Dil Felsefesi Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tarihte Gerçekçilik öğretisinin en önemli savunucusu kimdir?
Kant |
Platon |
Frege |
Aristoteles |
Locke |
Tarihte bu görüşün (Gerçekçilik) en önemli savunucusu Gottlob Frege olmuştur.
2.Soru
Bir bebek doğduğunda o bebeğe bir ad verilmesi nasıl bir adlandırmadır?
kavrama yollu |
betimleme yollu |
gösterim yollu |
sunuş yollu |
bilişsel yollu |
Örneğin bir bebek doğduğunda o bebeğe bir ad verilmesi “gösterim” yollu adlandırmadır. Anne, baba ya da bir başkası bebeği gösterip “bu bebeğin ad› “Ayşe” olsun” der.
3.Soru
Hangi düşünüre göre bir dil öğrenmek ve bir dili konuşur hale gelmek bir oyunu öğrenip o oyunu oynar hale gelmek gibidir?
Austin |
Grice |
Frege |
Russell |
Wittgenstein |
Wittgenstein, Philosophical Investigations (Felsefi Sorgulamalar) adlı ünlü kitabında yeni bir kavram geliştirir: dil oyunu. Bir dil öğrenmek ve bir dili konuşur hale gelmek bir oyunu öğrenip o oyunu oynar hale gelmek gibidir. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
Kripke’nin daha sonra kitap olarak da basılmış olan Adlandırma ve Zorunluluk (Naming and Necessity) adlı meşhur üç seminer konuşması hangi yılda yayınlanmıştır?
1965 |
1968 |
1970 |
1972 |
1974 |
Kripke 1970 yılında daha sonra kitap olarak da basılmış olan Adlandırma ve Zorunluluk (Naming and Necessity) adlı meşhur üç seminer konuşmasında Betimlemeci Gönderim Kuramına karşı bir çok argüman geliştirir. Bunlar arasında en fazla etkili olmuş olan özel adlara dair olup daha sonralar› “modal argüman” olarak anılmış olan argümandır. Doğru cevap C seçeneğidir.
5.Soru
Bir önermenin olumsal mı zorunlu mu olduğunu anlamak için aşağıdaki sorulardan hangisini sormalıyız?
Bu önermenin doğruluğunu nasıl bilir halde geldik? |
Salt akıl yoluyla bu bilgiyi öğrenebilir miyiz? |
Şartlar değiştiğinde bu önerme yanlış olabilir mi? |
Bu önermenin yanlışlaması nasıl yapılabilir? |
Bu önerme kime göre neye göre doğrudur? |
Bir önermenin zorunlu mu olumsal mı olduğunu kavramak için şu teste başvurabilirsiniz: Doğru olduğunu bildiğiniz bir önermeyi ele alıp şunu sorun: olaylar farklı gelişseydi doğru olan bu önerme yanlış olabilir miydi? Eğer yanıtınız “evet” ise o önerme olumsal, “hayır” ise zorunlu bir doğrudur. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
Wittgenstein'a göre her dil oyunu aynı zamanda bir etkinlik içermektedir. Wittgenstein bu etkinlikleri nasıl tanımlar?
anlaşma |
kurallar |
yaşam biçimi |
söz edimi |
söz dizimi |
Wittgenstein'a göre her dil oyunu aynı zamanda bir etkinlik içermek zorundadır. Sadece kurallarını bilerek bir oyunu öğrenmek imkansızdır, oyunu oynamanız gerekmektedir. Wittgenstein bu etkinliklere yaşam biçimi adını verir. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
“Dilsel çerçeve” kavramını geliştiren filozof kimdir?
Rudolf Carnap |
Collingwood |
John Austin |
Russell |
Frege |
İlk kez “dilsel çerçeve” terimini gelifltiren Rudolf Carnap'tır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekil önermedir?
