analizlerin yapılabilmesi özelliklerine sahip olması,
Harita projeksiyonları, koordinat sistemleri arasında dönüşüm özelliklerini gerçekleştirebilmektedir.

Raster veri formları şu şekildedir:
- Uydu görüntüleri
- Hava fotoğrafları
- Taranmış haritalar
- Resimler
- Dönüştürülmüş verilerdir

Mantıksal ağ kullanıcıya doğrudan görünmez, kullanıcıyla etkileşimi geometrik ağ üzerinden olur.

Topolojik vektör modeli çizgiyi (arc) temel birim olarak kullanır. Alanlar (poligonlar) arc’lardan meydana gelir. Tamamlanmış topoloji ile harita çakıştırma uygun şekilde gerçekleştirilebilir. Topoloji ile hatalar otomatik olarak tespit edilip giderilebilir. Topoloji sayesinde birbirine yakın olan, temas etmesi gerekirken temas etmemiş objeler yakalanır. Topoloji ile çift sayısallaştırma sonucunca oluşan parçalar ve çakışmalar temizlenir.

Coğrafi bilgi sistemleri ile giderilebilecek sorunlar: Çarpık kentleşme, kontrolsüz sanayileşme, kirlilik, yaşam kalitesinde düşme, doğal kaynakların zarar görmesi şeklinde sıralanmıştır. Doğal kaynakların envanteri ise bir CBS yöntemidir.

Nominal veri, isim olarak adlandırılan veridir. Belli konumdaki nesneyi bağlı olduğu grup, sınıf, üyelik, cinsiyet, kategoriye göre tanımlar. Bu değerler vasıf ve nitelik bilgisi içerirler.

I, II ve III numaraları maddelerin hepsi CBS’ den bilgi olarak alınabilir.

Raster Veri: Her biri eşit büyüklükteki piksellerden meydana gelen ve her pikselde ayrı bir öznitelik bilgisinin tutulduğu veri tipidir.

CBS’de planlama yaparken karşılaşılan insan etkileri;
- Demografik değişim,
- Ekonomik kalkınma,
- Teknolojik gelişim,
- Kentleşme,
- Doğal kaynakların azalması,
- Çevre kirliliği
Doğal afetler CBS’de planlama yaparken ortaya çıkan etkilerden birisi değildir.

C seçeneği dışındaki seçenekler doğrudan bir merkezin fiziksel planlamasıyla ilgili değildir. Altyapı planlamasında merkezin topoğrafik yapısı, yerleşim alanları, rekreasyon alanları vb. fiziksel faktörler ayrıntılarıyla ele alınır.

Petrol boru hatları; altyapı verilerini, Siyasi sınırlar; sınır verilerini, Dağların uzanış şekli; topoğrafik verileri, Ölüm oranları; demografik verileri, Dağ keçisi popülasyonu ise biyolojik çevreden elde edilen mekansal veriyi temsil eder.

CBS'de yer alan 3 boyutlu analizler ya da yüzey analizleri, arazide iki nokta arasındaki düşey mesafenin hesaplanması, eğim açısından en yüksek eğimli ya da en düşük eğimli yerlerin tespit edilmesi, planimetrik alanın ve yüzey alanının, hacmin hesaplanması, kazı dolgu miktarı hesaplanması, alana ilişkin özelliklerin model üzerinde gösterilmesi, görünürlük analizlerinin yapılması, farklı açılardan alanın görselleştirilmesi, sanal olarak alan üzerinde uçuş yapılması gibi işlemlerin yapılmasını kapsar.

Dünyadaki ekonominin temel altyapısını insanların, enerjinin, hammadde ve fikirlerin dolanımını sağlayan karayolları, boru hatları ve kablo ağları oluşturur. Bu altyapılar ağ şeklinde modellenir ve bu ağların form, kapasite ve verimliliği çevremizdeki dünyayı algılamamızda ve sürdürdüğümüz yaşam standardı üzerinde önemli bir etkisi vardır.

İlk kez Çevresel Sistemler Araştırma Enstitüsü ürünü olan ArcInfo ile yazılım alanında kullanılan nesne yönelimli uygulama metodolojisini, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin veri modellerine taşıyarak büyük bir gelişme sağlamıştır.

İnsanların yaşam biçimi, ilişkileri ve bunlardan kaynaklanan olguları içeren çevre sosyal çevredir.