Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri Final 10. Deneme Sınavı

Hilmi Yavuz’un şiir anlayışındaki en önemli kavramlardan birisi, “sahih”liktir Geleneği bir kimlik olarak gören Hilmi Yavuz, kavramı, “değişenin içinde değişmeyeni çıkarmak, bulmak” biçiminde tanımlar. Hilmi Yavuz da hocası ve ustası Necatigil gibi aruz kalıplarını andıran ritimlilik bakımından olduğu kadar, hattâ daha çok metinlerarası göndermelerle Divan edebiyatı, halk edebiyatı ürünlerini kendi metni içerisinde dönüştürerek kullanmaktadır. geleneksel şiirin hemen bütün ögelerini, modern şiirin yapısında poetik bir malzeme olarak yeniden yorumlar.  Doğru cevap E’dir

Sezai Karakoç, geleneği uygarlık birikimi olarak düşünür ve uygarlıkla din arasında kopmaz bir bağ görür. Ona göre gelenek, en başta, ilk insan ve peygamberden başlayarak son peygambere kadar uzanan semavî din çizgisidir. Karakoç her uygarlığın bir dine dayandığı düşüncesindedir. geleneği bir uygarlık özü olarak modern şiirin yapı imkânları içerisinde değerlendirmiştir. Geleneği biçimsel bir devamlılık olarak değil, aynı duyuşun içinde var olmak şeklinde algılar. Doğru cevap E’dir

Bugün Hisar dergisi denilince ilk akla gelen isim Mehmet Çınarlı’dır (1925-1999). Aruz vezniyle yazdığı, dil ve biçime özen gösteren şiirlerini Güneş Rengi Kadehlerle  (1958), Gerçek Hayali Aştı (1969), Bir Yeni Dünya Kurmuşum  (1974), Zaman Perdesi (1983) ve Güzelliklere Doyamam  (1995) adlı kitaplarda toplamıştır.

İnsanı, coğrafyası ve hüznü ile “Han Duvarları” adlı şiir, o dönemde birçok şaire ufuk açmıştır. Bu şiirde ferdi ve sosyal seviyeler iç içe girer; nesnel ve öznel olan, madde ve mana olan bir birleşime tabi tutulur. Fakat şiiri oluşturan köklü gurbet duygusuna dikkat etmek gerekir. Bu ve buna benzer yanlarıyla şiir, temsili bir değer taşır. Bu nedenle yanıt B'dir.

İsmet Özel “Yorgun” adlı ilk şiirini Yelken dergisinde yayımladı (1963). Daha sonra Türk
Dili, Şiir SanatI, Papirüs, Yeni Dergi gibi yayIn organlarında Şiirlerini yayımlamaya
devam etti.

Şair, Mayakovski’nin şiirini ilk defa Batum’da bir gazetede gördüğünü, Rusça bilmediği için anlamadığı halde bu şiirin biçiminden etkilendiğini; yine bu şehirde gördüğü aç insanlarla ilgili bir şiir yazmak istediğinde hece vezninin kendisine yetersiz geldiği için, bu şiirin biçimini taklit ettiğini söyler. 1922’de yazdığı “Açların Gözbebekleri” adlı bu şiir, özellikle biçimiyle Türk edebiyatında bir yenilik öncüsü olarak karşılanmıştır. 

Metafizik terimi bugün yaygın olarak kullanılan anlamını önemli ölçüde ortaçağ felsefecilerinin düşünceleriyle kazanmıştır. Bu dönemden itibaren, aşkın (transandental, müteal) varlığa, tanrısal olana ilişkin düşünme metafizik olarak adlandırılmış; böylece metafizik, teolojiyle ve mistisizmle ilişkili bir kavram halini almıştır.

Cumhuriyet döneminde kendisinden önceki bütün şiir birikimine, anlayışına itiraz ederek var olmak isteyen şiir hareketi kuşkusuz Garip hareketidir. 

Cumhuriyet dönemi içinde şiirleri bütünüyle mistik karakter taşıyan nerdeyse bir tek şair vardır: Asaf Halet Çelebi.

