SERBEST BÖLGELERİN TARİHİ GELİŞİMİ

Dünyada Serbest Bölgelerin Gelişimi

Dünyada ilk olarak serbest bölge niteliğinde kabul edilebilecek uygulamalar, yaklaşık 200 yıl öncesinin eski Yunan ve Roma medeniyetlerine dayanmaktadır. Yunanistan'ın Pire ve Challis limanları bu örneklerin ilkini oluşturmaktadır. Günümüzdeki yapıya benzer serbest bölgeler ise, 18. yüzyıldan itibaren Gibraltar Adası (1704), Singa­pur (1819) ve Hong-Kong’da (1842) faaliyet göstermeye başlamıştır.

Avrupa Komisyonu Ekonomik Tarife Sorunları Grubu (ETSG) ile gerçekleştirilen müzakereler çerçevesinde, ülkemiz ve AB’ye üye ülkelerde yerli üretimi olmayan hammadde veya yarı mamullerden gümrük vergisinin askıya alınması müştereken kararlaştırılanlar, AB ile eş zamanlı olarak her yıl 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihleri itibariyle yürürlüğe girecek şekilde, İthalat Rejimi Kararı Ekinde yer alan V Sayılı listede gerekli düzenlemeler yapılmaktadır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır. 

Faktoring işlemleri bünyesinde bir çok fonksiyonu bulundurmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Alacağın Tahsili ve Yönetimi, Alacağın Ödenmeme Riskine Karşı Garanti (Sigorta) Edilmesi, Finansman,İstihbarat. 

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), ülkemizin girişimiyle, 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul Zirvesi Bildirisi’yle kurulmuştur. Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldava, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan olmak üzere 12 üyesi bulunmaktadır.

Yurtdışına yapılan hizmetlerdeki KDV’ne ilişkin olarak 26 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde, hizmet ihracında KDV istisnası uygulanabilmesi için, 4 şartın birlikte gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiştir.

1978 yılında Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından Dünya Serbest Bölgeler ve İhracat İşleme Bölgeleri Kuruluşu olan WEPZA ihracat işleme bölgelerinin geliştirilmesinde tecrübeli 29 ülkenin katılımıyla Filipinler'in başkenti Manila'da kurulmuştur.

Hizmet ihracı çerçevesinde yapılacak KDV ia­deleri için istenilecek belgeler şunlardır:

• İade veya Mahsup Talep Dilekçesi
• Yurt Dışındaki Müşteri Adına Düzenlenen Satış Faturalarının Aslı/Fotokopisi veya Liste­si
• İndirilecek KDV Listesi
• Döviz Alım Belgesi
• İhraç Edilen Hizmetin Bünyesine Giren KDV Hesaplaması

Leasing ile gerçekleştirilen yatırımlar firmaların bilançolarında yer almaz. Bu
nedenle;
• Cari oran yükselir,
• Likidite oranı yükselir,
• Aktif karlılık oranı yükselir,
• Özkaynak karlılık oranı yükselir,
• Borçlanma oranı düşer.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. D şıkkında verilen ifade İhracatçı Birlikleri ve İhracatçılar Meclisine aittir. Ticaret Bakanlığı İç ve dış ticaret hizmetlerine ilişkin ana hedef ve politikaların belirlenmesine yardımcı olmak ve belirlenen dış ticaret politikasını geliştirmek amacıyla çalışmalar yapmak ve gerekli koordinasyonu sağlamak, ekonomik faaliyetlerin dış ticarete dönük yapılandırılması için gerekli tedbirleri almak, uygulamak ve bu tedbirlerin ilgili kamu ve özel kurum ve kuruluşlarca uygulanmasının ve koordinasyonunun sağlanması konusunda çalışmalar yürütmek, iç ve dış ticaretin ülke ekonomisi yararına yapılması amacıyla ürün ve yurtdışı müteahhitlik dâhil ulusal ve uluslararası hizmet ticaretine ilişkin gerekli her türlü tedbiri almak ve kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetki ve görevlerin kullanımında iç ve dış ticarete dair politikaların uygulanmasına ilişkin esasları düzenlemek ve koordine etmek ile görevlendirilmiştir.

İhracatla ilgili sorunları belirlemek, sorunların bizzat ihracatçılar tarafından en yetkili mercilere iletilmesini sağlamak ve çözüm önerilerini bir arada tartışmak üzere İhracatçı Birlikleri yönetim kurulları başkanları, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve ihracatla ilgili diğer kurumların temsilcilerinin katılımıyla yılda 2 defa Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Toplantıları düzenlenmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Ticaret Bakanlığı aşağıda belirtilen koruma araçlarının işletilmesinden sorumludur:
• İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat,
• İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,
• İthalatta Kota veTarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Mevzuat,
• İthalatta Gözetim Uygulanması Hakkında Mevzuat,
• Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,
• İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat,
• Türkiye’nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Mevzuat

Serbest bölgelerde faaliyet göstermenin işletmeler açısından birçok avantajı bulunmaktadır. Bunlar:
• Üretici kullanıcılar için vergi avantajlarından yararlanma olanağı
• Kâr transferi olanağı
• Ticaret kolaylığı olanağı
• Gümrük vergisi prosedüründen arındırılmış ticari faaliyet olanağı
• AB ve gümrük birliği kriterlerinin gerektirdiği serbest dolaşım belgelerinin temini
olanağı
• Eşitlik prensibi
• Zaman kısıtlaması bulunmaması
• Pazar ihtiyaçlarına ve şartlarına göre serbestçe belirlenecek ticari faaliyet olanağı
• Gerçekçi bir enflasyon muhasebesi olanağı
• Yerli ve yabancı tüm pazarlara erişim olanağı
• Azaltılmış bürokratik prosedür ve dinamik işletme yönetimi
• Stratejik avantaj
• Her türlü ticari ve sınai faaliyete uygun ve ucuz altyapı olanağı
• Tedarik zinciri imkânlarından yararlanma kolaylığı olarak sıralanabilir.