Kuşlar havada koşar. |
Otomobillerin dört lastiği vardır. |
Filozoflar akıllıdır. |
Bu, camdan yapılmış bir nesnedir. |
Hayvanlar konuşamazlar. |
Doğrudan Gönderim Kuramı özel adlar dışında basit bazı zamirler için de geçerlidir. Örneğin “Aristoteles bir filozoftur ve o Metafizik adlı eserin yazarıdır” tümcesinde geçen “o” kişi zamiri de doğrudan Aristoteles’e gönderme yapar. Önümdeki masaya işaret ederek “bu ahşaptan yapılmış” dersem “bu” olarak kullanılan eşya zamiri de doğrudan önümdeki masaya gönderme yapar. Yani masanın kendisi önermenin parçasıdır. Son yirmi yılda çok etkili olmuş olan bu kuramın en önemli olan sonuçlarından biri bu tür önermelerin varlığına dairdir. Yani özel ad ya da zamir ile gönderme yapılan bir insanın, ya da bir masanın önermenin parçası olduğu türde önermeler vardır bu kurama göre. Bu tür önermelere, yani bir adın göndergesinin doğrudan önermenin parçası olduğu türde önermelere günümüzde “tekil önerme” (singular proposition) adı veriliyor. C şıkkında sadece camdan yapılmış bir tek nesneden bahsediliyor. Yani nesnenin göndergesi olan bu işaret zamiri önermenin bir parçasıdır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Aşağıdaki tümcelerden hangisi John Austin'e göre edimsellere (performatives) bir örnek oluşturur?
Özür dilerim! |
Su 100 santigrat derecede kaynar. |
Ankara Eskişehir'in batısındadır. |
3+5=8 |
En iyi ressam Van Gogh'tur. |
"Özür dilerim" diyen bir kişi Austin'e göre bilgi vermek amacında değildir. Bu tümceyle özür dileme eylemini geçekleştirmiş olur. Bu tip tümceler Austin'e göre edimsellerdir. Diğer şıklardaki tümceler ise saptayıcılara örnektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deneyci felsefe açısından sorun yaratan sayı, önerme, anlam, nitelik
gibi soyut şeylerin varlığına dair bir açıklama getirmeye çalışırken "dilsel çerçeve" kavramını geliştirmiştir?
Rudolf Carnap |
Otto Neurath |
Moritz Schlick |
Friedrich Waismann |
Ludwig Wittgenstein |
Rudolf Carnap deneyci felsefe açısından sorun yaratan sayı, önerme, anlam, nitelik
gibi soyut şeylerin varlığına dair bir açıklama getirmeye çalışırken "dilsel çerçeve" kavramını geliştirmiştir
11.Soru
- Sözcükler iki ayrı şekilde kullanılır: edimseller ve saptayıcılar
- Bir söz ediminin üç ayrı parçası vardır.
- Edimsöz edimi ile etkisöz edimi her durumda çakışmayabilir.
- Söz edimleri bir dil oyunundan ibarettir.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Austin’in söz edimleriyle ilgilidir?
Yalnız I |
Yalnız IV |
I ve III |
I, II ve III |
II, III ve IV |
Austin'e göre, sözcükler iki ayrı şekilde kullanılır: edimseller ve saptayıcılar. Bir söz ediminin üç ayrı parçası vardır. Bunlar düzsöz edimi (locutionary act), edimsöz edimi (illocutionary act) ve etkisöz edimidir. Ayrıca,dil kullanımı ile her durumda istediğimiz etkiyi bırakamayabiliriz. Bu da edimsöz edimi ile etkisöz edimi her durumda çakışmayabileceği anlamına gelir. Ancak söz edimleri bir dil oyunundan ibarettir diyen düşünür Wittgenstein'dır. Doğru cevap D'dir.
12.Soru
Aşağıdaki konulardan hangisi Austin’in söz edimleri kuramı ile doğrudan ilişkili değildir?
Konuşan kişinin dinleyiciler üzerinde bırakmak istediği etki |
Dil yoluyla bir şey bildirmek dışında yapılan şeyler |
Dilin sentaks yapısı ile dünya arasındaki ilişki |
Sonu ünlem imiyle biten türde tümcelerin işlevleri |
Konuşan kişinin sözcükleri kullanırken ki amacı |
Dilin en önemli işlevlerinden biri dünya hakkında bilgi içeren imler oluşturma özelliğidir. Sonlu sayıda sözcük dağarcığında oluşan bir dilde dünya hakkında sonsuz sayıda bildirimsel tümce elde edebiliyoruz. Semantik ve sentaks dilin bu özelliğini araştırır.
13.Soru
'Ejderha yoktur' türünde bir tümce kurduğumuzda Russell'a göre aslında ne hakkında bir cümle kurmuşuzdur?
Önermesel fonksiyon |
Gönderimsiz terimler |
Özel adlar |
Belirli betimlemeler |
Belirsiz betimlemeler |
Ejderha yoktur” dediğimizde var olmayan mitolojik bir hayvan hakkında değil, işte bu
önermesel fonksiyon hakkında bir şey söylemiş oluruz
14.Soru
Austin bir tümcenin bir sözel bağlamda kullanımında o tümceyi kullananın amaç ve niyetlerinin belirlediği tür edimlere ne demektedir?
etkisöz |
edimsöz |
edimsellik |
düzsöz |
sözedimi |
Bir tümcenin bir sözel bağlamda kullanımında o tümceyi kullananın amaç ve niyetlerinin belirlediği bu tür edimlere Austin “edimsöz” (illocutionary act) der.
