Epistemoloji Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tümeller kuramı hangi düşünüre ait bir kuramdır?
Platon |
Sokrates |
Kant |
Searle |
Aristotales |
Platon’un temel amacı yalnızca düşünsel sorgulamayı sürdürmek ve kavramlar konusunda insanların cahilliklerini sergilemek değil, onun da ötesinde, büyük çapta bir felsefi kuram veya model sunmaktır. Atinalıların son derece haksız bir yargılama sonucu hocasını ölüme mahkûm etmelerinden çok etkilenen Platon, bu gibi olayların yaşanmaması için, devleti yönetenlerin “evrensel ilkelerin bilgisine” yönelmiş kişiler kısaca, “filosofoi”olması gerektiğini savlamıştır. Bu amaca yönelik olarak Platon’un savunduğu kuram, tümeller kuramı olarak bilinir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şüphecilik kavramı hakkında doğru bilgi vermektedir?
Şüphecilik insanın kendi değerlerini kendinin oluşturabileceğini; geleceğini yine kendisinin kurabileceğini savunan bir felsefe akımıdır. |
Şüphecilikte doğru bilgiye sadece duyularla ulaşılabilinir. |
Şüphecilik felsefede bilginin olanaklılığı konusunda sunulan çok kökten ve sıra dışı bir görüş veya akımdır. |
Şüphecilik bilgimizin kaynağında, yalnızca deneyin bulunduğunu söyleyen akımdır. |
Şüphecilikte insan yapmış olduğu davranışlarda kendi özgür iradesini kullanamaz ve davranışlarının sorumluluğunu taşımaz. |
Şüphecilik felsefede bilginin olanaklılığı konusunda sunulan çok kökten ve sıra dışı bir görüş veya akımdır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilişsel bir durumdur?
Annenizin yaş gününü anımsamamak |
Mantıksal yöntemler kullanarak bir kişinin iddiaları arasında tutarlılık kontrolü yapmak |
Bir iddianın deneysel sonuçlarının bilincine varmak |
Odadaki ısı değişimini hissetmek |
Uzaktan komşunuzun geldiğini algılamamak |
‘Bilişsel’ sıfatı, genelde, bir “üst düzey zihinsel işlevler yelpazesi” için kullanılır. Bu yelpazenin kapsamındaki işlevlerin en önde gelenleri duyular aracılığıyla algılama, bellek işlevleri, akıl yürütme ve bilgilenmedir. Bu işlevlerin tümü, üst düzey zihinselliği gerektiren süreçler içerir. Bilişsellik, bilgi kavramını da içine alan daha geniş bir kümedir. ‘Bilişsel’ sıfatı da, buna uygun olarak, ‘bilgisel’ sıfatına göre daha geniş bir anlama karşılık gelmektedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, mantıksal olarak olanaksız bir durumdur?
Balıkların yürümesi |
Dünyanın düz olması |
Nehirlerin yukarıya doğru akması |
Dairenin altı kenarının olması |
Ağaç köklerinin havada olması |
Mantıksal olanaksızlık kavramı, içinde yaşadığımız evrenin mantıksal yapısıyla çatışan durumlar için kullanılmaktadır. Daire, kenarlara sahip olmayan bir şekli ifade ettiğinden, altı kenarının olması olanaksızdır. Diğer seçeneklerdeki durumlar ise fiziksel anlamda olanaksız olsalar bile bu durumların gerçekleştiklerini kafamızda canlandırabiliriz.
5.Soru
Epistemolojiyi sistematik bir şekilde uygulayan ve bir alan olarak kimliklendiren ilk düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Sokrates |
Thales |
Aristoteles |
Hegel |
Epistemolojiyi sistematik bir şekilde uygulayan ve bir alan olarak kimliklendiren ilk düşünür olan Platon’dur.
6.Soru
'Kış aylarında sokağa çıkmadan önce hava raporunun dinlenmesi' durumunda, buradan alınan bilgiyi değerli kılan neden aşağıdakilerden hangisidir?
