Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri Final 6. Deneme Sınavı

Ömer Edip Cansever, Yerçekimli Karanfil (1957) kitabındaki şiirleriyle hem İkinci Yeni’nin öncüleri arasına girer hem de bundan sonra yazacağı ve Türk edebiyatında kendisine özgü bir yer edineceği şiirlerin tohumunu atar. Bu şiirlerde varoluşçu bir eda ile bireyin yabancılaşması, bunalımları, doğa ve toplum içindeki çelişkileri ve cinsellik Cansever’in sonuna kadar sürdüreceği temalar olarak dikkati çeker. Doğru cevap B’dir

Nazım’dan sonra, “toplumcu edebiyat”ın önemli şairleri olan Hasan Hüseyin Korkmazgil, Ahmet Arif, A.Kadir, Afşar Timuçin, Egemen Berköz, Ataol Behramoğlu gibi şairler “halk, emek, devrim” kavramlar› merkezinde şiirin temel işlevinin “toplumcu aydınlanma”yı sağlamak olduğunu düşünürler.

Bireyin dünyadaki yeri konusunu varoluşçu yaklaşımla ele alan  Karakoç’un şiirlerinde İkinci Yeni şairlerinde  görülen umutsuzluk, bunalım gibi özellikler görülmez. Tam tersine  topluma açılan duyarlılığının bir “diriliş” sevinci  ve umudu taşıdığı gözlemlenir.

İlhan Berk, Şairin Toprağı adlı kitabında hem İkinci Yeni şiirinin kuramsal temellerine ve ilkelerine hem de kendi anlayışına işaret eder. Ona göre: İkinci Yeni,
1) Victor Hugo’nun “şiir gerilemez, ilerlemez de ondan” sözüne karşı, Stephane
Mallarme’in “şiirde evrim” sözünü koyar. 2) İkinci Yeni, öyküye, hele yakalanabilir öyküye tam karşıttır. 3) İkinci Yeni, ilk okunuşta anlaşılan şiire de karşıdır. 4)
Önceden düşünülmüş, onun üstüne kurulmuş bir şiire de karşıdır; hele bilgesel şiir hiç değildir. 5) İkinci Yeni’nin kendinden önceki şiirden büyük ayrılığı anlam
anlayışındadır. İkinci Yeni, anlamı, düzyazıya özgü bilir. 6) İkinci Yeni’nin en
önemli ilkelerinden biri de soyut bir şiir dili anlayışıdır. Bunu konuşma diline karşı bir dil anlayışı diye de tarif edebiliriz. 7) İkinci Yeni, anlamdan çok görüntüye
bağlıdır. Bu bakımdan şiiri, bir görüntü sanatı olarak bile düşünüyor denebilir. 8)
İkinci Yeni’nin asıl ilkesi salt şiirden yana olmasıdır. Salt şiiri, Edgar Allan Poe’nun
şu sözüyle tanımlamak isterim: “şiir için, şiir.” Bu nedenle yanıt E'dir.

Cumhuriyet döneminde kendisinden önceki bütün şiir birikimine, anlayışına itiraz ederek var olmak isteyen şiir hareketi kuşkusuz Garip hareketidir. Bu tarz bir karşı çıkışı elbette Nazım Hikmet’in Resimli Ay dergisinde başlattığı “Putları Yıkıyoruz” kampanyasından bağımsız düşünemeyiz. Orhan Veli de, Ahmet Haşim, Yahya Kemal ve ikinci kuşak hececilerle temsil edilen dönemin edebiyat anlayışına ve bu anlayışın kültürel birikimine sert itirazlarda bulunur. Orhan Veli, söz sanatlarının, anlam sanatlarının, sanatlar arası etkileşimin tümünü reddeder.

Orhan Veli Kanık'ın "Garip Şiir Akımı"nın diğer üyeleriyle birlikte değil de kendisinin yazdığı kitabın adı "Vazgeçemediğim" dir. Doğru yanıt: D'dir.

Onların Ankara Erkek Lisesi’ndeki arkadaşlıkları kısa zamanda edebiyat tutkusu ve şiir sevgisi çerçevesinde yoğunlaşarak bir harekete dönüşür. Lisedeki edebiyat öğretmenleri Halil Vedat (Fıratlı), Rıfkı Melûl (Meriç), Yahya Saim (Ozanoğlu) ve Ahmet Hamdi (Tanpınar) gibi isimlerin de bu gelişmede önemli rol oynadığı anlaşılıyor. Üçlü, önce bu lisenin yayın organı olan Sesimiz dergisinde ilk ürünlerini yayımlarlar, ardından da 1936’dan itibaren Varlık dergisinde görünürler. Yanıt bu bigiler ışığında B seçeneğidir.

Verilen dizeler Ebubekir Eroğlu'nun Şahitsiz Vakitler isimli şiir kitabında yer alır.

Beş Hececiler diye adlandırılan şairler, bir taraftan Ziya Gökalp’ten gelen etkilerle
Türk tarihine ve efsanelerine açılırlar. Türklerin tarihsel ve mitolojik hayatına uzanan şairlerden biri olan Orhan Seyfi Orhon’un “Peri Kızı ile Çoban Hikayesi” bu bağlamda anılması uygun olan bir şiirdir. Bu ve benzeri şiirlerde bir bakıma “öze dönüş” ideali vardır. ideal olan, kristalize edilmiş bir geçmişe, “altın çağ”a dönüştür.