15.Soru
Dillerin farklı ön kabulleri olduğunu ve bu ön kabullerin o dil dizgesi içinde mutlak olduğunu söyleyen felsefeci kimdir?
Austin |
Russel |
Wittgenstein |
Frege |
Collingwood |
Collingwood’a göre çevremizde olup biteni düşünürken, yargıda bulunurken, soru sorarken hep içinde bulunduğumuz dilin oluşturduğu bir dizge içinden bakarız dünyaya. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Bir önerme hiçbir duyu deneyimine başvurmadan bilinebiliyorsa bu bilgiye ______ denir. Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi uygundur?
A posteriori bilgi |
A priori bilgi |
Sezgisel bilgi |
Bilimsel bilgi |
Gündelik bilgi |
Bir önermenin a priori olması demek o önermenin duyu deneyimine başvurmadan bilinebilir olması demektir. Diğer bir deyişle a priori önermeler salt akıl yoluyla bilinebilir olanlardır. Kant bu tür önermelere birçok örnek verir. Aritmetiğin ve geometrinin tüm önermeleri a prioridir. Örneğin 5+7=12 önermesini bilmek için mutlaka 5 nesne alıp yanına 12 nesne daha koyup sonra hepsini yeniden saymamız gerekmez. Kısaca bir önerme hiçbir duyu deneyimine başvurmadan bilinebiliyorsa bu bilgiye “a priori bilgi” diyoruz. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Russell' a göre ilk defa duyduğumuz bir tümceyi nasıl anlayabiliriz?
Tümceyi betimleyerek |
Yokluk hipotezini kullanarak |
Tümcedeki çift anlamlılıkları keşfederek |
Tümceyi soyutlama yaparak |
O tümcenin parçalarının göndergelerini bilerek |
Russell şu sonuca varır: Bir tümcenin anlamını kavramak için, o tümcenin parçalarının göndergelerini bilmek gerekir.
18.Soru
Russell ve Frege'in varlık ve yokluk yargılarına getirdiği çözümleme hangi noktada örtüşür?
Var olma yüklemi nesnelere bir özellik yüklemek için kullanılamaz. |
Varlık ve yokluk tümcelerinin derin sentaksı çok farklıdır. |
Boşluk, kavram ile doldurulduğunda anlamlı bir tümce oluşur. |
Eşgönderimli iki terimin değişmesi yanlış bir tümce yapısıdır. |
Belirli betimlemeler tek başlarına gönderme yapmazlar. |
“Atom içi parçacıklar vardır” dediğimizde, önce elektron gibi atom içi parçacıklara gönderme yapıp, sonra onların var olma özelliği olduğunu söylemiş olmayız. Yine tümcemizin mantıksal öznesi bir kavramdır: atom içi parçacıklar kavramı. Bu sefer bu kavramın “boş” olmadığını, yani bu kavramın uygulanabileceği nesneler bulunduğunu söylemiş oluruz. Gördüğünüz gibi Russell’ın varlık ve yokluk yargılarına getirdiği çözümleme Frege’ninkiyle büyük ölçüde örtüşüyor. İki düşünür de var olma yükleminin nesnelere bir özellik yüklemek için kullanılamayacağını savunur.
19.Soru
'Her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu çıkar.' ifadesi hangi filozofa aittir?
'Her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu çıkar.' ifadesi hangi filozofa aittir?
Aristoteles |
Russell |
Meinong |
Frege |
Waverly |
Meinong’un kuramına göre her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu çıkar. Bu durumda Meinong’a göre zaman-mekan içinde yer almayan ve varlığı olmayan nesneler bulunur. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Frege’nin varlık üzerine düşüncelerine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Var olma yüklemi ikinci dereceden bir yüklem olan bir niceleyicidir |
Var olmayan bir şeyi adlandırabiliriz |
Var olma yüklemi nesnelere değil ancak kavramlara yüklenebilir. |
Var olmak bir nesnenin özelliği olamaz. |
Varlık yargısı belirten bir tümcenin öznesi bir özel ad olamaz. |
Frege’ye göre var olmayan bir şeye örnek verilemez. Hatta “var olmayan şeyler bulunur mu?” sorusu Frege’ye göre bir dil hatası içerdiğinden anlamlı bir soru değildir
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