Gündelik ve pratik gerekçeler
|
Türsel nedenler
|
Biyolojik nedenler
|
Bilginin öz değerine dayanan gerekçeler
|
Bilgiye duyulan saf arzu
|
7.Soru
Aristoteles’in, başka herhangi bir varlığa bağlı olmaksızın var olabilen şeylere verdiği isim nedir?
Tikel |
Tümel |
Töz |
Şekil |
İdea |
Aristoteles, kendi başına var olabilme olgusunu dünyanın içinde aramaktadır ve başka herhangi bir varlığa bağlı olmaksızın var olabilen şeylere töz veya cevher ismini vermektedir. Aristoteles’e göre tikel her nesne bir töz’dür.
8.Soru
Bilgi ve nesnellik arasındaki ilişkiyi en belirgin yansıtan cümle aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgi ve inanç birbirine çok yakın anlam içerir. |
Bilginin içeriği öznel tercihlerden bağımsız bir yön taşımaktadır. |
Bilgi insanların kişisel olarak tercih ettiği bir durumdur. |
Bilgi arzu etmek ile yakından ilişkilidir. |
Rüyada görülenler insanların bilgi elde etmesini kolaylaştırır. |
Öznelerin zihinsel bir durumu olan “bilgi”, içeriği nedeniyle nesnel bir yön taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi George Berkeley'in savunduğu akımlardır?
Pragmatizm-Pozitivizm |
İdeacılık-Deneyimcilik |
Materyalizm-İdealizm |
İdeacılık-Olguculuk |
Rasyonalizm-Pozitivizm |
Berkeley’in görüşünü ilginç kılan bir nokta, ontolojik anlamda ideacılığı ve epistemolojik açıdan da deneyimciliği açıkça savunmuş olmasıdır.
10.Soru
Bir bilginin veya bilmenin öznel olmaması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Söz konusu bilginin toplum gibi geniş kitlelerce kabul görüyor olması ile. |
Söz konusu bilginin arzu veya inanç dışında açıklanamaz olması ile. |
Söz konusu bilginin salt arzu veya inanç ile açıklanabilir olması ile. |
Söz konusu bilginin insan, hayvan veya geriye kalan her şeyden bağımsız olarak var olması ile. |
Söz konusu bilginin enformasyonunun düzeyi ile. |
Bir bilginin içeriğinin ve doğruluğunun belirlenmesinde insanın öznelliğinden ve keyfi tercihlerinden bağımsız olarak var olması durumunda öznel değil, yani nesneldir. Doğru yanıt D'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, “kanıt” kavramına ilişkin yanlış bir bilgidir?
Kanıtlar insanların inançlarını doğrularlar |
Kanıtlar bilimsel araştırma sonuçlarına dayanır |
Kanıtlar insanların inançlarında değişiklik yaratmaz |
Kanıtlar sadece bireysel deneyimlerle elde edilmez |
Kanıtlar yeni inançların oluşumuna zemin hazırlayabilirler |
Kanıtların yalnızca olumlu oldukları ve insanların inançlarını her zaman doğrulayacakları iddia edilemez. Bir inanç, elde edilen bir kanıtla doğrulanabileceği gibi yanlışlanabilir de.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insanı diğer canlılardan ayıran niteliklerden biridir?
İnsan bedenindeki hücrelerin yok olma ve bozulma süreçlerine girebilmesi
|
İnsanın bilinçli bir şekilde bilgi edinmeye açık olması
|
İnsanın algısal kapasitelerinin olması
|
İnsan bedeninin dışarıdan gelen etkilere maruz kalabilmesi
|
İnsanın fiziksel bir varlık olarak doğanın bir parçası olması
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "öğrenilmiş bedensel bilme" durumuna bir örnektir?