Necip Fazıl Kısakürek 

Modern Türk şiirinin dilini ve hayal gücünü en çok zorlayan şairlerinden birisi olan Cahit Zarifoğlu, öncesiz ve sonrasız bir şiir ortaya koymuştur. Onun şiirleri, içerdiği hüzün bakımından İkinci Yenicilerden Turgut Uyar’la, düşünce yapısı açısından Sezai Karakoç’la, imge dünyası bakımından Alman şair Rilke ile ilişkilendirilse de, tekil bir şiirdir. Bu kendine özgü oluş, şiirlerinin genellikle kapalı ve anlaşılmaz bulunmasına neden olmuştur. Şiirleri her okuyuşta yeni çağrışımlar ve anlamlar üretecek bir dil örgüsü içerisinde kendisine özgü, özel bir lirizm oluşturmaktadır. Yanıt A seçeneğidir.

Âsaf  Hâlet Çelebi, babasından öğrendiği Farsça ve Fransızcanın yanı sıra Arapça,

Hintçe, Sanskritçe gibi doğu dillerini okuyup anlayacak düzeyde bilirdi. Ayrıca

yine babasından başta Mesnevî olmak üzere, islâm tasavvufuna ait bilgileri öğrendi.

ilkşiirleri, hiçbir kitabına almadığı klasik tarzda yazılmış gazellerden oluşan

gençlik ürünleri idi. 1937’den başlayarak yeni tarzdaki şiirlerini Ses, Küllük, Hamle,

Servet-i Fünûn-Uyanış, Yeditepe, istanbul, Büyük Doğu gibi dergilerde yayımladı.

Şiirlerini He (1942), Lâmelif(1945) ve bu ilk iki kitaptaki şiirlere yenilerinin de

eklenmesiyle oluşan Om Mani Padme Hum (1953) adlı kitaplarında topladı. Şiirlerinin

dışında Mevlana, Molla Cami, Buddha, Naima, Ömer Hayyam gibi şahsiyetler

ile ilgili inceleme kitapları yayımladı. Dergilerde kalan yazıları topluca yayımlandı

(Çelebi, 1998:1-538).

Şiirlerini Bir Ermeni General (1965), Bir Gün Mutlaka (1970), Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974), Ne Yağmur.. Ne Şiirler (1976), Kuşatmada (1978), Mustafa Suphi Destanı (1979), Dörtlükler (1980), İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983), Bebeklerin Ulusu Yok (1988), Aşk İki Kişiliktir (1999) adlı kitaplarında yayımladığı gibi toplu şiirleri de yayımlanmıştır.

İlk kitabı Bir Ermeni General’de Orhan Veli ve Attilâ İlhan’ın yanı sıra İkinci Yeni şiirinin etkisi altında görünmesine karşın, ikinci kitabındaki şiirlerden itibaren daha çok Nazım Hikmet ve Ahmet Arif gibi toplumcu-gerçekçi şairlerin izinden yürür ve İkinci Yeni şiir anlayışını eleştirir. Yanıt B seçeneğidir.

İsmet Özel özellikle ikinci kitabı Evet İsyan’daki şiirlerinde dönemin toplumcu-siyasal eğilimlerinin şiirleştirilmesiyle ilgi gördü ve toplumcu-gerçekçi akım içerisinde farklı bir yer edindi.

Divan şiirindeki bir çok mazmûn, imaj, fikir ve söyleyişten kendi şiirinin bazen anlam derinliği kazanması, bazen söyleyiş zenginliğine ulaşması bakımından yararlanmıştır. Bu bakımdan Attila İlhan’ın Divan şiirinin müzikalitesine, aşağıda ele alacağımız Sezai Karakoç’un ise geleneğin dünya görüşüne yönelen dikkatinden farklı olarak Necatigil’in, anlam ve söyleyiş bakımından yapı taslakları oluşturma tekniği olmak üzere eski edebiyatın öğelerini kullandığı görülür. Ona göre şiir soyutlaştırılacaksa, gelenekteki dilin imkânlarından faydalanılarak soyutlaştırılmalıdır. Gelenek şiiri tek anlamlıdır. Ancak özellikle tevriye, cinas gibi sanatlar modern bir işlevle kullanılarak, çok anlamlı, birden fazla anlam katmanına sahip şiir metinleri oluşturulabilir. Bu bakımdan Divan şiiri, bugünün şiirine yol gösterici olabilir.

Yanıt A seçeneğidir.

Modern sanat akımlarının hemen tamamına kaynaklık eden sembolizm akımının ise özellikle varlığın semboller aracılığıyla ve sanat yoluyla okunabileceği biçiminde
anlaşılabilecek görüşleri, din-dışı mistik anlayış olarak yorumlanmıştır.

Üvercinka 

 Bu dönemde yazılan şiirin genel özellikleri arasında şunları sıralamak mümkündür:

1. Şiirin siyasal mücadelenin bir aracı olarak görülmesi,
2. Duyarlılığın yerine duygusallığın öne çıkışı,
3. Biçimsel özellikler yerine, sınıf çatışması, toplumsal mücadele gibi genel ve geniş kitlelerce paylaşılması istenilen tematik öğelerin belirleyici olması,
4. Şiirin ses, imge gibi elementlerinin yerini, doğrudan söyleyişin alması,
5. İkinci Yeni akımı anlayışını reddederek Nazım Hikmet ve toplumcu-gerçekçi anlayışa bağlanılmak istenilmesi.

Gül (1954), Güzelleme (1954), Üvercinka (1955), kitapları Cemal Süreya’nındır. Doğru Cevap D’dir

Yeni Gerçek, And, Devinim, Halkın Dostları, Gelecek, Yansıma, Militan gibi dergiler etrafında toplanan toplumcular, bu dergilerde hem şiirlerini yayımlar hem de uğraşısını verdikleri şiirin amaçlarını açıklamaya çalışırlar.