Stokların envanterinde dönem sonu stokunun saptanması, satılan malların maliyetinin hesaplanması ve kaydedilmesi dışında, muhasebe dışı envanterde karşılaşılan bazı özellikli durumların da değerlenmesi gerekmektedir. Bunlar:

• Stok sayım farkları (stok noksanlığı veya fazlalığı),
• Değeri düşen stoklar,
• Fireler,
• Çalınan stokların değerlenmesidir.

KASA HESABI (borç)

YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI (alacak)

HESAPLANAN KDV HESABI (alacak)

-----------------------------------

STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI (borç)

DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ HESABI (borç)

DİĞER STOKLAR HESABI (alacak)

Üretim sürecinde veya hizmet sunumunda kullanılacak ilk madde ve malzemelere stok denir.Bu yüzden sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Sermaye şirketlerinde ortakların sorumlulukları koydukları sermaye ile sınırlı olduğundan değerlemelerde piyasa fiyatı veya maliyetten küçük olan esas alınmaktadır. Dolayısıyla stoklar en fazla maliyet bedelleri üzerinden değerlenebilmektedir.

________________________________________________

654 Karşılık Giderleri hesabı  xx

                   129 Şüpheli ticari Alacaklar Karşılığı hesabı  xx

_________________________________________________

Cari maliyetle değerlenen kalemlerin bazıları aşağıdaki gibidir:

• Stoklar (TMS 2): Bu standarda göre üretimde kullanılan hammadde ve malzemelerin net gerçekleşebilir değerlerinin tespitinde cari maliyet kullanılabilmektedir. Yani net gerçekleşebilir değer yerine cari maliyet esas alınabilmektedir.

• Maddi duran varlıklar (TMS 16): Maddi duran varlığın gerçeğe uygun değerinin tespit edilemediği durumlarda, gelir yaklaşımı veya yenileme maliyeti yaklaşımı kullanılarak gerçeğe uygun değer tahmin edilebilmektedir.

Anormal fire, üretim aşaması dışındaki depolama giderleri, genel yönetim giderleri ve satış giderleridir.

Muhasebe sistemi uygulama genel tebliğine göre düzenlenmesi istenen mali tablolar, temel ve ek mali  tablolar olarak ikiye ayrılmaktadır. Muhasebede temel mali tablolar, bilanço ve gelir tablosudur.
Ek mali tablolar ise, satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akım tablosu, kâr dağıtım
tablosu, özkaynaklar değişim tablosudur.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemine göre:
Ağırlıklı ortalama birim maliyet= Satışa hazır mallar tutarı (T)/ Satışa hazır mal miktarı (Kg)

4,00 Tl/kg = 500.000/ 125.000 kg

Dönem sonunda 10.000 kg  stok kaldığına göre

Dönem Sonu Stok Maliyeti
Miktar x Birim maliyet
10.000 kg x 4,00 = 40.000 Tl dir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Emsal bedel ilk olarak ortalama fiyat esası, ikinci sırada maliyet bedeli esası ve son sırada takdir esasına göre belirlenmektedir.  "Takdir Esası-İtibari Değer Esası-Maliyet Bedeli Esası" ve "İtibari Değer Esası-Takdir Esası-Maliyet Bedeli Esası" seçeneğindeki itibari değer esası kendi başına V.U. K. göre bir değerleme ölçütüdür. "Maliyet Bedeli Esası-Takdir Esası-Ortalama Maliyet Esası" ve "Takdir Esası-ORtalama MAliyet Esası-Maliyet Bedeli Esası" seçeneklerinde ise sıralama yanlıştır.

Devamlı envanter yönteminde yurt içi satışlar önce dönem karı zaraı hesabına kaydedilir. Daha sonra satılan ticari malın maliyetine devredilir.Aralıklı envanter yönteminde  önce satılan ticari malın maliyeti bulunarak muhasebe kaydı yapılır. Sonra dönem kar zarar hesabına devredilir.

Stoklar ilk alışta maliyet değeri ile kaydedilirler. Yurt içinden satın alınıyorsa maliyet değeri: • Satın alma bedeli, • Satın alma giderleri, • Stokun işletmeye getirilmesi için yapılan taşıma ve sigorta giderleri, • Vade farkları ve kur farkı giderleri, alış komisyonları, geçici depolama giderlerinden oluşur.

Bu işlem muhasebeleştirilirken, Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabının borç, Ticari Mallar Hesabının ise alacak tarafına kayıt yapılır. 

İşletmelerde stok sayım eksikliği veya fazlalığına neden olan durumlara aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Konsinye olarak gönderilen ya da konsinye olarak bulundurulan stokların muhasebe kaydının yapılmaması
• Satışı yapılan ve faturası düzenlenen ancak, fiili teslimi tamamlanmamış stoklar
• Satın alınan ve alış faturası kaydedilen ancak, fiili teslimi tamamlanmamış stoklar
• Yolsuzluk yani stokların çalışanlarca ve/veya 3. kişilerce zimmete geçirilmesidir

Geçici depolama giderleri yurt içinden satın alınan malların (stokların) maliyet bedelini oluşturan bir unsurdur.

İmal edilen malların maliyet bedeli;

• Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan ham madde ve malzemelerin bedeli,
• Mamule isabet eden direkt işçilik payı,
• Genel imalat maliyetlerinden mamule düşen payı,
• Genel yönetim giderlerinden mamule düşen payı,
• Ambalajlı olarak piyasaya arzı gerekli olan mamullerde ambalaj malzemesi bedelini kapsar.

Mukayyet değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler aşağıdaki gibidir:

• Senetli (isteğe bağlı) ve senetsiz alacaklar (madde 281)

• Kuruluş ve örgütlenme giderleri ile peştamallıklar (madde 282)

• Aktif geçici hesap kıymetleri (peşin ödenen giderler ve gelir tahakkukları) (madde 283)

• Senetli (isteğe bağlı) ve senetsiz borçlar (madde 285)

• Pasif geçici hesap kıymetleri (peşin tahsil edilen gelirler ve gider tahakkukları) (madde 287)

• Karşılıklar (madde 288)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Ekonomide fiyatların arttığı dönemde en yüksek kâr FIFO (İlk Giren İlk Çıkar) yönteminde çıkar.

İşletmenin sahip veya sahiplerinden ayrı bir kişiliği olduğu işletmenin kişiliği kavramı olarak tanımlanır. Sermaye de bu kavram çerçevesinde bir borç-alacak ilişkisidir.

Reklam giderleri satın alınan malın maliyetini oluşturan bir unsur olarak kabul edilmez.

Senetli alacaklar ilke olarak mukayyet (kayıtlarda görünen) değerleriyle değerlenmekle birlikte VUK’un 281. maddesine göre reeskonta tabi tutulmak suretiyle tasarruf değerleriyle değerlenmeleri de (borç senetlerini de aynı işleme tabi tutmak şartıyla) yasal olarak mümkündür. İşletmeler tasarruf değeri ölçüsünü uygulamaları halinde bilançoda tasarruf değerinin yer alabilmesi için yapılacak kayıt 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HS  1.500 TL borçlu; 122 ALACAK SNT. REESKONT HS  1.500 alacaklı şeklinde olacaktır.