Bir insanın bankadaki birikmiş parasıyla ne yapacağını düşünmesi
|
Bir insanın kaşık, bıçak kullanarak yemek yemesi
|
Bir köpeğin deniz suyuna atlar atlamaz yüzmeye başlaması
|
Bir insanın susadığını hissetmesi
|
Bir maymunun bir matematik problemi çözmeye çalışması
|
14.Soru
Locke ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Locke’a göre bilgi tümüyle deneyim alanına aittir |
Locke’a göre insan bilgisi duyu algılarına dayanmakta ise de, beş duyudan doğrudan gelen veriler tam anlamıyla bilgi değildir |
Locke’a göre algı düşünsel kapasiteler kapsamında işlenmelidir |
Locke hem ahlaki boyutta hem de kuramsal düzeyde doğuştan ideaların kesinliğini savlar |
Locke göre bilgilerimizin kaynağı sezgilerimizdir |
Locke hem ahlaki boyutta hem de kuramsal düzeyde doğuştan ideaların kesinliğini savlamaz. Ona göre bilgi tümüyle deneyim alanına ait olduğu için, doğuştan gelen sezgisel bilgi yerine birikimsel bilginin deneyimciliği ön plandadır.
15.Soru
Tümellerin veya ideaların bilgisi gerçek bilgidir savı kime aittir?
Sokrates |
Hume |
Kant |
Platon |
Spinoza |
Her insan bakma ve görme yoluyla kanı sahibi olabilir. Ancak Platon’a göre yalnızca bilgelik arzusu olanlar, yani felsefeciler, episteme’ye ulaşmaya çalışırlar. Tümellerin veya ideaların bilgisi gerçek bilgidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilişselliğin işlevleri arasında yer almaz?
Duyular aracılığı ile algılama
|
Bellek işlevleri
|
Önermesel doğru
|
Akıl yürütme
|
Bilgilenme
|
17.Soru
“Basketbolcuların çoğu uzun boyludur; Melis de bir basketbolcudur; O hâlde, büyük olasılıkla Melis uzun boyludur.” ifadesi aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturmaktadır?
Çıkarım |
Tümdengelim |
Tümdengelimsel çıkarım |
Tümsel çıkarım |
Tümevarımsal çıkarım |
Tümevarımsal çıkarım, veya kısaca tümevarım, öncüllerden sonucun kesin bir şekilde çıkmadığı durumlar için kullanılır. Örnek: “Basketbolcuların çoğu uzun boyludur; Melis de bir basketbolcudur; O hâlde, büyük olasılıkla Melis uzun boyludur.” Tümevarımlarda öncüllerin doğru olması sonucun doğru olmasını garanti etmez. Eğer öncüller doğruysa, bu yalnızca sonuç önermesinin doğru olma olasılığını yükseltir.
18.Soru
Bilginin öz değerini ortaya koyması açısından aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
Bilgi sahibi olmak saygınlığı artırır. |
Bilgi sahibi olmak türün devamlılığı için vazgeçilmezdir. |
Bilgi sahibi olmak modern toplumlarda yer edinmenin temel şartıdır. |
Bilgi, sonuçlarından ve sağladığı kazançlardan bağımsız olarak değer taşır. |
Tarım, hayvancılık gibi alanlarda bilgi yaşamsal önem taşımaktadır. |
Bilgi yalnızca “doğal” ve “araçsal” gerekçelerle değil, kendi içinde ve kendinden dolayı da değerli bir kavramdır. Bilgi sonuçlarından ve bize sağladığı yararlardan değil, daha dolaysız ve doğrudan bir tarzda değer kazanır ve bizim için önemli konuma gelir. Doğru yanıt D'dir.
19.Soru
Bilgimizin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olduğunu savlayan epistemolojik görüşe ne ad verilir?
Usçuluk |
Deneyimcilik |
Deneycilik |
Realizm |
Varoluşçuluk |
Bilgimizin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olduğunu savlayan epistemolojik görüşe deneyimcilik adı verilir.
20.Soru
Platonun kuramı açısından aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Tek bir tümel her zaman tek bir fiziksel nesneye uygulanabilir. |
Tümellerin tikellere epistemolojik önceliği vardır. |
Bir kavram ile o kavramın örnekleri arasında ontolojik bir fark vardır. |
Tümellerin tikellere ontolojik önceliği yoktur. |
Tümeller değişmeye yatkındır. |
Platon’a göre, insan aklının “bilgi” ve “kavrama” adına gerçekleştirebileceği esas başarı, dünyada domateslerin ve diğer nesnelerin hangi durumda ve ne özelliklerde olduğunu gözlemlemek değil, tümellerin veya kavramların bilgisine ulaşmaktır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