Yabancı bayraklı teknelere Türk limanlarında verilen tamir, bakım, onarım, kışlama, çekek hizmetleri istisnadan yararlanmamaktadır. Doğru cevap D'dir.

10.7.2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında Ekonomi Politikaları Kurulu yapılandırılmıştır. Kararnamenin 25.Maddesi’nde bu kurulun
görev ve yetkileri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
• Ekonomik istikrarla ilgili gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek,
• Ekonomik konularda araştırmalar yapmak,
• Küresel ve ulusal ekonomi ve kalkınma konuları ile ilgili gelişmeleri izlemek, değerlendirmek, gerektiğinde araştırmalar yapmak,
• Ekonomik güvenlik ve ekonomik savunmaya
ilişkin ilke ve esasların tespitine, güncelleştirilmesine yönelik politika önerileri oluşturmak,
• Gerektiğinde gelir azaltıcı veya harcama artırıcı önerileri izlemek ve değerlendirmek, uygun görülenler hakkında etki analizlerini yapmak,                                                   • Bölgesel gelişme alanında ulusal düzeyde genel
politikaların ve önceliklerin belirlenmesi amacıyla çalışmalar yapmak, önerilerde bulunmak,
• Kamu ve özel sektör tarafından yapılan yatırımların süreçlerini hızlandırma amacıyla öneriler geliştirmek,
• İhracata dönük üretim stratejilerine yönelik politika önerileri geliştirmek,
• Ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik stratejilerin ve eylem planlarının oluşumuna katkıda bulunmak,
• Faizsiz finans sisteminin daha hızlı ve sağlıklı geliştirilmesi ile ülkemizin uluslararası finans merkezi vizyonuna katkı sağlanması amacıyla politika önerileri geliştirmek,
• Finansal sistemin bütününe sirayet edebilecek sistemik risklerin belirlenmesi, izlenmesi ve bu tür risklerin azaltılması için gerekli tedbir ve politika önerilerini tespit etmek,
• Gümrük veiç ticaret politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak,
• Devlet desteklerinin ilke ve esaslarının belirlenmesi amacıyla politika önerileri geliştirmek. Doğru yanıt A'dır.

10 Mart 1993 tarih ve 21520 sayılı Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği (Değişik: RG17/08/2002-24849) ile serbest Bölgelerin kurulması, yönetilmesi, işletilmesi ve 3218 sayılı Kanunun 7’nci maddesi ile oluşturulan Özel Hesabı’ın tahsilat ve harcama esasları ile bu Özel Hesaba ilişkin diğer hususlar düzenlenmiştir. Yönetmelik,

• Serbest bölgelerin yönetilmesi ve işletilmesine dair hususları,
• Serbest bölgeler ile ilgili faaliyetlerin tabi olacağı esasları,
• Faaliyet ruhsatının verilmesi veya iptali ile kullanıcıların sınai ve ticari kayıtlarının tutulmasını,
• Serbest bölgelere giriş, çıkış ve serbest bölgede ikamet ile ilgili hususları,
• Serbest bölgelerdeki çalışma esaslarını,
• Özel hesaba yapılacak ödemeler ve gelirlerin tahsilatının tabi olacağı esasları,
• Serbest bölgelerdeki yapı ve tesislerin teşkiline ilişkin esasları,
• Serbest Bölge Müdürlüklerinin çalışma usul ve esaslarını belirlemektedir.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), ülkemizin girişimiyle, 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul Zirvesi Bildirisi’yle kurulmuştur. Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldava, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan olmak üzere 12 üyesi bulunmaktadır. Doğru yanıt E’dir.

Serbest bölgelerin asayiş hizmetleri polis tarafından yerine getirilir.

ATA karnesi, TIR karnesi ve beyanın yapıldığı elçilik mektubu gerektiğinde gümrük beyannamesi yerine kullanılabilirken, çeki listesi gümrük beyannamesi yerine kullanılmaz. Doğru cevap E'dir.

Cumhurbaşkanlığı, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınaî mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabilir.

Serbest bölge uygulamaları arasındaki bu farklılıklar
nedeniyle serbest bölge ile ilgili terminolojide
büyük bir çeşitlilik bulunmaktadır. Halen yirmiye
yakın terim, serbest bölge olarak bilinen uygulamayı
tanımlamak için kullanılmaktadır. Benzer
anlamda olan terimlerin bazıları şunlardır:
• Serbest bölge (free zone)
• Serbest liman (free port)
• Gümrüksüz bölge (customs free zone)
• İhraç ürünleri işleme bölgesi (export processing
zone)
• Dış ticaret bölgesi (foreign trade zone)
• Serbest ekonomik bölge (free economic zone)
• Serbest üretim bölgesi (free production zone)
• Serbest ticaret bölgesi (free trade zone)
• Endüstriyel serbest bölge (industrial free zone)
• İkiz fabrika (maquiladora)
• Özelekonomik bölge(specialeconomic zone)
• Vergisiz ticaret bölgesi (tax free trade zone)
• Vergisiz bölge (tax free zone)
• Gümrüksüz havaalanı (customs free airport)