Bu süreçte politik mücadelesinin yanı sıra yeni yetişen kuşaklar üzerinde şiiriyle de etkili olmuştur. Bu etki aşağıda ele alacağımız 40 Kuşağı da denilen bir grup toplumcu gerçekçi şairin yetişmesine kaynaklık etmiştir. Ancak 1930’ların ortasından başlayarak Türk şiirinin gelişme çizgisinde ana ekseni oluşturan Garip Hareketi, ikinci Yeni gibi oluşumların ortaya çıktığı süreçlerde önce hapiste, ardından yurt dışında ve kitapları yasaklı olduğu için belirleyici bir etkisi bulunduğunu söylemek abartılı bir iddia olur.

İstanbul’u kutsallığından ve romantik düşselliğinden uzaklaştırıp, yaşanılan günlük hayatın mekânı haline getiren, öyküde Sait Faik ise şiirde Orhan Veli’dir. Bu nedenle yanıt A'dır.

Bir konuşmasında “İkinci  Yeni  benim”  diyen  Cemal  Süreya (1931-1990) adı geçen diğer şairlerden  farklı  olarak ilk şiirlerinden  itibaren  bu şiir anlayışının temsilcisi olarak görülmüştür.  

Dünyada bu konudaki görüşleriyle etkili olan sanatçı/düşünürler arasında ilk akla gelen Thomas Stearns Eliot’tır. Eliot’a göre gelenek bir tarih bilinciyle birlikte geçmişin yaşayan zaman içerisinde değerlendirilmesi; sanatçının kendisinden önceki birikimle hesaplaşarak kendisini kabul ettirmesinin ölçütüdür.

Âsaf Hâlet Çelebi, şiirlerini He (1942), Lâmelif (1945) ve bu ilk iki kitaptaki şiirlere yenilerinin de eklenmesiyle oluşan Om Mani Padme Hum (1953) adlı kitaplarında topladı.

Erzurum’da (1944) doğan Refik Durbaş, ilk ve ortaöğrenimini İzmir’de yaptıktan sonra, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne girdi. 1971 askeri müdahalesinin ardından öğrenimini yarım bıraktı. Bu tarihten sonra gazetecilik ve yayıncılık yaptı. Kuş Tufanı (1971), Hücremde Ay Işığı (1974), Nereye Uçar Gökyüzü (1983), Yol Uzundur Günden Ama Ölümden Kısa (2002) şiir kitaplarından bazılarının adlarıdır. Doğru cevap A’dır

Hem dil hem de imaj konusundaki tutumları, onları diğer sanatlarla, özellikle resimle sıkı ilişkiye sokar.

Yanıt B olmalıdır.

Bu dönemde edebiyat ortamına adımını atanlar arasında şiirleriyle dikkati çeken şairler arasında Turgay Gönenç (1939), Afşar Timuçin (1939), Erdem Bayazıt (1939), Hüsrev Hatemi (1939), Cahit Zarifoğlu (1940), Egemen Berköz (1941), Ataol Behramoğlu (1942), Süreyya Berfe(1943), Refik Durbaş (1944), İsmet Özel (1944), ve Güven Turan (1944) yer alır.

Nazım Hikmet’te ve ondan sonra gelen birçok “toplumcu gerçekçi” şairde aşkın ideolojik yoldaşlık boyutu öne çıkar. Aşk sosyal sorumluluktur düşüncesi Necip Fazıl'a, aşk tatmin edicidir Garip akımına, aşk hayalidir Servet-i Fünun'a, Aşk ideal ve iyimserdir Faruk Nafız'a aittir. Bu nedenle yanıt D'dir.

Sonuç olarak 80 sonrası şiirinin kendisinden hemen önceki dönemden keskin
bir kopuş, buna karşılık daha önceki olgun örneklerin dikkatle değerlendirilerek
özgün bireysel verimlerin ortaya konulması çabası olduğunu söylemek mümkündür.
Dönemin ortak özellikleri olarak şu noktalar belirlenebilir:
• İmgeye önem veren, sözü metafor ve metonimi teknikleri içerisinden söyleyerek
anlamdan ziyade bir duyuş oluşturmaya çalışmak.
• Başta ikinci Yeni şiiri olmak üzere, Türk şiirinin çeşitli şair ve akımlarından
yararlanmak.
• Dünya görüşü ile şiirin gerektirdiği teknik arasında birini tercih etmek yerine
şiirden taviz vermeyen bir denge gözetmek.
• Yer yer halk ve Divan şiiri gelenekleriyle, dünya şiirinin çağdaş örnekleriyle
ilişkiler kurmak.